به گزارش تحریریه، تارنمای «Euractiv» به عنوان یکی از رسانه های رسمی اتحادیه اروپا مدعی شد دو منبع اطلاعاتی در اروپا گفته اند که ده‌ها پرسنل نظامی روسیه در ایران برای استفاده از سامانه موشکی بالستیک دوربرد فتح-۳۶۰ آموزش می‌بینند. از اینرو انتظار می رود صدها سلاح هدایت‌شونده ماهواره‌ای ایران برای استفاده در جنگ با اوکراین به روسیه صادر شود.

تحلیلگران معتقدند که ممکن است این توافق تسلیحاتی جنبه های دیگری هم داشته باشد زیرا میزان واکنش ها به معامله تسلیحاتی در غرب فراتر از انتظار بوده است. دیلی میل در گزارشی تهدید کرد که اگر ایران به حمایت نظامی از روسیه ادامه دهد، ناتو آماده پاسخ سریع به ایران است.

از اینرو برخی رسانه های غربی حتی مدعی شدند که روسیه قرار است در قبال دریافت موشک های بالستیک، تسلیحات راهبردی و هسته ای خود را در ایران مستقر کند.

به نوشته یورو اکتیو، دو مقام اطلاعاتی این رسانه اروپایی گفتند که گمان می رود نمایندگان وزارت دفاع روسیه در ۱۳ دسامبر در تهران با مقامات ایرانی قراردادی را برای دریافت فتح-۳۶۰ و یک سامانه موشکی بالستیک دیگر ساخته شده توسط سازمان صنایع هوافضای دولتی ایران (AIO) به نام ابابیل امضا کرده باشند. این مقامات خواسته اند نامشان فاش نشود تا بتوانند در مورد این موضوعات حساس بحث کنند.

این مقامات با استناد به منابع اطلاعاتی محرمانه متعدد ابراز داشتند که پرسنل روسی به ایران سفر کرده اند تا نحوه کار با سامانه دفاعی فتح-۳۶۰ را که موشک هایی با حداکثر برد ۱۲۰ کیلومتر و کلاهک ۱۵۰ کیلوگرمی پرتاب می کند، بیاموزند. یکی از منابع گفت که مرحله بعدی پس از آموزش، تحویل واقعی موشک ها به روسیه است.

یک کارشناس نظامی عنوان داشت که مسکو موشک های بالستیک خود را دارد، اما عرضه فتح-۳۶۰ می تواند به روسیه اجازه دهد تا از زرادخانه بیشتری برای اهدافی فراتر از خط مقدم استفاده کند زیرا مسکو می تواند موشک ها و کلاهک های ایرانی را برای اهداف دورتر استفاده کند.

سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا گفت که ایالات متحده و متحدانش در ناتو و شرکای G۷ آماده پاسخگویی سریع و شدید در صورت انجام چنین معامله و نقل و انتقالاتی از سوی ایران هستند.

مقام آمریکایی افزود: این اقدام به صورت چشمگیر موضوع حمایت ایران از جنگ تجاوزکارانه روسیه علیه اوکراین را تشدید خواهد کرد. کاخ سفید بارها نسبت به تعمیق مشارکت امنیتی بین روسیه و ایران از زمان آغاز حمله گسترده روسیه به اوکراین هشدار داده است.

وزارت دفاع روسیه به درخواست برای اظهار نظر پاسخ نداد. نمایندگی دائم ایران در سازمان ملل متحد در نیویورک هم در بیانیه‌ای اعلام کرد که جمهوری اسلامی ایران در زمینه‌های مختلف از جمله همکاری‌های نظامی، مشارکت راهبردی بلندمدتی را با روسیه دارد.

در این بیانیه آمده است: «با این وجود، از منظر اخلاقی، ایران از انتقال هرگونه سلاح، از جمله موشک‌هایی که می‌تواند به طور بالقوه در درگیری با اوکراین استفاده شود، تا پایان جنگ خودداری می‌کند».

کاخ سفید تایید نکرد که ایران به پرسنل نظامی روسیه در مورد فتح-۳۶۰ آموزش می دهد یا اینکه در حال آماده شدن برای ارسال این تسلیحات به روسیه برای استفاده علیه اوکراین است.

این دو منبع اطلاعاتی هیچ چارچوب زمانی دقیقی را برای تحویل موشک های فتح-۳۶۰ به روسیه اعلام نکردند اما گفتند که معامله به زودی انجام خواهد شد. آنها هیچ اطلاعاتی در مورد وضعیت قرارداد ابابیل ارائه ندادند.

سومین منبع اطلاعاتی از یک آژانس اروپایی دیگر بدون ارائه جزئیات مدعی شد که اطلاعاتی را مبنی بر اینکه روسیه سربازانی را برای آموزش استفاده از سامانه های موشکی بالستیک به ایران فرستاده، دریافت کرده است.

منبع بدون نام سوم گفت که چنین آموزش هایی برای تسلیحات ایرانی ارائه شده به روسیه، یک موضوع معمولی و استاندارد است.

یک مقام ارشد ایرانی که خواست نامش فاش نشود، گفت که ایران به روسیه موشک و پهپاد فروخته است اما موشک های فتح-۳۶۰ را ارائه نکرده است. این منبع افزود: هیچ منع قانونی برای تهران جهت فروش چنین تسلیحاتی به روسیه وجود ندارد. ایران و روسیه در حال خرید متقابل قطعات و تجهیزات نظامی هستند و نحوه استفاده هر کشوری از این تجهیزات کاملاً به تصمیم آنها وابسته است.

یورواکتیو در ادامه ادعا کرده است که تاکنون، حمایت نظامی ایران از مسکو به صورت عمده به پهپادهای تهاجمی شاهد محدود می‌شد که مواد منفجره کمی را حمل می‌کردند و سرنگونی آن‌ها آسان‌تر بود. آن تسلیحات از موشک‌های بالستیک کندتر هستند.

خبرگزاری نیمه رسمی «تسنیم» ایران جولای ۲۰۲۳ اعلام کرد که این سامانه توسط نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با موفقیت آزمایش شد.

«جاستین برانک» پژوهشگر ارشد نیروی هوایی در موسسه رویال خدمات متحد (RUSI) گفت: تحویل تعداد زیادی موشک بالستیک کوتاه‌برد از ایران به روسیه باعث افزایش بیشتر فشار بر روی سامانه‌های دفاع موشکی اوکراینی می‌شود که در حال حاضر بیش از حد در فشار هستند.

وی با اشاره به پیشرفته‌ترین پدافند هوایی اوکراین مانند سامانه‌های پاتریوت ساخت آمریکا و سامانه‌های SAMP/T اروپایی، گفت «تهدیدهای بالستیک را تنها می‌توان توسط لایه بالایی سامانه‌های اوکراین رهگیری کرد».

سخنگوی شورای امنیت ملی خاطرنشان کرد که «مسعود پزشکیان» رئیس‌جمهور جدید ایران «می گوید که می‌خواهد سیاست‌های ایران را تعدیل و با جهان تعامل کند. با اینحال چنین اقدامات بی‌ثبات‌کننده‌ای این سخنان را بی اثر می سازد.

اکتبر ۲۰۲۳ محدودیت‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد برای صادرات برخی موشک‌ها، پهپادها و سایر فناوری‌های ایران به پایان رسید. با این حال، ایالات متحده و اتحادیه اروپا تحریم‌ها علیه برنامه موشکی بالستیک ایران را به دلیل نگرانی‌ از صدور تسلیحات به نیروهای نیابتی این کشور در خاورمیانه و به روسیه حفظ کردند.

رویترز در فوریه ۲۰۲۴ از تعمیق همکاری نظامی ایران و روسیه و علاقه مسکو به موشک های زمین به زمین ایران خبر داد. منابع در آن زمان به این خبرگزاری گفتند که حدود ۴۰۰ موشک بالستیک زمین به زمین با برد بیشتر فاتح-۱۱۰ به روسیه تحویل داده شد. اما منابع اطلاعاتی اروپایی بعدها به رویترز اعلام کردند که بر اساس اطلاعات آنها هنوز هیچ انتقالی صورت نگرفته است.

طبق گزارش این رسانه اروپایی، مقامات اوکراینی تا به حال به صورت رسمی گزارشی را از یافتن بقایای موشک های ایرانی در طول جنگ گزارش نکرده اند.

پایان/