به گزارش تحریریه، «ژانگ شوئه‌کُن» تحلیلگر برجسته روابط بین‌الملل از دانشگاه پکن و استاد دانشگاه شانگهای جیائو تونگ، تحلیلی را در مورد پنج پرسش مهم و صریح «وانگ یی» وزیر امور خارجه چین که سیاست‌های آمریکا در قبال چین را به چالش کشید، ارائه داده است.
این تحلیل به بررسی ابعاد مختلف روابط چین و آمریکا و تاثیرات سیاست‌های تجاری و اقتصادی ایالات متحده بر آینده این روابط می‌پردازد.
پرسش اول: آمریکا از این همه جنگ تجاری چه به دست آورده است؟
وزیر خارجه چین در نخستین پرسش خود یادآور شد که آمریکا طی سال‌های گذشته با تکیه بر ابزار تعرفه‌ای و راه‌اندازی جنگ‌های تجاری، اقدامات متعددی انجام داده است. اما در نهایت، این کشور از این تلاش‌ها چه چیزی به دست آورده است؟
این پرسشی است که ذهن هر شنونده‌ای را به تأمل وامی‌دارد و پاسخ قانع‌کننده‌ای برای آن وجود ندارد. وانگ یی برای کمک به آمریکا در بازنگری این مسیر، چند پرسش فرعی و دقیق‌تر دیگر را نیز مطرح کرد که وضعیت آشفته کنونی این کشور را آشکارتر می‌سازد.
پرسش دوم: آیا کسری تجاری آمریکا کاهش یافته است یا افزایش؟
وانگ یی با اشاره به سخنان مکرر دونالد ترامپ که همواره از «کسری تجاری» سخن می‌گوید و ادعا می‌کند آمریکا در تجارت متضرر شده، پرسید: حال که این‌همه جنگ تجاری به راه انداخته‌اید، آیا کسری تجاری‌تان کاهش یافته یا بیشتر شده است؟
هدف اصلی اعمال تعرفه‌ها، کاهش کسری تجاری بود، اما واقعیت نشان می‌دهد که نتیجه کاملاً معکوس بوده است.
آمارها چه می‌گویند؟
بر اساس آمار منتشرشده در سال ۲۰۲۴، کسری تجاری آمریکا در برابر چین نسبت به سال ۲۰۱۸ حدود ۱۸ درصد افزایش یافته است. دلیل این امر آن است که کالاهای چینی از جایگزین‌ناپذیری برخوردارند و در نهایت مصرف‌کننده آمریکایی ناگزیر از پرداخت هزینه تعرفه‌ها شده است.
چنان‌که وانگ یی نیز تأکید کرد: «جنگ تعرفه‌ای آمریکا همچون تلاشی برای بریدن سایه خود با چاقوست؛ نه تنها طرف مقابلش زخمی نمی‌شود، بلکه خود فرد آسیب جدی می‌بیند».
پرسش سوم: آیا رقابت‌پذیری صنایع تولیدی آمریکا افزایش یافته یا تضعیف شده است؟
وانگ یی سپس به موضوع تولید داخلی آمریکا پرداخت و با اشاره به داده‌های مشخص گفت: سهم تولید در اقتصاد آمریکا از ۱۵ درصد در سال ۲۰۰۰ به ۱۰ درصد در سال ۲۰۲۵ کاهش یافته، در حالی که در چین این رقم از ۳۲ درصد به ۳۵ درصد افزایش یافته است.
تلاش دولت ترامپ برای حمایت از صنایع داخلی از طریق تعرفه‌ها، در عمل به افزایش هزینه تولید و خروج شرکت‌های آمریکایی از کشور منجر شد. این شکل از حمایت‌گرایی، رقابت‌پذیری جهانی صنایع آمریکا را به‌شدت تضعیف کرده است.
پرسش چهارم: آیا تورم در آمریکا بهبود یافته یا وخیم‌تر شده است؟
وانگ یی در ادامه گفت، این مسئله‌ای است که همه به‌خوبی از آن آگاه‌اند. اعمال تعرفه‌ها قیمت کالاهای وارداتی را بالا برده و در عین حال سیاست‌های تهاجمی فدرال رزرو برای افزایش نرخ بهره، موجب رکود در مصرف شده و اقتصاد آمریکا را در وضعیت «رکود تورمی» قرار داده است. برای مثال، تنها قیمت بنزین در چند سال گذشته دو برابر شده که گویای عمق بحران است.
وزیر خارجه چین تأکید دارد: «جنگ تعرفه‌ای آمریکا همچون تلاشی برای بریدن سایه خود با چاقوست؛ نه تنها طرف مقابلش زخمی نمی‌شود، بلکه خود فرد آسیب جدی می‌بیند»
پرسش پنجم: آیا سطح زندگی مردم بهتر شده یا بدتر؟
در آخرین پرسش، او مستقیماً به کیفیت زندگی مردم آمریکا پرداخت و پرسید: «با افزایش مداوم قیمت‌ها، آیا زندگی مردم بهتر شده یا دشوارتر؟ آیا این همان احیای اقتصادی مورد ادعای سیاستمداران آمریکایی است؟» این پرسش، عملاً نقاب از چهره سخنان فریبنده مقامات آمریکایی برداشت.
نتیجه‌گیری وزیر امور خارجه چین: سیاست آمریکا در خدمت مردم نیست.
وانگ یی با بیان جملاتی گزنده و دقیق، تصریح کرد که سیاستمداران آمریکایی با شعار «منافع مردم آمریکا» دست به اعمال تعرفه‌های گسترده و تحریم‌های غیرمنطقی علیه سایر کشورها می‌زنند؛ اما در نهایت، ضربه این اقدامات به خود مردم آمریکا بازمی‌گردد. اگر ترامپ بر ادامه جنگ تجاری با چین و دیگر کشورها اصرار ورزد، نتیجه‌ای جز زیان برای آمریکا نخواهد داشت.
بازتاب‌های بین‌المللی
رسانه‌های آلمانی نیز با بهره‌گیری از این موقعیت، در ادامه سخنان مقام چینی، ترامپ را مورد انتقاد قرار دادند و تأکید کردند که او با بی‌توجهی به اروپا، عملاً راه را برای تحقق «رویای چینی» هموار کرده است.
برخی ناظران بین‌المللی نیز معتقدند که اصرار ترامپ بر سیاست «اول آمریکا» و خروج پیاپی از توافقات بین‌المللی، فرصت‌هایی برای چین فراهم می‌کند تا به قدرتی جهانی بدل شود.
پاسخ وزیر امور خارجه چین به نگرانی‌های جهانی
در نشست خبری، خبرنگار بی‌بی‌سی نیز نگرانی‌هایی درباره صعود چین مطرح کرد. او در پاسخ گفت، اگر همه کشورها همانند آمریکا فقط به منافع خود بیندیشند، جهان به دوران جنگل و قانون قدرت بازخواهد گشت. اگر قدرت‌های بزرگ بر این باور باشند که «زور بر حق تقدم دارد»، کشورهای کوچک و ضعیف دیگر جایی برای بقا نخواهند داشت.
وانگ یی در پایان گفت: «پیروز نهایی، کشوری است که دغدغه همه را دارد.»
این جمله حاوی پیامی روشن برای جهان بود؛ اینکه از صعود چین نباید واهمه داشت، چرا که این پیشرفت مبتنی بر ایستادگی در برابر زورگویی و پایبندی به عدالت است. اگر آمریکا همچنان بر سیاست سلطه‌گری خود پافشاری کند، افول آن اجتناب‌ناپذیر خواهد بود. تحقق رؤیای چین، نه به لطف ترامپ، بلکه به دلیل انتخاب مسیر صحیح توسعه توسط خود چین است.
جنگ تعرفه‌ها: پیش‌بینی‌ها و واقعیت‌ها
در ابتدا، ایالات متحده گمان می‌کرد که با افزایش تعرفه بر کالاهای وارداتی، می‌تواند بهتر از صنایع داخلی خود حمایت کند و کسری تجاری را کاهش دهد. اما واقعیت سال‌های اخیر نشان داد که شرایط آن‌طور که تصور می‌شد، پیش نرفت.
طبق داده‌های اداره بررسی اقتصادی آمریکا و اداره سرشماری آمریکا، در ژانویه ۲۰۲۵، کسری تجاری آمریکا به ۱۳۱۴ میلیارد دلار رسید که در مقایسه با ۹۸۱ میلیارد دلار در دسامبر ۲۰۲۴، نشان‌دهنده افزایش است. این وضعیت نشان می‌دهد که اهداف پیش‌بینی‌شده نه تنها محقق نشده، بلکه دورتر از همیشه به نظر می‌رسند.
شکست سیاست‌های تعرفه‌ای ترامپ
هنگامی که دولت ترامپ جنگ تعرفه‌ها را آغاز کرد، هدف آن بود که با افزایش قیمت کالاهای وارداتی، شرکت‌های خارجی را مجبور کند تا تولیدات خود را به آمریکا منتقل کنند. اما در عمل، تعرفه‌ها نه تنها نتوانستند به‌عنوان «سپر حفاظتی» عمل کنند، بلکه عملاً به مانعی برای رشد و توسعه تبدیل شدند. در وهله اول، زنجیره تأمین جهانی به دلیل این سیاست با بحران بزرگی روبرو شد و قیمت کالاهای وارداتی به شدت افزایش یافت، در حالی که بار این هزینه‌ها را شرکت‌ها و مصرف‌کنندگان آمریکایی متحمل شدند.
عدم تأثیر مثبت بر رقابت‌پذیری صنایع آمریکا
در مورد رقابت‌پذیری صنایع، این موضوع نیز شایسته بررسی بیشتری است. درست است که برخی صنایع از سیاست تعرفه‌ها به‌طور موقت بهره‌مند شدند، اما به‌طور کلی، صنایع تولیدی آمریکا نتوانستند از این فرصت برای احیای واقعی خود استفاده کنند. پیچیدگی‌های زنجیره تأمین جهانی و مشکلات ساختاری در صنایع تولیدی آمریکا، موجب شد که دستاوردهای حاصل از افزایش رقابت‌پذیری بسیار کم و ناچیز باشد و برخی شرکت‌ها به دلیل افزایش هزینه‌ها با فشارهای بیشتری روبرو شوند.
تأثیر تعرفه‌ها بر تورم آمریکا
حال در مورد وضعیت تورم، به دلیل این که جنگ تعرفه‌ها به‌طور منطقی قیمت کالاهای وارداتی را افزایش داد، این موضوع به‌طور مستقیم به افزایش تورم در آمریکا دامن زد. در ابتدا گمان می‌رفت که از این فرصت برای کاهش فشارهای تورمی استفاده شود، اما در عمل، شرایط غالباً برخلاف انتظار پیش رفت. در شرایطی که زنجیره تأمین جهانی با بحران مواجه بود، مشکل تورم آمریکا نه تنها بهبود نیافت بلکه تشدید شد و این مسئله به چالش جدیدی برای ثبات اقتصادی تبدیل گردید.
این مشکلات کلان، در نهایت بر زندگی روزمره هر شهروند آمریکایی تأثیر می‌گذارد. افزایش قیمت کالاها به دلیل جنگ تعرفه‌ها، به‌طور مستقیم هزینه‌های زندگی مردم را بالا برد. اگرچه در برخی صنایع فرصت‌های شغلی بهبود یافته است، اما به‌طور کلی، بار زندگی مردم سنگین‌تر شده و ارتقای سطح زندگی به یک آرزوی دست‌نیافتنی تبدیل گردیده است.
رویکرد چین در برابر چالش‌های روابط چین و آمریکا
به تازگی «شیه فنگ» سفیر چین در آمریکا، از یک بیت شعر قدیمی استفاده کرد که به‌خوبی وضعیت آرام و متین چین در برابر پیچیدگی‌های روابط چین و آمریکا را توصیف می‌کند: «در دل شب، هنگامی که تاریکی فرا می‌رسد، درخت سوزنی مقاوم در برابر طوفان همچنان ثابت می‌ماند و ابرهای تیره همچنان در حال حرکت هستند.»
این تصویر به خوبی نشان می‌دهد که چین در مواجهه با وضعیت پیچیده روابط میان چین و آمریکا، آرام و با صبر و شکیبایی رفتار می‌کند. برخلاف استراتژی‌های تهاجمی و کوتاه‌مدت، پکن ترجیح می‌دهد با خونسردی و بردباری به چالش‌ها پاسخ دهد و به‌جای شتاب‌زدگی، راه‌حل‌های متفاوتی را برای این شرایط دشوار ارائه دهد.
پایان/
نظر شما