به گزارش تحریریه، روزنامه «فایننشال تایمز» در تحلیل شرایط سوریه و سیاست های ایران نوشت، کمک به دمشق توانایی‌های تهران را تحت فشار قرار داد، این در حالی است که روسیه قبلا به خاطر ادراکش از ضعف غرب وارد کارزار سوریه شد.

در این گزارش آمده است:

«ما محکوم هستیم امیدوار باشیم» این سخنان «سعدالله ونوس» نمایشنامه‌نویس سوری است که در سال ۱۹۹۶ طی سخنرانی برای روز جهانی تئاتر عنوان کرد. در آن زمان، سوریه تحت کنترل شدید حافظ اسدی قرار داشت که ۳۵,۰۰۰ سرباز خود را نیز در لبنان مستقر کرده بود. اسرائیل و گروه شبه‌نظامی شیعه حزب‌الله وابسته به دمشق و تهران، در همان سال جنگی ۱۷ روزه را پشت سر گذاشتند.

اما امید برای سوریه تا سال ۲۰۱۱ که یک خیزش مردمی و شورش مسلحانه علیه پسر حافظ، «بشار اسد» برای سرنگونی رژیم، محقق نشد. عمق ناامیدی، شکاف و خشونتی که رژیم با کمک روسیه، ایران و حزب‌الله برای حفظ قدرت بر سوریه تحمیل کرد، صدها هزار نفر را به کام مرگ و شکنجه و میلیون‌ها نفر را به آوارگی یا تبعید محکوم کرد. اسد زنده ماند، اما بر روی تلی از خرابه‌ها حکومت کرد. سوری‌ها بار دیگر محکوم به امید شدند — آنها هرگز تسلیم نشدند.

تحولات خیره‌کننده‌ای که طی ۱۳ روز گذشته رخ داد و منجر به سقوط سریع رژیم شد، جهان را مبهوت کرد. مجسمه‌های خاندان اسد، پدر و پسر، سرنگون شدند. درهای زندان‌ها گشوده شد. خانواده‌ها پس از سال‌ها جدایی در خط مقدم جنگ دوباره به هم پیوستند. هزاران نفر تلاش می‌کنند پس از سال‌ها تبعید به سوریه بازگردند. ظاهراً پاسخ بحران پناهندگان که میلیون‌ها سوری را به کشورهای همسایه و اروپا فرستاد، می‌تواند صرفاً حذف یک دیکتاتور خونریز باشد. اما در ماه‌های اخیر، کشورهای بیشتری در تلاش بودند تا روابط خود با اسد را عادی کنند. حتی ایتالیا یک سفیر به دمشق فرستاد.

سوریه جهان را لرزاند

«باراک اوباما» رئیس‌جمهور وقت آمریکا در آگوست ۲۰۱۳، از اجرای خط قرمز خود در قبال استفاده اسد از تسلیحات شیمیایی خودداری کرد. سوری‌ها احساس کردند به حال خود رها شده‌اند. موجی از جنگجویان خارجی به سوریه رفتند تا به شورشیان کمک کنند. به سرعت، داعش شروع به تصرف مناطق از عراق تا سوریه کرد. تا سال ۲۰۱۴، میلیون‌ها سوری از کشور فرار کردند، از جمله به اروپا، جایی که بحران پناهندگان سیاست‌های این قاره را آشفته کرد، زمینه‌ساز ظهور پوپولیسم، راست افراطی و برگزیت شد. این عقب‌نشینی از خطوط قرمز همچنین از سوی مسکو به عنوان ضعف طرف مقابل تلقی شد و برای نجات اسد مداخله کرد، حضور نظامی خود را افزایش داد و زرادخانه جنگی خود را از جمله با بمباران بیمارستان‌ها آزمایش کرد.

اکنون، جنگ سوریه به پاشنه آشیل محور ایران تبدیل شده است. رژیم اسد، متحد جمهوری اسلامی از زمان تأسیس آن در سال ۱۹۷۹، از تهران خواسته که به سرکوب خیزش کمک کند. حزب‌الله هزاران نفر را به سوریه اعزام کرد و از یک حزب سیاسی لبنانی و گروه شبه‌نظامی به یک نیروی اعزامی ایرانی تبدیل شد. اما جنگ علنی حزب‌الله در سوریه طی یک دهه، آن را در معرض دید اسرائیل قرار داد. این موضوع به کارزار نظامی اخیر اسرائیل کمک کرد، تا رهبری حزب‌الله را حذف کند و بخش زیادی از توانایی‌های آن را از بین ببرد. غرور ایران با افزودن یک پایتخت عربی دیگر تحت کنترل خود افزایش یافت، اما کمک به دمشق توانایی‌های تهران را نیز تحت فشار قرار داد، منابع آن را تحلیل برد و آسیب‌پذیری‌های آن را آشکار کرد.

سال ۲۰۲۴ سالی دردناک برای خاورمیانه بوده است؛ از حمله هولناک حماس در ۷ اکتبر (۲۰۲۳) تا کشته شدن بیش از ۴۰,۰۰۰ فلسطینی در جنگ اسرائیل علیه غزه و همچنین بمباران شدید حزب‌الله توسط اسرائیل که بخش‌هایی از لبنان را ویران کرد. این سلسله فجایع تکان‌دهنده مردم را از خشونت خسته کرده و آن ها را از نظم غربی که وعده آزادی و حقوق بشر می دهد، اما در حفظ این اصول در غزه ناکام است، سرخورده و مأیوس ساخته است. با این حال، تحولات سوریه اکنون به نوعی آرامش‌بخش شده است. همان‌طور که دوستی در بیروت به من گفت: «اصلا تصورم نمی کردم که به سال ۲۰۲۴ امید داشته باشم.»

فهرست چالش‌های سوریه طولانی است مسائلی همچون نگرانی‌های عمیق در مورد چشم‌انداز گروه شورشی هیئت تحریر الشام برای آینده، احتمال انتقام‌گیری‌های خشونت‌آمیز پس از پنج دهه سرکوب، و خطر بازگشت مجدد داعش.

سوری‌ها نیازی به یادآوری این موارد ندارند — آنها خود به خوبی آگاه‌اند، حتی در میان جشن‌هایشان. آن‌ها به تلاش‌هایی صادقانه برای حمایت از دوران گذار نیاز دارند، که این موضوع به طور حیاتی به پایان دخالت‌های خارجی نیز بستگی دارد، از جمله دخالت بازیگران منطقه‌ای که رقابت‌هایشان در خاک سوریه جریان داشته است.

در مورد خطر درگیری‌های فرقه‌ای، این کشور سال‌ها درگیر جنگ بین گروه‌های رقیب بوده است. سوری‌ها بیش از یک دهه به این لحظه فکر می کردند و ممکن است در میان سختی‌های جنگ به درکی جدید از اتحاد دست یافته باشند. حتی در پایگاه‌های رژیم مانند لاذقیه، جشن‌هایی برای سقوط اسد برگزار شده است.

پایان/