به گزارش تحریریه، روزنامه الکترونیکی «رای الیوم» در گزارشی به قلم دکتر «حامد ابوالعز» پژوهشگر مسائل سیاسی فلسطینی نوشت، تحولات اخیر سوریه، خاورمیانه و اوکراین نشان داد آمریکا و ناتو به طور راهبردی برای کاهش نفوذ روسیه در سواحل دریای مدیترانه تلاش می کنند. اگر چه در ظاهر به نظر می رسد هدف رژیم اسرائیل از تنش آفرینی در سوریه، از بین بردن محور مقاومت و پایان دادن به مسیر تسلیح حزب الله از کانال سوریه است، اما تحلیل های عمیق تر نشان می دهند رژیم اسرائیل و نظام ترکیه به دنبال پایان دادن به حضور روسیه در سواحل دریای مدیترانه هستند.

دریای مدیترانه دارای اهمیت راهبردی گسترده ای است. این منطقه به عنوان کانال ارتباطی میان قاره های اروپا، آسیا و آفریقا است که از طریق آن می توان به راه های دریایی استراتژیک دسترسی داشت. حفظ حضور روسیه در این منطقه یک موضوع اساسی می باشد زیرا این کشور را قادر می سازد در این منطقه قدرتنمایی کند و به دفاع از مناطق راهبردی خود بپردازد. بندر طرطوس سوریه تنها گذرگاه دریایی روسیه برای حضور در دریای مدیترانه است و از اینرو حضور در آن برای مسکو دارای اهمیت نظامی راهبردی می باشد.

تنش های سوریه صحنه ای از رقابت قدرت های جهانی و منطقه ای برای افزایش نفوذ را نشان داد. دخالت نظامی روسیه برای حمایت از نظام «بشار اسد» تنها تلاشی برای حفظ همپیمان نبود بلکه روسیه با این دخالت به دنبال تامین منافع راهبردی خود در منطقه بود. اما سقوط نظام اسد به طور قابل ملاحظه ای سبب تغییر موازنه قوا شده و پایگاه دریایی روسیه در طرطوس و حضور این کشور کنار آب های دریای مدیترانه را با خطر روبرو کرده است.

از سوی دیگر، جنگ اوکراین و هزینه های نظامی آن، روسیه و جایگاه جهانی آن را زیر فشار قرار داده است. الحاق شبه جزیره کریمه به خاک روسیه و تداوم جنگ سبب تحریم مسکو از سوی غرب شده و این کشور را منزوی کرده است. تقویت ناتو در اطراف روسیه سبب بهبود جایگاه دشمنان مسکو شده است. در کل افزایش حضور ناتو در اوکراین و فرسایش نفوذ روسیه در خاورمیانه، راهبرد این کشور را با خطراتی روبرو کرده است.

علاوه بر این موارد، نقشی که ترکیه در شطرنج ژئوپلتیک بازی می کند به طور ویژه قابل ملاحظه است. این کشور از طریق حمایت از گروه های سوری و اعمال نفوذ در شمال سوریه خود را به عنوان یک بازیگر اساسی در تحولات منطقه نشان داده است. این تحرکات ترکیه با اهداف جامع ناتو برای پایان دادن به نفوذ روسیه در منطقه همسو بوده است. ترکیه به عنوان یک عضو ناتو به عنوان پلی میان منافع غرب و امور خاورمیانه عمل می کند. تحولات اخیر سوریه که ترکیه هم در آن نقش داشته، سبب به حاشیه رفتن جایگاه روسیه در منطقه شده است.

در این صحنه پیچیده ژئوپلتیک، اقدامات رژیم اسرائیل هم قابل توجه است. این رژیم با حمله های هوایی خود تنها به دنبال هدف قرار دادن خطوط کمک رسانی به حزب الله و تضعیف این جریان نیست بلکه به طور غیر مستقیم منافع روسیه را هم با چالش روبرو کرده است. افزون بر این، هماهنگی رژیم اسرائیل و آمریکا و دیگر اعضای ناتو نشان می دهد که آنها در پایان دادن به نفوذ روسیه در خاورمیانه منافع مشترکی دارند.

با توجه به همه این تحولات، روسیه باید در راهبرد خود در منطقه بازنگری کند. این کشور تا حدودی به صورت غیرمستقیم با لبنان همکاری کرده است. با این وجود تحولات ژئوپلیتیک کنونی اقتضا می کند که مسکو به طور مستقیم با لبنان همکاری و مذاکره کند و به حزب الله لبنان کمک نظامی نماید تا قادر شود به اهداف چند وجهی خود از جمله تقویت نفوذ در سواحل دریای مدیترانه ادامه دهد و با آمریکا و ناتو مقابله کند.

روسیه باید پیام های آشکاری را به همه کنشگران منطقه ای و فرامنطقه ای درباره پایبندی این کشور برای حفظ منافع راهبردی خود در منطقه ارسال کند. استراتژیست های کاخ کرملین باید به سرعت نیاز مسکو به تقویت نفوذ در منطقه را درک و تدابیر لازم برای حمایت از منافع این کشور را اتخاذ کنند. این موضوع نه تنها به ابتکار عمل های نظامی و دیپلماسی احتیاج دارد بلکه به استفاده از روابط اقتصادی و فرهنگی برای تقویت اتحادها و ائتلاف سازی های جدید در منطقه نیاز دارد.

پایان/