به گزارش تحریریه، کلینیک اقتصاد به نقل از «اکونومیست» نوشت، مقامات چینی از پیشرفت اخیر یوان به عنوان یک ارز ذخیره بین المللی ابراز خرسندی کرده اند. پان گونگ‌شنگ، رئیس بانک مرکزی چین، در ماه مارس اعلام کرد که نظام مالی بین‌المللی با سرعت فزاینده‌ای در حال چندقطبی شدن است. وی خاطرنشان کرد که یوان به چهارمین ارز فعال در پرداخت‌های جهانی تبدیل شده است. در حال حاضر، یوان از نظر رتبه بندی تأمین مالی تجارت، در جایگاه سوم قرار دارد. بر اساس داده‌های بانک مرکزی، حدود نیمی از تراکنش‌های چین با سایر نقاط جهان (اعم از دارایی‌های مالی و کالاها) اکنون با یوان انجام می‌شود.

انتظارات گذشته

با وجود این پیشرفت‌ها، جایگاه جهانی یوان در مقایسه با انتظارات گذشته هنوز متوسط به نظر می‌رسد. در بحبوحه بحران مالی ۲۰۰۷ تا ۲۰۰۹، تصور ایفای نقش پررنگ‌تری از سوی یوان، آسان بود. فرد هو، از گلدمن ساکس، در سال ۲۰۰۸ پیش‌بینی کرد که یوان تا سال ۲۰۲۰ سهم ۱۵ تا ۲۰ درصدی از ذخایر ارزی خارجی را به خود اختصاص دهد. جالب‌تر آنکه، رمان «داستان عاشقانهٔ فوق‌العاده غم‌انگیز » نوشته گری شتاینگارت که در سال ۲۰۱۰ منتشر شد، آینده‌ای ویرانگر را به تصویر کشید که در آن ایالات متحده با وابستگی دلار ضعیف خود به یوان قدرتمند دچار مشکل شده بود.

بلوک یوان

مطالعات آماری آن دوره همچنین بر اهمیت فزاینده ارز چین تأکید کرد. در سال ۲۰۱۲، چندین محقق در مؤسسه پترسون (یک اندیشکده در واشنگتن) به ظهور یک بلوک جدید ارزی به نام «بلوک یوان» در شرق آسیا اشاره کردند. به لطف پیوندهای تجاری تنگاتنگ در منطقه، بسیاری از ارزهای آسیای شرقی همراهی بیشتری با یوان (نسبت به دلار) داشتند. این ارزها چه به طور تصادفی و چه عمدی، به گونه‌ای رفتار می‌کردند که گویی به یک سبد ارزی ضمنی وابسته بودند که وزن یوان در آن به طور متوسط حدود ۵۰ درصد بود.

با این حال، تحولات بعدی در این داستان، روند را تغییر داد. ارزش ارز چین در سال ۲۰۱۴ نسبت به دلار به بالاترین حد خود رسید. از آن زمان تاکنون، یوان بیش از ۱۶ درصد ضعیف شده است. کاهش ارزش پول به دلیل مدیریت نادرست، در سال ۲۰۱۵، باعث خروج سرمایه عظیم شد. این تحولات، یوان را به یک ارز کم ثبات‌تر برای مبادلات بین‌المللی تبدیل کرد. همچنین این امر به معنای آن بود که برخلاف فرض آقای هو از گلدمن ساکس، کنترل‌های سرمایه نه تنها حذف نشد، بلکه تشدید شد.

جایگاه یوان چین

با وجود ناپایداری‌های اخیر، یوآن در سال ۲۰۱۶ در سبد ارزهای ذخیره قابل استفادهٔ صندوق بین‌المللی پول (IMF) گنجانده شد. با این حال، سهم آن از کل ذخایر ارزی خارجی جهان همچنان به میزان قابل توجهی کمتر از انتظارات باقی مانده است. در به‌روزرسانی اخیر توسط سرکان آرسلان آلپ و چیما سیمپسون-بل از صندوق بین‌المللی پول، به همراه بری ایچن گرین از دانشگاه برکلی کالیفرنیا عنوان می‌شود که «نشانه‌هایی از توقف رشد» در این زمینه مشاهده می‌شود. طبق آخرین داده‌های صندوق بین‌المللی پول، سهم یوآن در پایان سال گذشته تنها ۲/۳ درصد بوده است که نسبت به بالاترین میزان خود یعنی ۲/۸ درصد در سه ماهه اول ۲۰۲۲ کاهش یافته است. به دلیل این کاهش، یوآن در رتبه‌بندی ارزهای ذخیره، پس از دلار کانادا قرار گرفته و هم اکنون در جایگاه ششم قرار دارد.

«بلوک یوآن» نیز همچنان فاقد انسجام کافی است. مطالعات موسسه پترسون در مورد همبستگی بالقوه ارزهای شرق آسیا با یوآن، چه به دلیل تبعیت مستقیم از آن و چه به دلیل واکنش مشترک چین و همسایگانش به تکانه‌های اقتصادی مشابه، نتیجهٔ قاطعی ارائه نکرده است. تحقیقات اخیر نشان می‌دهد که تأثیرگذاری تکانه‌های اقتصادی از اهمیت بیشتری برخوردار بوده است. برای نمونه، پژوهش جدیدی توسط کاری هئیمونن از دانشگاه یواسکولا و ریستو رونکو از دانشگاه تامپره، هر دو در فنلاند، «هیچ مدرکی» دال بر نقش لنگر ارزی یوآن برای سایر ارزهای منطقه پیدا نکرده است. این دو پژوهشگر با در نظر گرفتن نوسانات مالی جهانی و تغییرات قیمت کالاها، مجدداً تأثیر یوآن را ارزیابی کرده‌اند. بر اساس این ارزیابی با اعمال کنترل‌های مذکور، وزن یوآن در تعیین نرخ ارزهای شرق آسیا بین سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۸ به طور متوسط تنها ۹ درصد بوده است.

ممکن است روزی یوآن به جایگاه جهانی که زمانی برای آن پیش‌بینی شده بود دست یابد و حتی با دلار آمریکا رقابت کند. اما پیش از آن، باید از دلار کانادا پیشی بگیرد.

پایان/