«احسان قمری» کارشناس و تحلیلگر اقتصادی در گفت و گو با «تحریریه» درخصوص چالش های صنعت خودرو کشور و راهکارهای برون رفت از وضعیت فعلی و حرکت به سمت یک دورنمای روشن در خودروسازی گفت: در نگاه اول مشکلات ساختاری در خودروسازی و مدیریت آن بسیار بزرگ و چشمگیر است، بنابراین برای عبور از وضعیت فعلی و قرار گرفتن در مسیر درست، باید بسیاری از مسائل را جزء به جزء مورد ارزیابی قرار داد.

وی در این باره خاطر نشان کرد: نباید فراموش کنیم صنعت خودروسازی زمانی در ایران راه اندازی شد که حتی بسیاری از کشورهای خودروساز امروزین وارد این حوزه نشده بودند و اطلاعاتی درباره این صنعت نداشتند. اما ما در آن زمان تصمیم گرفتیم خودروساز درجه یک در منطقه شویم.

این کارشناس اقتصادی افزود: با اینکه با خود قرار گذاشتیم خودروساز اول منطقه باشیم اما به نظر می رسد برای تحقق این مهم به تامین و تهیه زیر ساخت های اساسی این آرزو توجه نکردیم. در نهایت نتیجه آن وضعیت کنونی است که خودروسازی دولتی شدیم؛ هر چند مالکیت در اختیار عموم مردم است اما چون دولت مدیریت می کند این صنعت زیان ده شده است.

وی تصریح کرد: دولت‌ها بیش از آنکه به فکر منافع عامه مردم و کارایی صنعت باشند به نفع خود کار می کنند. در حالی که دولت باید بین کارایی و تامین منافع خود و تامین منافع ملی تفاوت قائل شود اما عدم توجه به این نکته مهم منجر به دنده عقب رفتن خودروسازی ما و حرکت به سمت ورشکستگی شده است.

قمری در زمینه اصلی ترین دلیل زیان ده بودن خودروسازی و عدم رضایت مردم و خودروساز از وضعیت فعلی اظهار داشت: بر این باورم مدیریت دولتی حاکم بر شرکت های خودروسازی عامل اصلی ناترازی ها و ناکارآمدی های این صنعت است. تا زمانی که وزارت صمت یا به صورت عام‌تر دولت، نسبت به انتخاب مدیران این صنعت اقدام می کند شک نداشته باشید دارای صنعتی زیان ده خواهیم بود و نباید انتظار داشت خودروسازی کشو وارد فضای رقابتی شود.

وی افزود: وقتی خودروساز زیان انباشته دارد نمی تواند ایده های جدید را وارد کار کند و با سایر همکاران خود در جای جای دنیا رقابت داشته باشد. با اینکه زمانی که ما ساخت خودرو را در ایران آغاز کردیم کره جنوبی هنوز خودرو تولید نمی کرد اما ما نتوانستیم ساختارها را درست بچینیم ولی کره این کار را به درستی انجام داد و شرایطی را فراهم کرده که امروز در نقطه توسعه یافتگی این صنعت ایستاده است.

احسان قمری گفت: دولت باید این موضوع را بررسی کند که حداقل در مقایسه با کره جنوبی کدام یک از رویکردها در مسیر توسعه صنعتی آنها را دنبال نکرده‌ایم که امروز چنین وضعیتی داریم.

وی خاطر نشان کرد: زیان دهی خودروساز به عنوان معضل بزرگ این صنعت نتیجه مدیریت دولت است. وقتی مدیر خودروسازی را دولت تعیین می کند، مدیر منتخب دولت بیش از آنکه به دنبال ارتقای کارایی صنعت و تامین منافع عموم باشد به تامین منافع دولت می اندیشد. مدیر دولتی بنا به هر شرایطی موظف به سرپا نگاه داشتن این صنعت حتی در حالت زیان دهی است چرا که باید به تعهدات خود نسبت به بالادستی عمل کند. اینگونه است که در نهایت فاصله بین خودروساز و مصرف کننده زیاد می‌شود.

این کارشناس افزود: با اینکه در دنیای امروز مفهومی به نام زنجیره‌های ارزش بسیار حائز اهمیت است اما این اصل در ایران جدی گرفته نشده است. در دنیا اینگونه نیست که یک کشور خودروی کامل را بسازد، بلکه براساس مزیت ها تنها بخشی از خودرو در یک کشور ساخته می شود. به عنوان مثال درکشور مبداء، موتور تولید می شود و سایر اجزا در یک یا چند کشور دیگر تولید می شوند. یعنی بخش‌های مختلف را در مناطق مختلف در درون زنجیره ارزش تولید می‌کنند. این روند باعث رشد صنعت خودروسازی می شود و به تبع آن فضای رقابتی بر کیفیت خودرو می افزاید.

احسان قمری خاطر نشان کرد: در صنعت خودروسازی به دو متغیر باید بها داد نخست کاهش هزینه‌ها و دوم افزایش کیفیت. در این صورت است که مصرف کننده، تولید کننده را در بوته رقابت خود قرار می دهد. این در حالی است که در ایران هنوز آشنایی قابل توجهی به مبانی اینکه با چه ترفند و راهکاری می توانیم به صورت جدی تر وارد بازار خودرو شویم، نداریم.

وی افزود: تا زمانی که در خصوص ساختارهای درست حاکم بر صنعت خودروسازی به نتیجه خاصی نرسیم راه به جایی نمی بریم. امروز مفهومی به نام تولیدکننده خودرو به تمام معنا یا به این نام وجود ندارد چرا که زنجیره جهانی و زنجیره‌های ارزش آفرین سعی می کنند بهترین کالا را با بهترین کیفیت و با ارزان‌ترین قیمت از تولیدکننده داخلی خود یا تولیدکننده خارجی دریافت کنند تا در بازار رقابتی سهم داشته باشند.

وی افزود: اگر همچنان در فضای بسته فعالیت کنیم و بدون بازنگری در ساختارها بر تولید خودرو تاکید داشته باشیم قطعا در حد داخل کشور آن هم با تحمیل زیان های جانی و مالی بسیار باقی می مانیم و هیچ گاه به بازارهای جهانی و منطقه ای نمی رسیم.

احسان قمری تاکید کرد: راهکار اول برای عبور از شرایط فعلی خودروسازی، اصلاح مدیریت دولتی است ضمن اینکه به رقابتی شدن این صنعت نیازمند هستیم. واردات خودروی خارجی یک اصل مهم برای افزایش رقابت است که نباید دست کم گرفته شود.

وی افزود: ما برای فعال سازی صنعت مونتاژ و قطعه سازی در یک برهه زمانی نزدیک به ۸ میلیارد دلار ارز تخصیص داده ایم که احتمالاً بخش اعظم آن برای واردات قطعات خودرو بوده است اما با این حال مصرف کننده و تولید کننده ناراضی هستند.

قمری در پایان گفت و گو خاطر نشان کرد: تولید کننده، مصرف کننده و قطعه ساز نیز از وضعیت فعلی راضی نیستند، به این دلیل که به مبانی فکری واحدی در خودروسازی نرسیده ایم و هنوز نمی دانیم از طریق صنعت خودروسازی قرار است به کجا برسیم؟ اگر تنها دلیل سر پا نگه داشتن خودروسازی، بیکارنشدن نیروی کار این صنعت باشد نتیجه ای جز بالا رفتن هزینه ها، کاهش کارایی و نارضایتی های بیشتر و تحمیل زیان های بزرگ به بخش های مختلف اقتصاد را در پیش رو نخواهیم داشت.

پایان//