به گزارش تحریریه، نشریه «اکونومیست» نوشت، در اواخر دهه ۱۹۸۰، «ادوارد تلر»، پدر بمب هیدروژنی و «لاول وود» که اخترفیزیک‌دان بود، طرحی به ظاهر عجیب برای دفاع از آمریکا در برابر حملات موشکی پیشنهاد کردند. سامانه «سنگ‌ریزه‌های درخشان» (Brilliant Pebbles) متشکل از هزاران ماهوارۀ کوچک در مدار پایینی زمین است که هر کدام دارای موشک‌های حساس به گرما هستند تا موشک‌های هسته‌ای شوروی را پیش از جدایش کلاهک منهدم کنند. این ایده که به دلیل نبود فناوری پیشرفته در آن زمان کمرنگ شد توسط دونالد ترامپ در حال احیاء است.
ترامپ در کارزار انتخاباتی خود وعده ساخت گنبد آهنین آمریکایی را داد. نامی که ترامپ برای سامانه دفاع موشکی آمریکا پیشنهاد داده نامسمی است؛ زیرا گنبد آهنین اسرائیل راکت‌های کوتاه‌برد را منهدم می‌کند؛ اما آنچه ترامپ مدنظر دارد و در فرمان اجرایی ۲۷ ژانویه بیان شد تلاش جاه‌طلبانه‌ای برای رهگیری و مقابله با موشک‌های بالستیک قاره‌پیماست. آمریکا هم‌اکنون یک سامانه برای انجام چنین کاری طراحی کرده است که دفاع زمینی در مرحله میانی (GMD) نام دارد [به معنای رهگیری موشک در فاز میانی است که کلاهک از بوستر جدا و از اتمسفر خارج می‌شود]. این سامانه بر موشک‌های رهگیر مستقر در آلاسکا و کالیفرنیا متکی است.
طرح پیشنهادی ترامپ از ابعاد مهمی تفاوت دارد. نخست مقیاس این سامانه است. سامانه دفاعی موجود می‌تواند با حملاتی که تعداد موشک محدودی دارند مقابله کند؛ همچون حمله موشکی احتمالی کره شمالی. سامانه مدنظر ترامپ قرار است هر گونه حمله هوایی خارجی را دفع کند که این نه تنها بر موشک‌های کروز و بالستیک دلالت دارد، بلکه همچنین شامل حمله راهبردی همه‌جانبه با پرتاب همزمان صدها موشک توسط روسیه و چین می‌شود.
منتقدان دفاع موشکی می‌گویند چنین ایده‌ای احمقانه است؛ زیرا ساخت سامانه‌های موشکی تهاجمی مضاعف ارزان‌تر از رهگیری آنهاست. روسیه و چین که در حال ساخت سپر دفاعی خود هستند، استدلال می‌کنند که سامانه دفاعی آمریکا خطر تضعیف بازدارندگی آنها را در پی دارد، چراکه ممکن است یک روز به آمریکا اجازه حمله به دشمنانش را بدهد بدون اینکه بتوان آن را تلافی کرد. طرفداران سامانه دفاعی جواب می‌دهند که تهدیدهای موشکی تغییر کرده‌اند. موشک‌های برد بلند غیرهسته‌ای اکنون می‌توانند تأسیسات نظامی ایالات متحده را به گونه‌ای از کار بیاندازند که آمریکا به ناچار از جنگ از فاصله دور عقب‌نشینی نماید.
جدای از این نکات، طراحی مطلوب شخص ترامپ نیز حائز اهمیت است. سامانۀ موجود در آمریکا موشک‌ها را در مرحله میانی هدف قرار می‌دهد. به لحاظ نظری، انهدام موشک‌ها در مرحله قبل یعنی مرحله اوج‌گیری (Boost phase) که سرعت پایین‌تری دارند راحت‌تر است. مشکل این است که این مرحله زمان بسیار کوتاهی (سه الی پنج دقیقه برای موشک‌های بالستیک قاره‌پیما) دارد. فرمان جدید ترامپ خواستار «تکثیر موشک‌های منهدم کننده فضاپایه» است که "می‌تواند رهگیری را در مرحله اوج‌گیری انجام دهد." این سامانه‌ای همچون سنگ‌ریزه‌های درخشان است که در آن تعداد زیادی از ماهواره‌های کوچک و مسلح به طور همزمان بر فراز روسیه، چین و دیگر دشمنان قرار دارند.
به لطف ایلان ماسک هزینه ساخت هزاران کامپیوتر کوچک و استقرار آنها در مدار زمین کمتر از زمان ادوارد تلر است. اما هنوز هم رقم سرسام‌آوری است و باید حجم قابل توجهی از بودجه را به آن اختصاص داد. بلِیدن بوئن از دانشگاه دورهام تخمین می‌زند که آمریکا مجموعا به ۵۰۰ ماهواره نیاز خواهد داشت تا فقط سه یا چهار رهگیر در مقیاس پرتاب‌کننده‌های کره شمالی داشته باشد. او گفت که احتمالاً به صدها ماهواره بیشتر هم نیاز خواهد بود.
چالش فنی اصلی، ساخت حسگرهای فضایی با قابلیت رهگیری دقیق با هدایت آتش (Fire-Control-Quality Traking) است که به قدر کافی برای شناسایی و رهگیری موشک‌های دشمن و هدایت موشک پدافند خوب باشند. اما اگر فناوری اکنون به بلوغ رسیده باشد، الزامات آن فراتر از موشک دفاعی خواهد بود. یعنی ما شاهد ظهور، درک تدریجی و درنهایت پذیرش جنگ فضایی خواهیم بود که شامل حملات ماهواره‌ای با ابزارهای الکترونیک و انفجاری به اهداف زمینی می‌شود.
دونالد ترامپ در دوره نخست خود نیز ایده‌های مشابه را مطرح کرده بود؛ اما نتوانست از آنها پشتیبانی مالی کند. هزینه گنبد آهنین آمریکایی با اولویت‌های دیگر از جمله نیروی دریایی بزرگ‌تر و افزایش سلاح‌های هسته‌ای در تضاد خواهد بود. به قول «تام کاراکو» "بودجه‌تان را برای دفاع موشکی به من نشان دهید تا من به شما بگویم گنبد آهنین‌تان برای آمریکا چه خواهد بود."
منبع: اندیشکده تهران
پایان/
نظر شما