صندوق های طلا، راهی هوشمندانه برای حفظ ارزش دارایی‌ها

طلا همواره به‌عنوان یک دارایی امن در برابر نوسانات اقتصادی و تورم شناخته شده است. بسیاری از سرمایه‌گذاران به دنبال راه‌هایی برای مشارکت در بازار طلا هستند، اما نگهداری فیزیکی این فلز گران‌بها چالش‌هایی مانند هزینه‌های امنیتی و نقدشوندگی را به همراه دارد. به همین دلیل، صندوق‌های سرمایه‌گذاری طلا (Gold Funds) به‌عنوان یکی از بهترین روش‌های سرمایه‌گذاری در این حوزه معرفی شده‌اند.

این صندوق‌ها به سرمایه‌گذاران امکان می‌دهند که بدون نیاز به خرید و نگهداری فیزیکی طلا، از تغییرات قیمتی آن بهره‌مند شوند. برخی از این صندوق‌ها طلا را به‌صورت فیزیکی نگهداری می‌کنند، در حالی که برخی دیگر از طریق قراردادهای مشتقه یا سهام شرکت‌های مرتبط با طلا فعالیت دارند.

در این مقاله، نگاهی به برترین صندوق های طلا در ایران و جهان خواهیم داشت و ویژگی‌های هر یک را بررسی خواهیم کرد.

سرمایه‌گذاری در طلا بدون خرید فیزیکی – چگونه ممکن است؟

سرمایه گذاری در طلا همواره به عنوان یکی از روش‌های مطمئن برای حفظ ارزش دارایی در برابر تورم و نوسانات اقتصادی شناخته می‌شود. بااین‌حال، خرید و نگهداری طلای فیزیکی مشکلاتی مانند هزینه‌های نگهداری، ریسک سرقت و نقدشوندگی پایین دارد. صندوق های سرمایه گذاری طلا یکی از راهکارهای مدرن برای سرمایه‌گذاری در این فلز گران‌بها هستند که امکان مشارکت در بازار طلا را بدون نیاز به خرید و ذخیره فیزیکی آن فراهم می‌کنند.

صندوق های طلا به‌صورت صندوق های قابل معامله در بورس (ETF) یا صندوق های مشترک فعالیت می‌کنند. این صندوق ها معمولاً سرمایه خود را به‌طور مستقیم در شمش‌های طلا، قراردادهای آتی طلا یا سهام شرکت های مرتبط با استخراج و تولید طلا سرمایه گذاری می‌کنند. سرمایه‌گذاران می‌توانند با خرید واحدهای این صندوق‌ها از مزایای رشد قیمت طلا بهره‌مند شوند، بدون آنکه دغدغه نگهداری فیزیکی یا هزینه‌های جانبی آن را داشته باشند.

یکی از مزایای کلیدی صندوق های طلا، نقدشوندگی بالای آن‌ها در مقایسه با طلای فیزیکی است. سرمایه گذاران می‌توانند در هر زمان، واحدهای خود را در بازار بورس خرید و فروش کنند، درحالی‌که تبدیل طلای فیزیکی به پول نقد ممکن است با مشکلاتی مانند اختلاف قیمت خریدوفروش و کارمزدهای اضافی همراه باشد. علاوه بر این، برخی از این صندوق ها امکان مدیریت حرفه‌ای سرمایه را نیز فراهم می‌کنند که می‌تواند به بهینه‌سازی سودآوری و کاهش ریسک سرمایه گذاری کمک کند.

صندوق های طلا چیستند و چگونه کار می‌کنند؟

صندوق های طلا یکی از ابزارهای مالی محبوب برای سرمایه گذارانی هستند که می‌خواهند از مزایای رشد قیمت طلا بهره‌مند شوند، بدون اینکه نیاز به خرید و نگهداری فیزیکی این فلز گران‌بها داشته باشند. این صندوق‌ها معمولاً به‌صورت صندوق‌های قابل معامله در بورس (ETF) یا صندوق‌های مشترک فعالیت می‌کنند و دارایی‌های خود را در شمش های طلا، قراردادهای آتی طلا یا سهام شرکت‌های مرتبط با استخراج و تولید طلا سرمایه گذاری می‌کنند.

عملکرد صندوق های طلا به این صورت است که سرمایه‌گذاران با خرید واحدهای این صندوق‌ها، به‌طور غیرمستقیم مالک بخشی از دارایی‌های طلای صندوق می‌شوند. ارزش این واحدها متناسب با تغییرات قیمت جهانی طلا نوسان می‌کند و سرمایه گذاران می‌توانند در هر زمان آن‌ها را در بازار بورس خریدوفروش کنند. این روش علاوه بر کاهش ریسک‌های مرتبط با نگهداری فیزیکی طلا، امکان نقدشوندگی سریع و مدیریت حرفه‌ای سرمایه را نیز برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کند.

تفاوت بین ETF‌ های طلا و صندوق های سرمایه گذاری سنتی

ETF‌ های طلا و صندوق های سرمایه‌گذاری سنتی هر دو ابزارهای مالی برای سرمایه‌گذاری هستند، اما تفاوت های زیادی در نحوه عملکرد و ویژگی های آن‌ها وجود دارد. ETF‌ های طلا معمولاً صندوق‌هایی هستند که به‌طور مستقیم در طلا یا دارایی‌های مرتبط با طلا مانند قراردادهای آتی طلا سرمایه‌گذاری می‌کنند. این صندوق‌ها در بورس معامله می‌شوند و سرمایه‌گذاران می‌توانند به‌راحتی واحدهای آن ها را خرید و فروش کنند. به عبارت دیگر، ETF های طلا نقدشوندگی بالا و هزینه‌های معاملاتی کمتری دارند و برای سرمایه‌گذاران کوتاه مدت یا کسانی که به دنبال انعطاف‌پذیری بیشتر هستند، مناسب‌ترند.

در مقابل، صندوق های سرمایه‌گذاری سنتی ممکن است شامل مجموعه‌ای از دارایی‌ها مانند سهام، اوراق قرضه یا حتی املاک باشند و در اکثر مواقع برای اهداف بلندمدت طراحی شده‌اند. این صندوق ها معمولاً نیاز به سرمایه گذاری با مبالغ بالا دارند و فرآیند خرید و فروش واحدهای آن‌ها ممکن است پیچیده‌تر و زمان‌بر باشد. همچنین، صندوق‌های سنتی اغلب کارمزدهای بیشتری دارند و نقدشوندگی آن‌ها نسبت به ETF های طلا کمتر است. در نتیجه، ETFهای طلا به‌ویژه برای کسانی که به دنبال سرمایه‌گذاری آسان، سریع و با هزینه های کمتر هستند، جذاب تر به نظر می‌رسند.

معرفی برترین صندوق های طلا در جهان
SPDR Gold Shares (GLD) – محبوب‌ترین ETF طلا در دنیا

SPDR Gold Shares (GLD) یکی از محبوب‌ترین صندوق های طلا در دنیا است که به‌طور مستقیم به قیمت جهانی طلا متصل می‌شود. این صندوق طلا توسط شرکت State Street Global Advisors ایجاد شده و هدف آن فراهم آوردن یک وسیله آسان برای سرمایه‌گذاری در طلا بدون نیاز به خرید و نگهداری فیزیکی آن است. صندوق های طلا مانند GLD به‌طور عمده در شمش های طلا سرمایه‌گذاری می‌کنند و هر واحد از این صندوق طلا نشان‌دهنده یک مقدار مشخص از طلا است.

یکی از ویژگی های اصلی صندوق های طلا مانند SPDR Gold Shares نقدشوندگی بالای آن‌ها است، به این معنی که سرمایه‌گذاران می‌توانند به‌راحتی و در هر زمان این ETF را خرید و فروش کنند، به‌ویژه در بورس‌های بزرگ مانند بورس نیویورک (NYSE).

این صندوق طلا به دلیل همبستگی بالا با قیمت جهانی طلا، یک گزینه جذاب برای سرمایه‌گذارانی است که می‌خواهند از نوسانات قیمت طلا سود ببرند، بدون اینکه درگیر مشکلات نگهداری و امنیت طلا باشند. همچنین، صندوق‌های طلا مانند SPDR Gold Shares (GLD) هزینه‌های پایین‌تری نسبت به خرید طلای فیزیکی دارند و به همین دلیل برای سرمایه‌گذاران خرد و افرادی که به دنبال تنوع بخشیدن به سبد سرمایه گذاری خود هستند، گزینه‌ای جذاب به‌شمار می‌روند.

در مجموع، صندوق های طلا مانند GLD به‌عنوان یکی از محبوب‌ترین و پرمعامله‌ترین ETF های طلا در بازارهای جهانی شناخته می‌شوند.

iShares Gold Trust (IAU) – گزینه‌ای مقرون‌به‌صرفه برای سرمایه‌گذاری در طلا

iShares Gold Trust (IAU) یکی از صندوق های طلا است که به دلیل هزینه‌های پایین‌تر نسبت به سایر صندوق های طلا مانند SPDR Gold Shares (GLD)، گزینه‌ای جذاب برای سرمایه‌گذاران محسوب می‌شود. این صندوق که تحت مدیریت BlackRock قرار دارد، مانند سایر صندوق های طلا، به‌طور مستقیم در شمش‌های طلا سرمایه گذاری می‌کند و عملکرد آن به قیمت جهانی طلا وابسته است. از آنجا که هزینه مدیریت سالانه IAU کمتر از GLD است، برای سرمایه‌گذارانی که به دنبال نگهداری طولانی‌مدت دارایی‌هایشان در صندوق های طلا هستند، انتخابی به‌صرفه‌تر محسوب می‌شود.

برای سرمایه گذاران ایرانی که به دنبال محافظت از دارایی‌های خود در برابر تورم و نوسانات ارزی هستند، آشنایی با صندوق های طلا مانند IAU می‌تواند راهکاری مفید باشد. اگرچه خرید مستقیم این صندوق طلا برای افراد داخل ایران به دلیل محدودیت‌های بین‌المللی دشوار است، اما بررسی عملکرد آن و مقایسه آن با سایر صندوق های طلا می‌تواند به تصمیم‌گیری بهتر در مورد سرمایه گذاری‌های جایگزین کمک کند. به ویژه در شرایطی که بازارهای داخلی ایران دچار نوسان هستند، درک ساختار صندوق‌های طلا در سطح بین‌المللی به سرمایه گذاران امکان می‌دهد تا استراتژی‌های متنوع تری برای حفظ ارزش سرمایه خود در نظر بگیرند.

Aberdeen Standard Physical Gold (SGOL) – صندوقی با پشتوانه طلای فیزیکی

Aberdeen Standard Physical Gold Shares ETF (SGOL) یکی از صندوق های طلا است که به سرمایه گذاران امکان می‌دهد به‌طور مستقیم در طلا سرمایه گذاری کنند، بدون نیاز به خرید و نگهداری فیزیکی آن. این صندوق با هدف بازتاب قیمت طلای خالص، پس از کسر هزینه های مربوطه، طراحی شده است.

تا تاریخ ۱۸ فوریه ۲۰۲۵، قیمت هر سهم SGOL معادل ۲۷٫۹۶ دلار بوده و این صندوق دارای ۱۳٫۹۰۲ میلیارد دلار دارایی خالص تحت مدیریت (AUM) است. هزینه مدیریت سالانه این صندوق ۰٫۱۷٪ است که آن را به یکی از کم‌هزینه‌ترین صندوق های طلا تبدیل می‌کند.

یکی از ویژگی‌های جالب SGOL این است که این صندوق تنها در شمش‌های طلای با استاندارد London Good Delivery سرمایه‌گذاری می‌کند که پس از ۱ ژانویه ۲۰۱۲ تصفیه شده‌اند. این شمش‌ها مطابق با دستورالعمل‌های مسئولانه London Bullion Market Association (LBMA) تولید شده‌اند که شامل رعایت حقوق بشر، مبارزه با پول‌شویی و تأمین مالی تروریسم است.

VanEck Vectors Gold Miners ETF (GDX) – سرمایه‌گذاری غیرمستقیم از طریق سهام شرکت‌های معدنی

VanEck Vectors Gold Miners ETF (GDX) یکی از برجسته‌ترین صندوق های طلا است که به سرمایه گذاران امکان می‌دهد به‌طور غیرمستقیم در صنعت طلا سرمایه‌گذاری کنند. این صندوق در سال ۲۰۰۶ تأسیس شده و هدف آن دنبال کردن عملکرد شاخص NYSE Arca Gold Miners Index است که شامل شرکت‌های فعال در استخراج و تولید طلا می‌باشد. با سرمایه‌گذاری در GDX، سرمایه گذاران می‌توانند از مزایای تنوع بخشی در سبد سهام خود بهره‌مند شوند و در عین حال از نوسانات قیمت طلا سود ببرند.

تا تاریخ ۱۷ فوریه ۲۰۲۵، GDX دارای ۱۳٫۹۰۲ میلیارد دلار دارایی خالص تحت مدیریت (AUM) بوده و قیمت هر واحد آن ۴۶٫۲۶ دلار است. این صندوق شامل ۶۳ شرکت فعال در حوزه استخراج طلا می‌باشد که از جمله بزرگ‌ترین آن‌ها می‌توان به Newmont Corporation، Barrick Gold Corporation و Franco-Nevada Corporation اشاره کرد. هزینه مدیریت سالانه این صندوق ۰٫۵۱٪ است که در مقایسه با سایر صندوق‌های طلا رقابتی محسوب می‌شود.

یکی از نکات جالب درباره GDX این است که در سال‌های اخیر، عملکرد سهام شرکت‌های معدنی طلا نسبت به خود فلز طلا عقب مانده است. به‌عنوان مثال، از زمان شروع پاندمی کووید-۱۹، سهام شرکت‌های موجود در GDX حدود ۳۰٪ کمتر از افزایش قیمت طلا رشد داشته‌اند. با این حال، تحلیل گران معتقدند که این روند ممکن است در سال‌های آینده تغییر کند و سهام شرکت‌های معدنی با افزایش قیمت طلا همگام شوند. برای سرمایه‌گذاران ایرانی، آشنایی با صندوق های طلا مانند GDX می‌تواند به درک بهتر فرصت‌های سرمایه‌گذاری در بازارهای بین‌المللی کمک کند و امکان بهره‌گیری از استراتژی‌های مشابه در بازار داخلی را فراهم آورد.

مقایسه عملکرد صندوق های طلا با بازار سهام و اوراق قرضه

صندوق های طلا معمولاً به عنوان یک دارایی امن در دوران عدم اطمینان اقتصادی عمل می‌کنند و عملکرد آن‌ها با بازار سهام و اوراق قرضه تفاوت دارد. در حالی که سهام به دلیل وابستگی به رشد اقتصادی و سودآوری شرکت‌ها نوسانات بیشتری را تجربه می‌کند، طلا معمولاً در زمان‌های بحران مالی و تورم بالا عملکرد بهتری دارد. برای مثال، در دوران رکودهای اقتصادی مانند بحران مالی ۲۰۰۸ و سقوط بازار در ۲۰۲۰ (همزمان با آغاز پاندمی کووید-۱۹)، قیمت طلا افزایش یافت، در حالی که بازارهای سهام دچار افت شدید شدند.

از سوی دیگر، اوراق قرضه به‌عنوان یک ابزار سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت معمولاً در دوره‌های ثبات اقتصادی عملکردی باثبات‌تر دارند. اما در دوره‌هایی که نرخ بهره توسط بانک‌های مرکزی افزایش می‌یابد، بازده اوراق قرضه جذاب‌تر شده و می‌تواند فشار نزولی بر قیمت طلا ایجاد کند. برای مثال، در سال ۲۰۲۲، با افزایش نرخ بهره فدرال رزرو آمریکا، قیمت طلا کاهش یافت، در حالی که بازده اوراق قرضه ایالات متحده رشد کرد. این موضوع نشان می‌دهد که عملکرد صندوق های طلا می‌تواند با نرخ بهره و سیاست‌های پولی در تضاد باشد.

با این حال، یکی از مزایای مهم صندوق‌های طلا نسبت به سهام و اوراق قرضه، نقش آن در تنوع‌بخشی به سبد سرمایه گذاری است. طلا همبستگی کمتری با بازار سهام دارد، به این معنی که در زمان های افت بازار، می‌تواند به حفظ ارزش دارایی کمک کند. به همین دلیل، بسیاری از سرمایه گذاران حرفه‌ای توصیه می‌کنند که ۵ تا ۱۰ درصد از سبد سرمایه‌گذاری به طلا اختصاص داده شود تا ریسک کلی کاهش یابد. برای سرمایه‌گذاران ایرانی که با نوسانات اقتصادی و تورم بالا مواجه هستند، آشنایی با صندوق‌های طلا و استفاده از آن‌ها در کنار سایر دارایی‌ها می‌تواند به بهینه سازی سرمایه گذاری کمک کند.

چه نوع سرمایه گذارانی باید به سراغ این صندوق‌ها بروند؟

سرمایه گذارانی که به دنبال حفظ ارزش دارایی خود در برابر تورم و نوسانات اقتصادی هستند، یکی از اصلی‌ترین گروه‌هایی هستند که باید به صندوق‌های طلا توجه کنند. طلا به‌عنوان یک دارایی امن در برابر کاهش ارزش پول و بحران‌های مالی شناخته می‌شود. برای مثال، در کشورهایی مانند ایران که نرخ تورم بالا و نوسانات ارزی شدید است، سرمایه‌گذاری در صندوق‌های طلا می‌تواند به‌عنوان یک روش مؤثر برای حفظ قدرت خرید و جلوگیری از کاهش ارزش دارایی‌ها عمل کند.

سرمایه گذارانی که به دنبال متنوع سازی سبد دارایی خود هستند نیز می‌توانند از صندوق‌های طلا بهره ببرند. طلا معمولاً همبستگی کمتری با دارایی‌هایی مانند سهام و اوراق قرضه دارد، به این معنی که در زمان‌های افت بازارهای مالی، ارزش طلا می‌تواند ثابت بماند یا حتی افزایش یابد. به همین دلیل، بسیاری از مشاوران مالی توصیه می‌کنند که درصدی از سبد سرمایه‌گذاری (معمولاً بین ۵ تا ۱۰ درصد) به طلا اختصاص داده شود تا ریسک کلی کاهش پیدا کند.

سرمایه گذارانی که قصد ورود به بازار طلا بدون خرید و نگهداری فیزیکی آن را دارند، از دیگر گروه‌هایی هستند که می‌توانند از صندوق‌های طلا استفاده کنند. خرید فیزیکی طلا مشکلاتی مانند هزینه‌های نگهداری، امنیت و نقدشوندگی پایین‌تر دارد. در مقابل، صندوق‌های طلا به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهند که بدون نیاز به ذخیره‌سازی طلا، در آن سرمایه‌گذاری کنند و در هر زمان آن را به‌راحتی خریدوفروش کنند. به‌ویژه برای سرمایه‌گذاران ایرانی که می‌خواهند از نوسانات قیمت جهانی طلا سود ببرند، اما به دنبال راهی آسان و شفاف هستند، این صندوق‌ها گزینه‌ای مناسب محسوب می‌شوند.

جمع‌بندی

در ایران، با توجه به محدودیت‌هایی که برای سرمایه‌گذاری در صندوق‌های طلا یا اوراق مالی خارجی وجود دارد، سرمایه‌گذاران ایرانی نمی‌توانند به‌طور مستقیم در این صندوق‌ها مشارکت کنند. اما آگاهی از عملکرد و ویژگی‌های صندوق های طلا جهانی می‌تواند به سرمایه گذاران ایرانی کمک کند تا تصمیمات بهتری در انتخاب ابزارهای مشابه داخلی بگیرند. در داخل ایران، برخی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری طلا وجود دارند که می‌توانند به عنوان جایگزینی برای صندوق‌های خارجی عمل کنند.

این صندوق ها به سرمایه گذاران این امکان را می‌دهند که به طور غیرمستقیم در بازار طلا مشارکت کنند، بدون اینکه نیاز به خرید فیزیکی طلا داشته باشند. در نهایت، با توجه به شرایط ویژه اقتصادی در ایران، سوالی که باید به آن پاسخ داده شود این است:

آیا شما به‌عنوان یک سرمایه گذار ایرانی، با شناخت دقیق از صندوق‌های طلای جهانی و ابزارهای مشابه داخلی، می‌توانید به‌طور مؤثرتر سبد سرمایه‌گذاری خود را مدیریت کنید؟

منبع: کلینیک اقتصاد

پایان/