به گزارش تحریریه، با آغاز ریاست جمهوری ترامپ، یک نام در تیم سیاست خارجۀ او پر رنگ شده است: استیو ویتکاف. با گذشت بیش از سه ماه از مراسم سوگند ریاست جمهوری، ویتکاف نقش فعالی در سیاست خارجه آمریکا داشته است. نخست به عنوان فرستاده ویژه رئیس‌جمهور در امور خاورمیانه به اسرائیل سفر کرد تا توافق آتش‌بس در غزه را نهایی کند؛ سپس در مذاکرات آتش‌بس با روسیه در عربستان حضور پیدا کرد و اکنون نیز گفته می‌شود مسئول اصلی مذاکرات عمان با ایران خواهد بود. اما ویتکاف چه کسی است و چه مواضعی دارد که ترامپ برخی از پرونده‌های خارجی مهم آمریکا را به او می‌سپارد؟

استیو ویتکاف فاقد هرگونه سابقه دیپلماتیک است که در گذشته بیشتر به عنوان تاجر و سرمایه‌گذار شناخته می‌شد. او نخستین بار در دهه ۱۹۸۰ میلادی و هنگامی که در یک شرکت حقوقی به عنوان وکیل حوزه املاک شاغل بود با ترامپ آشنا شد و تا امروز با یکدیگر رابطه دوستانه‌ای داشته‌اند. او بعدها وارد حوزه سرمایه‌گذاری و ساخت‌وساز در نیویورک شد و بنگاه املاک خود با نام گروه ویتکاف را تأسیس کرد.

ویتکاف و پول‌های قطر

شاید بتوان نخستین نشانه حضور ویتکاف در عرصه سیاست را به انتخابات ۲۰۱۶ آمریکا بازگرداند؛ هنگامی که قطر لابی فراوانی در کارزار انتخاباتی ترامپ انجام داد. به گفته برخی منابع، لابی‌گران قطری فهرستی از ۲۵۰ فرد تأثیرگذار بر ترامپ را تهیه کرده بودند که نام ویتکاف نیز در میان آن‌ها بود و حتی در جریان انتخابات، ویتکاف با مقامات قطری دیدار نیز داشت. علاوه بر این، ویتکاف در سال ۲۰۱۷ به ثروتمندان قطری کمک شایانی کرد تا فرصت‌های سرمایه‌گذاری جدیدی در آمریکا بیابند.

این ارتباط با داده‌های رسمی همخوانی دارد. این اطلاعات نشان می‌دهد که در سال ۲۰۱۷، میزان پولی که از سمت لابی قطر خرج شد نسبت به ۲۰۱۶ چهار برابر رشد کرد. تعداد کارگزاران (لابی‌گران) خارجی رسمی قطری نیز افزایش یافت. ارتباط تجاری ویتکاف با قطر پس از دوره نخست ترامپ پایان نیافت.

به عنوان مثال سال گذشته ویتکاف هتل لین پارک منهتن را به قیمت ۶۲۳ میلیون دلار به یک صندوق سرمایه‌گذاری دولتی قطری فروخت. یک صندوق اماراتی در ابوظبی نیز در معامله شرکت داشت. تمامی این موارد نشان‌دهده روابط نزدیک ویتکاف با دولت‌های خلیج فارس است. با این حال در مجموع، فعالیت سیاسی ویتکاف پیش از ۲۰۲۴ به شدت محدود بود.

انتخابات ۲۰۲۴ و پس از آن

در انتخابات ۲۰۲۴، ویتکاف نقش پررنگی در تأمین مالی کارزار انتخاباتی ترامپ ایفا کرد. او خود ۲ میلیون دلار به ترامپ کمک کرد و توانست اهداکنندگان دیگری را نیز جذب کند. همچنین پس از اینکه ترامپ به عنوان نامزد نهایی جمهوری‌خواهان انتخاب شد، ویتکاف توانست میان او و ران دسانتیس، دیگر نامزد جمهوری‌خواه آشتی برقرار کند.

او تلاش مشابهی میان ترامپ و نیکی هیلی انجام داد که به نتیجه نرسید. با این وجود، چنین اقداماتی نشان‌دهنده نزدیکی او به ترامپ و اعتمادی است که رئیس جمهور به او دارد. پس از پیروزی ترامپ، او تبدیل به یکی از مهره‌های کلیدی سیاست خارجه تبدیل شد. فعالیت‌های اخیر او، ویتکاف را به اصلی‌ترین چهره کابینه ترامپ در امور خاورمیانه تبدیل کرده است.

مواضع و رویکردها در قبال ایران

فعالیت‌های ویتکاف در سه ماه گذشته تصویر اولیه‌ای از او را شکل داده است. علی‌رغم یهودی‌بودن، همچون جمهوری‌خواهان سنتی و نومحافظه‌کار به خاورمیانه و اسرائیل نگاه نمی‌کند؛ چراکه همچون آنان در حزب جمهوری‌خواه بالا نیامده است. او حامی اسرائیل است، با این حال برخی اظهارنظرهای او (امکان مشارکت سیاسی حماس به شرط غیرمسلح‌شدن) برخی از جمهوری‌خواهان طرفدار اسرائیل را نگران کرده است.

تاکنون سخنان او در مورد اسرائیل و ایران به تندی افرادی نظیر روبیو، هگزت و والتز نبوده است. مهم‌ترین اظهارنظر او در مورد ایران به مصاحبه اخیرش با تاکر کارلسون باز می‌گردد. او ضمن اشاره به حل مسئله هسته‌ای، بر رسیدن به توافق با ایران تأکید کرد که با چاشنی تهدید نظامی تلویحی همراه بود؛ اما مجموعاً ویتکاف رویکرد متفاوتی به نسبت تندروهای کابینه در قبال ایران دارد.

باید در نظر داشت که در میان نامزدهای انتخاباتی جمهوری‌خواه در ۲۰۲۴ (همچون مایک پنس، نیکی هیلی و ران دسانتیس)، فردی با مواضع و رویکرد ویتکاف تنها می‌توانست در دولت ترامپ یافت شود؛ چراکه این دولت علی‌رغم رویکردی سرسختانه در قبال ایران، به طور نسبی بیشترین فاصله را با جمهوری‌خواهان سنتی دارد. در حالی که مشخص نیست ترامپ چه امتیازاتی را از ایران مطالبه خواهد کرد؛ حضور احتمالی ویتکاف در مذاکرات عمان، می‌تواند یک نشانه مثبت باشد.

منبع: اندیشکده تهران

پایان/