«مرتضی عزتی» اقتصاددان و عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس در گفت و گو با «تحریریه» در خصوص واگذاری سهام شرکت های خودروی ایرانی به خریدار خارجی در پاسخ به این پرسش که به نظر شما اعمال نفوذهای داخلی اجازه چنین تحولی را در صورت رضایت طرف خارجی و دولت خواهد داد یا خیر، گفت: بی تردید در مسیر خصوصی سازی واقعی شرکت های خودروسازی و نه آنچه که امروز در ایران شاهد هستیم، سنگ اندازی می شود آن هم توسط مدیران دولتی؛ چرا که رانت دولتیِ بسیار بزرگی در باقی ماندن خودروسازی به همین شکل و سیاق وجود دارد که مطامع عده ای را برآورده می کند.

وی در این باره تصریح کرد: خصوصی سازی اعم از ورود سرمایه های داخلی یا خارجی به نفع رشد و توسعه کشور و صنعت خودروسازی است اما از دریچه نگاه کسانی که سال هاست پول مفت گرفته اند و رانت های فراوان به دهان آنها مزه کرده است، قطعا نباید این اتفاق رخ دهد. بنابراین طبیعی است که به دلیل تداوم منافع گسترده مالی، عده ای در ایران تمایلی به رشد و توسعه بخش خصوصی نداشته باشند.

این اقتصاددان معتقد است: گیرندگان رانت در بخش های مختلف اعم از خودروسازی مایلند همچنان دولت به عنوان یک قدرت بزرگ باقی بماند و مدیریت دو خودروساز بزرگ ایران تحت اختیار دولت باشد؛ بنابراین هر سرمایه گذاری چه داخلی یا چینی قصد سرمایه گذاری در خودروسازی را داشته باشند با سنگ اندازی این گروه مواجه می شود و دریافت کنندگان رانت چوب لای چرخ آن ها می گذارند.

عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس تاکید کرد: گیرندگان رانت در ایران به خاطر سفره ای که برای بهره برداری بدون زحمت پیش روی آنها پهن شده به قدری قدرتمند شده اند که اجازه نمی دهند بخش خصوصی در ایران رشد کند. آنچه در موضوع واگذاری سهام شرکت های خودروساز داخلی به چینی ها حائز اهمیت است عدم زورگویی دولت به چینی ها درصورت خرید سهام این شرکت های خودروسازی است. طبق این روند رانت گیرندگان داخلی مانع واگذاری شرکت ها به چینی ها می شوند چرا که تمایلی ندارند شرکت های خودروسازی مستقل از دولت کار کنند.

این تحلیلگر اقتصادی در این باره افزود: اگر یک خودروساز بتواند مستقل از دولت در کشور کار و مسیر را باز کند احتمالا راه برای بقیه خودروسازان و تملک واقعی بخش خصوصی باز می شود، مگر اینکه برخی ها مشکلاتی برای طرف چینی ایجاد کنند که ناکارامد شود و قادر به ادامه فعالیت و تولید خودرو در ایران نباشد. بعید به نظر می رسد که اجازه سرمایه گذاری به طرف چینی در صنعت خودروسازی داده شود بنابراین دور از ذهن است که این ایده محقق شود.

وی در ادامه بحث خاطر نشان کرد: هر زمان که چنین موضوعی برجسته و این احتمال مطرح شود که منافع رانت خواران تهدید می شود، به طور قطع آنها مانع تراشی می کنند، مدیران دولتی اجازه نمی دهند طرف چینی به این موضوع ورود کند؛ بنابراین موضوع در حد حرف باقی می ماند.

این استاد اقتصاد معتقد است: خرید سهام خودروسازی توسط سرمایه گذار خارجی از ابعاد مختلفی حائز اهمیت است چرا که سهامدار داخلی با فروش سهام خود به طرف خارجی می تواند در بخش های دیگری سرمایه گذاری کند، ضمن اینکه شاهد سرمایه گذاری خارجی در کشور خواهیم بود که زمینه ساز ایجاد رقابت در سایر خودروسازان است.

وی در پایان گفت و گو تصریح کرد: اگر خودروساز چینی وارد ایران شود و با همان کیفیتی که در چین خودرو می سازد در ایران نیز خودرو تولید کند قطعا شرایط مناسبی را پیش رو خواهیم دید؛ ضمن اینکه انتقال تکنولوژی به کشور از این مسیر نیز قطعا به نفع ما تمام می شود.

پایان/