دامنه‌ی جنگ روسیه علیه اوکراین از زمان آغاز آن در ۲۴ فوریه ۲۰۲۲ (اسفند ۱۴۰۰) گسترده‌تر شده و جنگ قالب فرسایشی به خود گرفته است. اینکه کدام سوی میدان نبرد پیروز نهایی این کارزار است در هاله‌ای از ابهام خفته است. این ابهام از آن جهت است که روسیه آن غول نظامی مشرق زمین، گرفتار اوکراین با آن حامیان غربی‌اش شده است.

پیش‌بینی دقیق سرنوشت جنگ اوکراین و روسیه دشوار است، زیرا این جنگ تحت تأثیر عوامل متعددی مانند سیاسی‌های داخلی‌ دو کشور، کمک‌های خارجی، تغییرات در میدان نبرد، و تغییر در مواضع کشورهای موثری بین‌المللی قرار دارد. با این حال، بر اساس شرایط فعلی و تحولات مشاهده شده، چندین سناریو برای آینده این جنگ محتمل است:

نخستین سناریو ادامه درگیری‌ها به صورت فرسایشی است.
یکی از محتمل‌ترین سناریوها این است که جنگ اوکراین و روسیه به شکل یک درگیری فرسایشی ادامه یابد. در این حالت باید گفت که
هیچ طرفی پیروزی قاطع به دست نخواهد آورد و درگیری‌ها به طور متناوب و بدون تغییرات استراتژیک عمده در میدان نبرد ادامه پیدا می‌کند.
در همین راستا، روسیه سعی می‌کند مناطقی که در شرق و جنوب اوکراین تصرف کرده را حفظ کند و حتی ممکن است به دنبال حملات موضعی برای گسترش کنترل خود باشد.

در نتیجه اوکراین نیز با حمایت تسلیحاتی و مالی غرب به تلاش برای بازپس‌گیری مناطق اشغالی ادامه می‌دهد و تسلط خود بر مناطق تصرف کرده از خاک روسیه در غرب را حفظ کند.

در واقع، این وضعیت می‌تواند ماه‌ها یا حتی سال‌ها به طول بیانجامد و هزینه‌های سنگینی بر هر دو کشور تحمیل کند.‌

دومین سناریو، آتش‌بس و آغاز هدفمند مذاکرات صلح است.

در صورت به وجود آمدن خستگی از جنگ در هر دو طرف و فشارهای بین‌المللی، ممکن است سناریوی آتش‌بس و مذاکرات صلح مطرح شود. در این حالت مذاکرات دیپلماتیک میان روسیه و اوکراین با واسطه‌گری قدرت‌های خارجی (مانند چین، ترکیه، یا سازمان ملل) به جریان می‌افتد.

همچنین، ممکن است توافقی موقت یا دائم بر سر آتش‌بس برقرار شود که بر اساس آن، مناطق مورد مناقشه تحت نظارت بین‌المللی یا توافقی قرار گیرند.
باید گفت در این سناریو، احتمال دارد برخی مناطق اشغالی به عنوان بخشی از یک توافق به روسیه واگذار شود، در حالی که اوکراین خواستار بازسازی و حفظ تمامیت ارضی خود و یا پیوستن به ناتو بدون مخالفت روسیه خواهد بود.

سومین سناریوی پیروزی نظامی یکی از طرفین است.

اگر یکی از طرفین به طور قابل توجهی در میدان نبرد پیشروی کند، ممکن است سناریوی پیروزی نظامی رخ دهد. اگر روسیه بتواند مقاومت اوکراین را شکست دهد و کنترل کامل بر مناطق شرقی و جنوبی اوکراین به دست آورد، ممکن است به اهداف اولیه خود در این جنگ نزدیک شود. در این حالت، تحریم‌ها و فشارهای بین‌المللی همچنان ادامه خواهد داشت، اما روسیه می‌تواند به تحکیم کنترل خود بر مناطق تصرف شده بپردازد.‌ روی دیگر سکه در این سناریو، پیروزی اوکراین است. در صورت ادامه حمایت‌های گسترده تسلیحاتی و مالی غرب، اوکراین می‌تواند برخی از مناطق اشغالی را بازپس بگیرد. همچنین بر مناطق تحت کنترل خود در استان کورسک در غرب روسیه بیافزاید. پیروزی اوکراین ممکن است باعث فشار بیشتر بر دولت روسیه و حتی تغییرات داخلی در این کشور شود.

چهارمین سناریو، تغییرات سیاسی داخلی در روسیه یا اوکراین است.

تغییرات سیاسی در روسیه یا اوکراین نیز می‌تواند سرنوشت جنگ را تغییر دهد. این تغییرات ممکن است از طریق ناآرامی‌های داخلی یا تحولات سیاسی در روسیه (مثلاً تغییر در رهبری سیاسی) رخ دهد که باعث کاهش فشار جنگی از طرف روسیه شود. یا در اوکراین، اگر مشکلات اقتصادی و اجتماعی ناشی از جنگ منجر به نارضایتی عمومی شود، دولت ممکن است مجبور به مصالحه و پایان جنگ شود.

پنجمین سناریوی مداخله نظامی گسترده‌تر غرب خواهد بود.

اگر اوکراین حمایت بیشتری از ناتو و کشورهای غربی دریافت کند، این امر می‌تواند قدرت دفاعی اوکراین را افزایش داده و شاید منجر به تشدید درگیری‌ها و حتی رویارویی مستقیم بین ناتو و روسیه شود. این سناریو بسیار خطرناک است و ممکن است منجر به گسترش جنگ فراتر از مرزهای اوکراین شود. همچنین خطر استفاده محدود و گسترده از تسلیحات اتمی را افزایش می‌دهد.

ششمین سناریوی، فروپاشی اقتصادی و تضعیف هر دو طرف‌ است.

ادامه جنگ به شکل طولانی‌مدت می‌تواند به فروپاشی اقتصادی و تضعیف نظامی هر دو کشور منجر شود. تحریم‌ها علیه روسیه و هزینه‌های سنگین جنگ، در کنار تخریب زیرساخت‌ها در اوکراین، می‌تواند باعث کاهش قدرت هر دو کشور و نیاز به توافقی برای پایان درگیری شود.

هفتمین سناریو، تغییر کادر رهبری در آمریکا است.

آمریکا به عنوان حامی اصلی اوکراین در این جنگ نقش کلیدی در ادامه یا خاتمه یافتن جنگ دارد. تغییر رهبری در آمریکا از حزب دموکرات به جمهوری خواه در صورت پیروزی دونالد ترامپ می‌تواند نگرش آمریکا از حمایت گسترده نسبت به اوکراین را دچار تغییر کند.

در نتیجه می‌توان گفت دستکم تا زمان برگزاری انتخابات آمریکا و مشخص شدن وضعیت سیاست های اعمالی آمریکا در چهار سال آینده، نمیتوان انتظار پایان یافتن جنگ روسیه و اوکراین را داشت.

پایان/