به گزارش تحریریه، دی ماه گذشته یکی از بدترین دوره های زیست محیطی برای تهران و بسیاری از شهرهای بزرگ کشورمان بود. پایتخت و پاره ای از شهرهای ایران حدود سه هفته با سخت ترین دوره از نظر آلودگی هوا مواجه بودند و شدت وخامت اوضاع به اندازه ای بود که حتی مقام های مسئول شهری و محیط زیستی هم به استیصال افتادند. ابتدا مقصر را به شرایط ساکن جوی نسبت دادند و سپس به سراغ سوخت مازوت نیروگاه های برق رفتند و در نهایت مصرف بالای گاز به دلیل سرما را دلیل آلودگی هوا دانستند و در نهایت مثل همیشه مقصر اصلی مردم شدند.

اما نکته ای که در این گزارش به آن می پردازیم بر موضوع آلودگی هوا متمرکز نیست بلکه یکی از مهمترین دلایل وضعیت بد هوای تهران و شهرهای بزرگ است. چندی قبل از نوسازی ناوگان تاکسیرانی تهران خبرهایی منتشر شد و بار دیگر شرکت خودروساز اصلی تامین کننده تاکسی یعنی ایران‌خودرو از اختصاص تعدادی سمند و پژو برای این موضوع خبر داد. البته مدیران تاکسیرانی اعتراف می کنند که چند سالی است که بحث نوسازی این ناوگان خسته و فربه به تاخیر افتاده است و دلایل مختلف همچون گران شدن خودرو، بی توجهی دولت به تامین منابع و کاهش تولید خودرو در کشور را برای آن برمی شمرند.

ناوگان تاکسیرانی تهران؛ فربه و قدیمی

شاید برخی فراموش کرده باشند چند سال قبل تعدادی از کارشناسان داخلی و بین المللی دلایل گوناگونی را برای آلودگی هوای شهرهای ایران به ویژه تهران اعلام کردند. گذشته از موقعیت جغرافیایی تهران یا عواملی همچون خودروهای سنگین، استقرار نیروگاه ها و سنایع آلوده ساز و مصرف سوخت فسیلی یکی از عوامل مهم ناوگان پرتعداد اما فرسوده تاکسی در تهران و شهرهای بزرگ عنوان شد.

به عنوان نمونه گفته می شود شهر تهران بیشتر از ۹۰ هزار خودروی تاکسی دارد و مسئولان این سازمان عریض و طویل این تعداد را به عنوان افتخاری برای خود بیان می کنند. اما این تعداد خودروی عمومی که از نظر آمار شهر تهران را در رتبه یک شهرهای بزرگ دنیا از نظر تعداد خودروهای تاکسی قرار می دهد تاکنون نه تنها مشکل حمل و نقل شهروندان و ترافیک شهری را حل نکرده است بلکه خود به یکی از مهمترین عوامل آلودگی هوا تبدیل شده است.

استفاده از خودروهایی با میزان مصرف سوخت بالا در کنار تکنولوژی حداقل سه دهه قبل موتور آن ها دلیل اصلی برای ناکارآمدی این خودروها برای تهران بیان می شود. دو خودروی پژو و سمند حدود ۹۰ درصد تاکسی های تهران را تشکیل می دهند که فناوری موتور آن ها به حداقل سه دهه قبل باز می گردد. همین ۹۰ هزار خودرو با پرسه زدن در خیابان های تهران خود عامل مهمی برای آلودگی و تولید گازهای خطرناک هستند. بگذریم که تعدادی از این تاکسی ها در مالکیت برخی افراد در منطقه طرح ترافیک قرار دارند و چندان کمکی را به حمل و نقل شهری نمی کنند.

چند سال قبل شایع شده بود که کارشناسان ژاپنی اعلام کردند تاکسی های تهران باید به روز شود و مسئولان هم با دادن امتیاز به ایران‌خودرو ده ها هزار پژو و سمند در ظاهر نو اما در واقعیت مضر و آلوده ساز را به رانندگان تاکسی فروختند. اما این مقام ها به ادامه سخن کارشناسان ژاپنی دقت نکردند که اظهار داشتند بهسازی ناوگان تاکسی تهران باید با ورود خودروهای به‌روز با تکنولوژی مدرن و حتی خودروی پاک صورت بگیرد نه با سمند و پژویی که در برخی موارد خودروی ۲۰ سال پیش آن از کیفیت بهتر و آلودگی کمتری نسبت به تولیدات کنونی برخوردار است.

یک سوال از مقامات مسئول از تاکسیرانی گرفته تا سازمان محیط زیست، گمرک، وزارت صمت و غیره، باید پرسید. شما که به فکر راحتی مردم نیستید و ورود خودروها به کشور را منطقی و آزاد نمی کنید چرا با چشم بسته بر راه اشتباه خود  پافشاری می کنید؟ ما که مدیریت شهری و غیرشهری شما را نزدیک به چهار دهه امتحان کردیم و بر خطا بودن آن اطمینان داریم، چه اشکالی دارد از پافشاری غیرعقلایی خود دست بردارید راهی دیگر برگزینید و حداقل نوسازی ناوگان تاکسیرانی در کل شهرهای کشور را برای یک دوره کوتاه به یک شرکت معتبر و به روز خارجی مثلا تویوتا بسپارید؟(این شرکت پیش از این پیشنهاد تامین و پشتیبانی از سازمان تاکسیرانی تهران را به مسئولان ارائه کرده بود).

 اگرچه بنده ارادتی به ایشان ندارم اما باید یادی کنیم از یکی از وزرای دولت یازدهم که با توجه به تجریه چند دهه ای در مدیرت کلان اقتصادی و صنعتی کشور تاکید کرد کشور نیازمند وارد کردن کالا نیست ما به شدت نیازمند هستیم تا مدیر وارد کنیم تا منطقی تصمیم بگیرد.

تهران به تنهایی بیشتر از یک سوم ژاپن تاکسی دارد

توجه به آمار تاکسی های موجود در شهرهای بزرگ جهان بسیار جالب است:

در لندن ۷۰ هزار، نیویورک ۱۴ هزار ، توکیو ۳۵ هزار، پاریس ۱۸ هزار، مادرید ۱۶ هزار و پکن ۷۱ هزار مجوز رسمی تاکسی وجود دارد که به مراتب کمتر از تهران است که نزدیک به 100 هزار تاکسی زرد رنگ دارد. با اینحال این شهرها به هیچ عنوان با مشکلات حمل و نقل و آلودگی هوا همچون پایتخت ایران دست به گریبان نیستند.

جالب اینجاست در کل کشور ژاپن تنها ۲۶۰ هزار خودروی تاکسی از تولیدات مدرن و به روز این کشور وجود دارد حال آنکه جمعیت آن ۵ درصد بیشتر از ایران است. البته سیستم حمل و نقل و مدیریت شهری آن ها به هیچ عنوان با تهران قابل قیاس نیست و این مقایسه شاید توهینی به ژاپن و توکیو تلقی شود. اما باید تصریح کرد کشورها برای تبلیغات بهترین و با کیفیت ترین خودروهای خود را به عنوان تاکسی به کار نمی گیرند بلکه دلایل دیگری برای این امر مطرح است.

بیایید واقع بین باشیم وقتی خودروهای تولید داخل ما از هیچ کیفیت مناسبی برای حفظ سلامتی و ایمنی شهروندان برخوردار نیست دلیلی ندارد پول خود را دور بریزیم و چرا با چند برابر قیمت، پول یک خودروی روز مدل ۲۰۲۱ را بار دیگر برای سمند و پژو با فناوری دهه ۱۹۹۰ میلادی بپردازیم و خودروهایی را وارد خیابان های شهر کنیم که عمر مفید آن ها برای حمل و نقل مسافر به دو سال هم نمی رسد.

لطفا بیایید کمی تعقل را سرلوحه کار خود قرار دهیم و از راه های آزموده شده پیشین درس بگیریم که حضرت علی (ع) در نهج البلاغه فرمودند: عقل، اندوختن تجربه ها (و عمل به آن) است و بهترین تجربه، آن است که پندت داده.

پایان/