به گزارش تحریریه، آخرین اطلاعات بازتاب یافته از مذاکرات در حال انجام وین از تداوم رایزنی ها پیرامون لغو تحریم ها حکایت دارد؛ رایزنی هایی که گویی تا رسیدن به حدمطلوب ایران فاصله دارد. «سعید خطیب‌زاده» سخنگوی وزارت خارجه، در نشست خبری دوشنبه بیستم اردیبهشت گفت که مذاکرات وین برای احیای برجام وارد فاز نگارش در حوزه هسته‌ای و رفع تحریم‌ها شده اما چون هر روز با جزئیات و نتایج مختلفی روبرو می‌شود نمی‌تواند درباره تمام آنها اطلاع‌رسانی کند.

از طرف دیگر «سیدعباس عراقچی» سرپرست تیم مذاکره‌ کشورمان نیز پس از پایان مذاکرات روز نخست در مصاحبه با صدا وسیما گفت: «آمریکا با لغو بخش بزرگی از تحریم ها موافقت کرده اما از نظر تهران این میزان کافی نیست.»

در برابر مواضع رسمی وزارت امور خارجه ایران، شاهد موضع گیری های طلبکارانه آمریکایی ها هستیم که باوجود تعهدگریزی آشکار خود در برجام، تهران را به عدم جدیت برای احیای توافق متهم می کنند. همان گونه که «آنتونی بلینکن» وزیر خارجه این کشور در جریان نشست گروه هفت در لندن گفت: دولت جو بایدن در مذاکرات وین جدیت خود برای احیای توافق هسته‌ای با ایران را نشان داده اما هنوز نمی‌داند که آیا ایران هم حاضر است متقابلا اقدامات لازم را انجام دهد یا نه.

در پیوند با تحریم ها و اینکه آمریکا قصد لغو کدام تحریم‌ها را دارد، لازم به یادآوری است که «دونالد ترامپ» برای جلوگیری از تمدید برجام، بیش از ۱۵۰۰ تحریم اعمال کرده است. تحریم‌ها بسته به این که چقدر به برجام ربط دارند، در سه دسته سبز، زرد و قرمز طبقه‌بندی شده‌اند؛ سبزها لغو خواهند شد، درباره زردها باید مذاکره شود و قرمزها پابرجا خواهند ماند، از جمله تحریم افراد بر سر نقض حقوق بشر.

از نگاه ناظران، آمریکا قصد لغو همه تحریم‌ها را ندارد. تحریم‌هایی هم که آمریکا قصد برداشتن آنها را دارد، تنها پس از امتیازات اضافه‌ای که تهران باید بدهد، برداشته می‌شود. تحریم ها از نگاه مقامات کاخ سفید به سه دسته قابل تقسیم اند: تحریم‌های قابل رفع، قابل مذاکره و غیر قابل رفع.

این در حالی است که مطابق سیاست قطعی کلیت نظام جمهوری اسلامی ایران، تمام تحریم‌ها اعم از تحریم‌های موسوم به برجامی، تحریم‌های دوره ترامپ ذیل هر عنوانی و تحریم‌های دوره اوباما که پس از اجرایی شدن برجام وضع شده است، باید لغو شود و پس از راستی‌آزمایی در مدت زمان معقول، ایران آماده توقف اقدامات جبرانی خواهد بود. بنابراین «آیسا» و «برنامه ویزا» از جمله تحریم هایی است که باید پیش از احیای برجام ملغی شوند.

اما آمریکا برنامه دیگری برای تحریم ها دارد؛ برنامه ای مبنی بر بازگشت به توافق همزمان با حفظ ساختار تحریم‌ها.

بایدن چندی پیش تاکید کرد که «برای بازگشت به برجام، امتیازات عمده به ایران نمی‌دهیم. ضمن اینکه «دانیل بناییم» از مشاورین «جو بایدن» هم در مصاحبه با ماهنامه «جاکوبین» گفته است: خروج ‌ترامپ از برجام به اعتماد ایرانی‌ها ضربه‌ای ویرانگر زد و به منظور بازگرداندن آنها به میز مذاکره، باید امتیازات جذاب اما غیرراهبردی به ایران داده شود. دادن امتیازات جذاب اما غیرراهبردی به ایران باید با حفظ ساختار تحریم‌ها و کارزار فشار حداکثری صورت گیرد.

تلاش تیم بایدن برای حفظ ساختار تحریم در مذاکرات وین یک روی سکه است و تکاپوی دیپلماتیک غربی ها برای انعقاد توافقی به قول خود قوی تر و طولانی تر با ایران روی دیگر سکه.

کاخ سفید و کنگره همصدا با یکدیگر و نیز درکنار تروئیکای اروپا به دنبال توافق جامع تر و گسترده تر با تهران هستند. چند روز پیش «چاک شومر» رهبر دموکرات‌ها در مجلس سنای آمریکا توافق اتمی با ایران را کافی ندانست و خواستار گسترش دامنه توافق با تهران شد. وی تاکید کرد که توافق احتمالی با ایران باید مسائل مربوط به حقوق‌بشر، برنامه موشکی و تروریسم را نیز شامل شود.

از طرفی «ند پرایس» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا روز دوشنبه در جریان نشست خبری هفتگی خود درباره مذاکرات جاری در وین، گفت که «برجام توافقی لازم است، ولی کافی نیست. این توافق باید تحکیم و تقویت شود.» وی تاکید کرد: اگر تمامی هدف‌های مذاکرات جاری در وین هم برآورده شود، باز ایران را در باره مسایل دیگر به حساب خواهیم کشید.

همچنین از محتوای مصاحبه اخیر «وندی شرمن» با اندیشکده «آتلانتیک» می توان به اهمیت یک توافق گسترده تر، قوی تر و طولانی تر برای آمریکا پی برد. شرمن در این گفت وگو با بیان اینکه پیشرفت‌هایی در مذاکرات جاری در وین برای اجرای کامل برجام توسط همه طرف‌ها حاصل شده اما هنوز راه درازی باقی مانده است از تلاش کشورهای اروپایی برای ورود مجدد آمریکا به برجام و مبنا قرار دادن آن برای رسیدن به توافقی «طولانی‌تر، قوی‌تر و بهتر» تشکر کرد. تشکر شرمن از اروپایی ها از این موضوع پرده بر می دارد که همه حرکات سه کشور اروپایی عضو برجام با چراغ سبز و قرمز آمریکا انجام می شود حتی اگر دیپلمات های آمریکایی مستقیما پشت میز مذاکرات حضور نداشته باشند.

جالب اینجاست در حالی که آمریکایی ها از بیان مطالبات گزاف و فرابرجامی خود ابایی ندارند، حسن روحانی ادعا می کند: «امروز آمریکا آماده است بنشیند و به اجرای برجام و به تعهداتش بازگردد. بازگشت به تعهدات به معنای دینی و مصطلح ما توبه است. برای اجرای توبه آماده است. هل لی من توبه می‌گوید! می‌گوید من آمده‌ام توبه کنم، من می‌خواهم به برجام برگردم».

پایان/