به گزارش تحریریه، تارنمای روزنامه الکترونیک «MK.ru» در گزارشی با اشاره به نوسان قیمت هر بشکه نفت خام در سطح کمتر از ۷۰ دلار آورده است فعالان بازار به انعقاد یک توافق تجاری بین ایالات متحده و اتحادیه اروپا باور دارند و همچنین امیدوارند محدودیت‌های جدید آمریکا علیه صادرات مواد خام از ایران اعمال شود. روسیه می‌تواند از این تحولات خرسند باشد، زیرا همزمان با افزایش قیمت نفت، تقویت قابل توجهی در ارزش پول ملی آن مشاهده شده است.

دلاری که در پایان زمستان بیش از ۱۰۰ روبل ارزش داشت، اکنون کمی بیش از ۸۰ روبل معامله می‌شود. با این حال، هنوز برای آرامش زود است: وضعیت در بورس‌ها همچنان پرتنش باقی مانده و سقوط قیمت هر بشکه به ۴۰-۵۰ دلار همچنان محتمل است.

چالش قیمت هر بشکه نفت

آوریل ۲۰۲۵ به دورانی پر از چالش برای قیمت‌های نفت تبدیل شد. در آغاز دومین ماه بهار، قیمت نفت برنت که تنها یک روز قبل به ۷۵ دلار در هر بشکه رسیده بود، به زیر ۶۰ دلار سقوط کرد. معامله‌گران، چنین کاهش شدیدی را از فوریه ۲۰۲۱ به بعد مشاهده نکرده بودند. قیمت نفت اورال روسیه، که معمولاً با تخفیف نسبت به نفت دریای شمال معامله می‌شود، حتی به زیر ۵۰ دلار نیز کاهش یافت.

در پی آن، بیشترین پیش‌بینی‌های منفی برای کشورهای تولیدکننده نفت به چشم می‌خورد. به گفته کارشناسان اداره اطلاعات انرژی وزارت انرژی آمریکا، افزایش قابل توجه تولید نفت هم از سوی اعضای اصلی اوپک پلاس و هم تولیدکنندگان بزرگ خارج از این اتحاد، منجر به مازاد قابل توجه مواد خام و کاهش قیمت برنت به زیر ۵۰ دلار خواهد شد. به نوبه خود، کارشناسان Goldman Sachs سناریوی حتی افراطی‌تری را مشروط بر کاهش تولید ناخالص داخلی جهانی مطرح کردند که قیمت هر "بشکه" خطر سقوط به زیر ۴۰ دلار را داشت.

در عین حال، در واقع، تا ۹ آوریل، قیمت نفت به ۶۳-۶۴ دلار افزایش یافت و یک هفته بعد به ۶۸ دلار رسید. با این وجود، فعالان بازار بر رویکردی محتاطانه برای پیش‌بینی بیشتر قیمت‌های نفت اصرار دارند، قیمت‌هایی که نه چندان بر اثر عوامل بنیادی که توسط عوامل ژئوپلیتیکی شکل می‌گیرند. از یک سو، قیمت‌های طلای سیاه در بورس اوراق بهادار، روند صعودی خود را حفظ می‌کنند، که با انتظارات از انعقاد قریب‌الوقوع یک توافق تجاری جهانی بین واشنگتن و بروکسل توجیه می‌شود.

دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا و جورجیا ملونی، نخست وزیر ایتالیا، اخیراً در مورد حل اختلافات تجاری گفتگو کردند که در پی آن رهبر آمریکا گفت: «انعقاد توافق با اروپادشوار نخواهد بود». توافق موفقیت‌ آمیز بر روی چنین سندی می‌تواند کاهش تقاضای نفت ناشی از تعرفه‌های وارداتی کاخ سفید را تقلیل دهد.

از سوی دیگر، واشنگتن و بروکسل هنوز پیشرفت چشمگیری در غلبه بر مناقشه تجاری نداشته‌اند. بلومبرگ گزارش می‌دهد که دولت ترامپ به صراحت گفته است که بخش عمده‌ای از تعرفه‌های ایالات متحده بر واردات کالاهای اروپایی باقی خواهد ماند. به ویژه، تعرفه‌های اساسی متقابل که به مدت سه ماه کاهش یافتند و همچنین تعرفه‌های خودرو و فلزات لغو نخواهند شد.

علاوه بر این، واشنگتن آماده است تا محدودیت‌های اقتصادی علیه ایران را گسترش دهد که باعث حذف مازاد بشکه‌ها از بازار خواهد شد. ایالات متحده اخیراً وعده داده بود که صادرات انرژی ایران را به صفر خواهد رساند و تهدید کرد که فشار حداکثری را بر زنجیره تامین مواد خام از جمهوری اسلامی وارد خواهد آورد. تحریم‌های ثانویه‌ای که آمریکا علیه یکی دیگر از پالایشگاه‌های چینی به دلیل استفاده از منابع انرژی ایران وضع کرده است، این موضوع را تأیید می‌کند.

در عین حال، محدودیت‌ها علیه تهران ممکن است تأثیر قابل‌توجهی بر عرضه «طلای سیاه» ایران به چین نداشته باشد، زیرا هر دو کشور مدت‌هاست مسیرهای ثابتی را برای انتقال مواد خام و روش‌های پرداخت برای آنها خارج از سیستم‌های بین‌المللی ایجاد کرده‌اند.

کارشناسان ارزیابی خود از آینده نزدیک بازار جهانی نفت و تغییرات احتمالی قیمت انرژی را با MK به اشتراک گذاشتند.

دلایل کاهش قیمت نفت چیست و توسعه بیشتر وقایع بازار جهانی انرژی چگونه خواهد بود؟

ولادیمیر چرنوف تحلیلگرFreedom Finance Global:

کاهش قیمت برنت نتیجه اعمال تعرفه‌ها و افزایش آنها برای صادرات کالا به آمریکا بود. بازار شروع به آماده شدن برای کاهش حجم تجارت جهانی و کاهش سرعت رشد اقتصاد جهانی کرد. در حالی که ترامپ اعمال تعرفه بر اکثر کشورها را متوقف کرده است، احتمال زیادی وجود دارد که مخالفان او بتوانند با ایالات متحده معامله کنند، در نتیجه، افزایش تعرفه‌ها لغو خواهد شد و تنها استاندارد ۱۰ درصد باقی خواهد ماند. در این صورت احتمال کاهش قیمت برنت به زیر ۵۰ دلار از بین خواهد رفت. اگر تعرفه‌های بالاتر پس از ۹۰ روز اعمال گردد و جنگ تجاری آمریکا و چین تشدید شود، خطرات کاهش قیمت‌ها به ۵۰ دلار در سال ۲۰۲۵ به شدت افزایش می‌یابد، زیرا علاوه بر کاهش رشد اقتصاد جهانی، تقاضا برای سوخت نیز کاهش می‌یابد. به خصوص در چین که بزرگترین واردکننده "طلای سیاه" است.

ایگور راستورگویِف تحلیلگر برجسته در AMarkets:

در حال حاضر نباید انتظار کاهش شدید قیمت نفت برنت به زیر ۵۰ دلار را داشت. بله، در ابتدای آوریل، قیمت نفت برنت به زیر ۶۰ دلار و اورال به زیر ۵۰ دلار رسید، اما این به احتمال زیاد واکنشی منفی به افزایش کوتاه مدت بود: آمار ضعیف از چین، رشد ذخایر در ایالات متحده، و همچنین وخامت کلی انتظارات برای رشد اقتصاد جهانی. پیش‌بینی۴۰ دلاری سناریویی افراطی است که تنها در صورت توسعه همزمان ناگهانی چندین عامل منفی می‌تواند تحقق یابد: دور جدید بحران جهانی، افزایش قابل توجه نقدینگی دلار، خروج برخی کشورها از توافق اوپک پلاس و جهش فناوری در انرژی‌های جایگزین. تاکنون هیچ یک از این عوامل به طور کامل خود را بروز نداده‌اند.

دیمیتری الکساندروف، رئیس بخش تحقیقات تحلیلیAVI Capital:

نفت در تلاش است تا نقطه تثبیت جدیدی پیدا کند. سوال اصلی این است که خطرات کاهش جدی رشد تولید ناخالص داخلی جهانی یا رکود در ایالات متحده به چه میزان است. پاسخ معامله‌گران به این سوال بستگی به پویایی آینده بازار مواد خام دارد. با این حال، همه احتمال تشدید درگیری‌های تجاری در سه ماه آینده و همچنین درگیری مداوم بین واشنگتن و پکن را در نظر خواهند داشت. کاهش قیمت به زیر ۴۰ دلار تنها در شرایطی که مشکلات بسیار بزرگ در اقتصادهای ایالات متحده و چین یا در بازار بدهی جهانی وجود داشته باشد، امکان پذیر خواهد بود.

ولادیسلاو آنتونوف، تحلیلگر مالی در BitRiver:

در بدترین سناریو، قیمت ها به زیر ۵۰ دلار کاهش می‌یابد. کاتالیزور اصلی این کاهش، تشدید جنگ تجاری بین واشنگتن و پکن است. دولت ترامپ استراتژی چند لایه فشار حداکثری بر چین را دنبال می‌کند، بطوریکه وضع تعرفه‌های بی‌سابقه بر چین گواه این مطلب است. در عین حال، ایالات متحده فعالانه در حال مذاکره در خصوص مسائل تعرفه‌ای با تقریبا ۷۰ کشور است و از تعرفه‌ها نه به عنوان محدودیت تجاری، بلکه به عنوان ابزار فشار استفاده می‌کند.

این کاهش ممکن است تا زمانی که وضعیت مناقشات تجاری روشن‌تر شود ادامه یابد. عدم درک استراتژی ترامپ باعث ایجاد هراس در بازارها می‌شود که نشانه بدی است،زیرا احساسات، معامله‌گران را از تصمیم‌گیری آگاهانه باز می‌دارد.

- بودجه روسیه از قیمت پایین نفت چقدر می‌تواند آسیب ببیند؟

چرنوف:

- هنوز صحبتی در مورد کاهش سهم هزینه‌های بودجه روسیه وجود ندارد، زیرا کسری آن را همیشه می‌توان با بودجه صندوق رفاه ملی (NWF) یا با استقراض در بازار داخلی جبران کرد. در حال حاضر، بودجه روسیه نباید از قیمت پایین نفت آسیب ببیند، زیرا ترکیب آن بر اساس میانگین قیمت سالانه نفت اورال ۶۰ دلار در هر بشکه بوده است. نوع روسی در سال جاری حدود ۵ درصد پایین‌تر از این سطح، تنها ۸ دوره فروش متوالی داشته است، در حالی که در ماه‌های گذشته، بالعکس قیمت‌ها بالاتر بوده است. در ژانویه میانگین قیمت اورال حدود ۷۲ دلار، در فوریه ۶۸ دلار و در ماه مارس حدود ۶۵ دلار بود. بنابراین، بودجه روسیه اکنون بیشتر از افزایش بیش از حد نرخ ارز ملی آسیب می‌بیند، زیرا در بودجه ۲۰۲۵ میانگین نرخ سالانه دلار، ۹۶.۵ روبل بود و نرخ فعلی تقریباً ۱۵ درصد کمتر است. بنابراین، مقامات روسیه به تخصیص اوراق قرضه وام فدرال برای استقراض در بازار داخلی و حذف کسری بودجه که در پایان سه ماهه اول به ۱.۸۸ تریلیون روبل کاهش یافته بود، تا به میزان ۲.۱۷ تریلیون روبل ادامه می‌دهند. اگر میانگین قیمت سالانه اورال به ۵۰ دلار کاهش یابد، درآمدهای نفت و گاز بودجه می‌تواند تقریباً ۱۰ درصد نسبت به پیش‌بینی کاهش یابد و با قیمت ۴۰ دلار در هر بشکه زیان می‌تواند به ۳۰ درصد برسد.

راستورگویف:

- برای روسیه، قیمت پایین نفت یک چالش آشکار است. اگر قیمت‌ها دوباره شروع به کاهش کنند، دولت باید صندوق رفاه ملی را فعال کند، درابتدا تا ۱ درصد تولید ناخالص داخلی و سپس، در صورت لزوم، حتی بیشتر از آن. بخش هزینه‌هایی که مستقیماً به بدهی‌ها مربوط نمی‌شوند، می‌توانندتحت تاثیر قرار گیرند ازجمله پروژه‌های زیربنایی، هزینه‌های علمی و فرهنگی،همچنین شاخص‌سازی محدودتر پرداخت بودجه امکان‌پذیر است. با این حال، توقیف مستقیم مخارج بودجه در ماه‌های آینده بعید است: وزارت دارایی دارای ذخایر کافی برای انتظار خاتمه بی‌ثباتی است.

الکساندروف:

- بودجه روسیه به قیمت‌های بیش از حد بالا نیاز ندارد، بلکه به قیمت‌های پایدار نفت در سطح برنامه‌ریزی شده و روبل ضعیف‌تر نیاز دارد. نوسانات کوتاه مدت در قیمت طلای سیاه بحرانی نیست، اگرچه ممکن است نیاز به استفاده از منابع مالی صندوق رفاه ملی احساس شود. هنوز صحبتی از توقیف بودجه نشده است. امید چندانی به کاهش نرخ کلیدی (نرخ بهره) بانک مرکزی وجود ندارد. پس از آن هزینه‌های وزارت دارایی برای خدمات و تسویه بدهی‌های جدید دولت کاهش خواهد یافت که می‌تواند تأثیر مثبتی نیز داشته باشد. علاوه بر این، در بودجه سه ساله از قبل کاهش برنامه‌ریزی شده در درآمدهای نفت و گاز در نظر گرفته شده بود.

آنتونوف:

- برای بودجه روسیه، بازگشت احتمالی به قیمت پایین نفت تهدیدی است که منجر به پیامدهای ملموس و حتی دردناک می‌شود. وضعیت فعلی با سند مالی اصلی روسیه مبهم است. در ماه مارس، بودجه ۵۰۰ میلیارد روبل مازاد نشان داد. با این حال، کسری انباشته شده در سه ماهه اول همچنان به ۱ درصد از تولید ناخالص داخلی می‌رسد، که بالاتر از برنامه سالانه ۱.۲ تریلیون روبل است. بنابراین، ادامه جنگ تجاری بین آمریکا و "کل جهان" و همچنین کاهش قیمت نفت، خطرات بیشتری را برای عملکرد بودجه روسیه به همراه دارد.

پایان/