به گزارش تحریریه، جمهوری اسلامی ایران چند روز قبل راه آهن مهمی را که هرات افغانستان را به ایران متصل می کند، به اتمام رساند و گام مهمی را در خروج کابل از بن بست ترانزیتی برداشت.

این اقدام تهران هراس مقام های دهلی نور را برانگیخت. هندوستان نسبت به تقبل ضرر راهبردی از دست دادن تعامل با ایران و بسته شدت دسترسی به بازار و معادن افغانستان نگران است و همین امر موجب تکاپوی دهلی نو در زمینه توسعه و سرمایه گذاری در بندر چابهار شده است. به نوشته تارنمای خبری تحلیلی « EurAsian Times» اقدامات ایران در کنار خبرها در زمینه برداشته شدن تحریم ها و تعامل دولت بایدن با تهران موجب تحرک تازه هند شده است.

بنابراین تحلیل گفت وگو و همکاری سه جانبه ایران، هند و ازبکستان اهمیت بندر چابهار در ظرفیت مبادلات تجاری از دریای عمان تا آسیای میانه را برجسته می سازد به همین دلیل دو کشور در تلاش هستند تا گفت وگوهای تازه ای را در زمینه همکاری در این بندر در جنوب شرقی ترین مرز آبی ایران با دریای عمان و ترانزیت کالا را از سر بگیرند.

این گزارش به نقل از یک دیپلمات پیشین هندی آورده است که ترامپ در حال برکناری از قدرت است و تحریم ها علیه چابهار با ریاست جمهوری بایدن برداشته می شود.

جالب اینجاست که مقام های هندی و آمریکایی تاکنون مدعی بودند که چابهار از قوانین تحریمی آمریکا مستثنی شده است و آمریکا به دهلی نو برای سرمایه گذاری و تجارت با ایران در این بندر مجوز داده است. گفته می شد که هدف از این اقدام کاخ سفید تقویت مهمترین رقیب آسیایی چین بود که در بندر گوادور پاکستان سرمایه گذاری های بسیار زیادی انجام داده است.  

تلاش هند برای خام کردن دوباره تهران

کارشناسان معتقدند، خنجری که هند در دوره تحریم ها و همه گیری کورونا از پشت به ایران زد باید برای دهلی نو بسیار گران تمام شود. اینکه هند از اجرای تعهدات خود در زمینه توسعه بندر چابهار سر باز زد و حتی از پروژه ساخت راه آهن تا زاهدان و افغانستان کناره گیری کرد به شدت به ضرر این کشور تمام شده است زیرا تنها راه دسترسی به آب های آزاد برای انتقال مواد اولیه و معدنی افغانستان به دریای عمان فقط از مسیر ایران می گذرد که دهلی نو دیگر در آن نقشی ندارد.

طبق این گزارش، اکنون هند به اشتباه خود پی برده است و برای جلب نظر (خام کردن مقام های) ایران حتی پیشنهاد برگزاری مراسمی با عنوان «روز چابهار» را در ژانویه ۲۰۲۱ ارائه داده است.

البته ناگفته نماند نخست وزیر هند چند روز قبل با رئیس جمهور ازبکستان دیداری مجازی داشت و بیش از پیش به ضررهای بدعهدی خود در قبال ایران پی برد زیرا ایران بهترین مسیر برای هند بود تا کالای خود را به ازبکستان انتقال دهد. 

دهلی نو به دلیل هراس از هژمونی رو به گسترش چین سعی دارد روابط خود را با کشورهای اورآسیا گسترش دهد. به همین دلیل این مقام پیشین هندی گفت، دهلی نو تلاش می کند تا بودجه ۴۵۰ میلیون روپیه ای را که سال گذشته برای چابهار در نظر گرفته بود امسال به یک میلیارد روپیه افزایش دهد. خبرها درباره توافق ۴۰۰ میلیارد دلاری ایران و چین نقش چشمگیری در تشدید نگرانی دهلی نو بابت از دست دادن جایگاهشان در ایران داشت.

نکته ای که تحلیل فوق به آن اشاره داشت ظاهرا روی خوش ایران به هندی هاست. همان کشوری که اکنون میلیاردها دلار بدهی به تهران دارد و به بهانه تحریم های آمریکا از پرداخت آن به تهران سرباز می زند. همان هندی که با گوشه چشم ترامپ خرید نفت از تهران را قطع کرد و به سرعت با عربستان پیمان تامین انرژی امضا کرد. 

طبق این گزارش، تهران تاکنون تنها به همکاری با هند در توسعه بندر چابهار روی خوش نشان داده است و در زمینه دیگر مبادلات ترانزیتی تهران دیگر به وعده و سخنان دهلی نو اعتمادی ندارد. البته در بخشی از گزارش آمده است که تهران پیشنهاد تخفیف ۵۰ درصدی در هزینه های حمل و کاهش ۲۵ ساله مالیاتی را (احتمالا به کشورهای اورآسیا) ارائه کرده اما هنوز خبرهای آن از سوی دولت تایید نشده است.

مقام های دولتی در هند می دانند که دسترسی به منابع معدنی افغانستان که شرکت های هندی-آمریکایی برنده مناقصه آن شده اند تجارت کوچکی نیست. همچنین دهلی نو دریافته است صدور کالا به کشورهای قرقیزستان، تاجیکستان و قزاقستان تنها با نظر مثبت و همکاری ایران امکانپذیر است. به همین دلیل دولت فاشیست ناراندرا مودی تلاش دارد تا از طریق کشورهای آسیای میانه و جلب مشارکت آنها در برخی پروژه ها نظر مثبت ایران را جلب کند. این درحالی است که دهلی نو باید بفهمد هر اقدامی هزینه ای دارد و کشورها باید پای ضرر خود بابت یک تصمیم اشتباه بایستند.

پایان/