به گزارش تحریریه، پنجشنبه هفته گذشته رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه به ریاض سفر کرد. این سفر درحالی انجام می‌شود که از سال ۲۰۱۷ تا کنون اردوغان به عربستان سفر نکرده است، از سویی قتل جمال خاشقچی،  روزنامه‌نگار عربستانی موجب شد تا روابط این دو کشور دچار تنش شود.

چند روز پیش از این سفر، ترکیه رسما مختومه شدن و واگذاری پرونده خاشقجی به عربستان را اعلام کرد و  دادستان عمومی ترکیه خواستار توقف محاکمه غیابی ۲۶ متهم به قتل خاشقجی و انتقال محاکمه آنها به عربستان شد. این اقدام ترکیه با اعتراض برخی حقوقدان‌های این کشور روبرو شد. "گوکمن باشبینار" وکیل دادگستری ترکیه‌ای گفت تصمیم این وزارت دادگستری ترکیه خلاف قانون است و میان ترکیه و عربستان توافقنامه دو جانبه‌ای برای استرداد مجرمان وجود ندارد.

نگاهی به چالش‌های داخلی ترکیه و رویکرد این کشور در قبال تحولات منطقه و فرامنطقه‌ای می‌تواند تصویر روشن‌تری از اهداف ترکیه در زمینه‌عادی سازی مجدد روابط با عربستان سعودی ارائه کند.

چالش‌های اقتصادی شکننده ترکیه که با کاهش قابل ملاحظه ارزش لیر، واحد پول این کشور همراه بوده ضمن ان که موجب افزایش تنش‌های اجتماعی در این کشور شده، تقویت موقعیت مخالفان اردوغان را نیز به همراه داشته است.

رئیس جمهور ترکیه که بحران اقتصادی جدیدی را تجربه می‌کند در تلاش است تا با جذب سرمایه‌گذاری خارجی ضمن مدیریت بحران موجود، عقب ماندگی‌های اقتصادی ناشی از بحران اخیر را جبران کرده و بتواند جایگاه خود را تقویت کند.

در شرایطی که تورم ۵۰ درصدی و کاهش ۴۰ درصدی ارزش لیر، شرایط بدی را در اقتصاد ترکیه به وجود آورده است، اردوغان تلاش می‌کند با بهبود روابط با عربستان در کنار کشورهایی همچون امارات، قطر و تا حدودی رژیم صهیونیستی به مشکلات اقتصادی سامان دهد.

 اقتصاد ترکیه که به طور خاص در بخش گردشگری بر اثر ویروس کرونا آسیب دیده بود اکنون به علت جنگ اوکراین و کاهش شدید گردشگران روسی با مشکلات تازه‌ای روبرو شده و ناچار از گرایش به سمت پتانسیل‌های اقتصادی جدید است.

یکی از اهداف ترکیه در روند عادی سازی روابط با عربستان،رفع ممنوعیت ۴ ساله صادرات کالاهای ساخت این کشور به عربستان برای خارج کردن تولید این کشور از رکود است.

در این میان موضوع میانجی‌گری ترکیه میان ایران و عربستان نیز از دلایل سفر اردوغان عنوان شده است که با توجه به جاری بودن مذاکرات میان تهران و ریاض واخبار امیدوار کننده ای که از نتایج اخرین دور گفتگوها منتشر شده،موضوع منتفی به نظر می‌رسد.

در بعد سیاسی نیز ترکیه که در تحولات پس ازسال ۲۰۱۱ با حمایت از اخوان المسلمین به دنبال ایجاد خاورمیانه متفاوتی بود اکنون سعی دارد تا با توسعه روابط با کشورهای عربی، نقش خود در آینده خاورمیانه را تثبیت کند.

با این حال آنکارا طی سال‌های اخیر رفتاری پاندولی همراه با  تغییر مواضع ناگهانی را از خود به نمایش گذاشته است. سیاستی که مختص برخورد ترکیه با کشورهای عربی نبوده و در قبال رژیم صهیونیستی نیز قابل مشاهده است.  تا پیش از سفر اخیر اسحاق هرتزوگ رئیس رژیم صهیونیستی به ترکیه،  اردوغان خود را حامی فلسطین معرفی می‌کرد و پس از این سفر اخباری مبنی بر اعمال محدودیت برای رهبران حماس و توافقات محرمانه جدید میان ترکیه و رژیم صهیونیستی مطرح شده است..

تغییر رویکردهای ناگهانی و مواضع پارادوکسی رییس جمهور ترکیه در ارتباط با عراق هم بوصوح قابل مشاهده است. ترکیه در کنار  اشغال مناطقی از خاک عراق و بمباران مستمر بخشهایی از شمال این کشور به دنبال کسب امتیازات اقتصادی و حتی نفتی از عراق نیز هست.

دولت اردوغان در منازعه قره‌باغ ابتدا به حمایت کامل از باکو و اعزام نیرو علیه ارمنستان اقدام کرد اما گمی بعد با ادعای میانجی‌گری میان باکو و ایروان سیاست امتیازگیری کلان از طرفین را در پیش گرفت. این سیاست در موضوع اوکراین نیز تکرار شد، ترکیه در ابتدا رویکرد حمایتی از کی‌یف را اتخاذ کرد اما کمی بعد با عنوان میزبانی از مسکو و کی‌یف سعی کرد از طرفیت این منازعه امتیازگیری کند.

اردوغان که امارات را تا پیش از این به نقش آفرینی علیه خود در کودتای 2016 متهم می‌کرد با سفر به امارات و امضای چندین توافقنامه جذب سرمایه‌گذاری خارجی به بازسازی این روابط پرداخت.

ترکیه پیشبرد برنامه‌های خود را در قالب رویکرد فشار و امتیازخواهی صورت‌بندی کرده است اما سیاست‌های پاندولی آنکارا موجب شده تا در نهایت کشورها نسبت به تعامل پایدار با این کشور دچار تردید شوند.

منبع: نورنیوز

پایان/