به گزارش تحریریه، مرکز🟩مطالعات خلیج فارس به نقل از اندیشکده «بنیاد کشورهای خلیج‌فارس در واشنگتن» نوشت، شیخ مشعل الصباح امیر کویت هفتم ماه مه گذشته از ترکیه دیدار کرد؛ که نخستین دیدار او از یک کشور غیرعربی از زمان به قدرت رسیدن در دسامبر ۲۰۲۳ است.

این دیدار که همزمان با شصتمین سالگرد روابط دیپلماتیک دو کشور بود، همچنین نخستین سفر یک امیر کویت در ۷ سال گذشته نیز به شمار می‌رود.

سال ۲۰۲۲ ترکیه تنها ۹۷۵ میلیون دلار از واردات ۶۴.۶ میلیارد دلاری کویت را به خود اختصاص داده بود؛ سهم ترکیه از تجارت نظامی کویت در آن سال نیز تنها ۰.۶۴درصد اعلام شد.

اگرچه روابط اقتصادی کویت و ترکیه اکنون محدود است اما فضای رشد بسیاری دارد؛ و دو کشور بر تقویت همکاری‌ها و توسعه روابط تأکید کرده‌اند. حجم مبادلات تجاری دو کشور در سال ۲۰۲۳ به ۷۰۰ میلیون دلار رسید؛ همچنین کویت سال گذشته ۲ میلیارد دلار در ترکیه سرمایه‌گذاری کرد.

ترکیه و کویت در دیدار شیخ مشعل، شش توافق همکاری در زمینه‌های گفت‌وگوی راهبردی، قراردادهای دفاعی، دیپلماتیک و تجاری و.. امضا کردند.

ترکیه به‌عنوان یک قدرت متوسط، درپی ایجاد روابط اقتصادی و سیاسی با همه بازیگران حاشیه خلیج فارس است. چندسال گذشته شاهد کاهش محسوس تنش‌های سیاسی درون شورای همکاری خلیج‌فارس و نیز رقابت ایران-عربستان بوده؛ که در نتیجه، فشارها بر موضع ترکیه را نیز کاهش داده است.

با این حال، افزایش صادرات نظامی ترکیه به کشورهای خلیج فارس، می‌تواند رقابت تسلیحاتی را در این منطقه برانگیزد؛ به‌ویژه که آنکارا تجهیزات مشخصی را به کشورهایی مشخص فروخته است. ترکیه با عربستان راه‌اندازی تأسیسات مشترک تولید نظامی و نیز انتقال فناوری را امضا کرده است. امارات از بزرگ‌ترین خریداران محصولات دفاعی ترکیه است. اما، قطر میزبان تنها پایگاه نظامی ترکیه در کشورهای شورای همکاری است.

این رویکردِ گزینشیِ فروش تسلیحات ترکیه، می‌تواند مشکلاتی را در امور داخلی کشورهای شورای همکاری درپی داشته باشد. چنین رویکردی در روابط اقتصادی ترکیه نیز دیده می‌شود.

اردوغان اواخر آوریل گذشته در دیداری تاریخی، ده‌ها توافق در عراق امضا کرد؛ که مهم‌ترین آنها، پروژه جاده توسعه بین ترکیه، امارات، قطر و عراق بود.

این پروژه می‌تواند ابعاد جدیدی به سیاست درونی کشورهای خلیج فارس بیافزاید؛ و ترکیه برای مدیریت پیامدهای منطقه‌ای تحکیم روابط با بسیاری از این کشورها، که گاه رنگ‌وبوی رقابت دارد، با چالش روبرو شود.

اگرچه زیرساخت‌های تجاری جدید می‌تواند به سود همه کشورهای منطقه باشد، اما ترکیه درعین‌حال که دنبال تقویت روابط با کشورهای خلیج فارس است، باید مراقب میدان‌های مین، ازجمله تنش‌های دیرین میان عراق و کویت، رقابت‌های اقتصادی فزاینده میان کشورهای خلیج فارس و تلاش ایران برای افزایش سهم خود در تجارت منطقه‌ای نیز باشد.

ترکیه فارغ از تلاش‌های دیپلماتیک و تجاری دوجانبه با کشورهای خلیج فارس، به تمرکز بر کشورهای شورای همکاری ادامه می‌دهد. ترکیه نخستین کشوری غیرخلیجی بود که یک سازوکار گفت‌وگوی راهبردی دوجانبه با شورای همکاری ایجاد کرد (۲۰۰۸). همچنان‌که مارس گذشته نیز برای آغاز مذاکرات تجارت آزاد به توافق رسیدند؛ که می‌تواند راه‌اندازی بزرگ‌ترین منطقه آزاد تجاری را درپی داشته باشد.

سیاست‌های درونی کشورهای شورای همکاری، ازجمله رقابت‌ها، درک تهدیدات فرامرزی، و عدم تعادل قدرت‌ها، پیامدهای مهمی برای ترکیه دارد؛ و آنکارا علاقمند به ایجاد توازن در سراسر خلیج فارس است. اما همان‌گونه که تنش‌هایی که سیاست های منطقه‌ای ترکیه با امارات و عربستان طی بحران تحریم قطر در ۲۰۱۷-۲۰۲۱ درپی داشت، حفظ این توزان چه بسا دشوار باشد.

پایان/