به گزارش تحریریه، سازمان خصوصی‌سازی به عنوان تنها مجری سیاستهای اقتصادی دولت در زمینه خصوصی سازی موظف است در چارچوب اساسنامه مربوطه، نسبت به انجام وظایف مندرج در قانون اجرای سیاست های کلی اصل (44) قانون اساسی پیرامون امر واگذاری ها، اقدام کند. از طرفی به استناد تبصره ماده (23) قانون اجرای سیاست های کلی اصل 44 قانون اساسی، وزارت امور اقتصادی و دارایی مکلف به ارائه گزارش فعالیت های واگذاری به صورت سالانه به مجلس شورای اسلامی است.

از سال 1380 تاکنون، خصوصی سازی فراز و نشیب‌های بسیاری را تجربه کرده است. در این میان ابلاغ سیاستهای کلی اصل (44) قانون اساسی در سال های 1384 و 1385، شروع فرآیند اجرای طرح توزیع سهام عدالت در سال 1385 ، ابلاغ قانون اجرای سیاستهای کلی اصل (44) قانون اساسی در سال1387 و شکل گیری چالش های موردی در زمینه برخی از واگذاریهای این سازمان از سال 1397، از جمله نقاط عطف مرتبط با فعالیت سازمان خصوصی سازی بوده است؛ که هر کدام به نوبه خود تأثیرات شگرفی بر فرآیندهای اجرایی، اهداف و عملکرد این سازمان بر جای گذاشته است.

از سوی دیگر، محول شدن مسئولیت بزرگ و ملی مولد سازی دارایی های دولت به سازمان خصوصی‌سازی در راستای مصوبه شورای عالی هماهنگی اقتصادی (سران قوا) و آیین نامه های اجرایی مربوط؛ از جمله «احصاء و پیشنهاد فهرست دارایی های مازاد دولت به هیات عالی مولدسازی دارایی های دولت»، «پیشنهاد الگوی فروش یا مولدسازی دارایی های مازاد دولت به هیات عالی مولدسازی دارایی های دولت»، «پیشنهاد فهرست طرح های عمرانی نیمه تمام به هیات عالی مولدسازی دارایی های دولت»، «انجام اقدامات اجرایی مرتبط با فروش و مولدسازی دارایی های مازاد دولت ازجمله: شناسایی، آماده سازی و قیمت‌گذاری»؛ و اقدامات انجام یافته در این راستا، از مهمترین، پیچیده ترین و چشمگیرترین اقدامات سازمان خصوصی سازی در سال 1401است.

سازمان خصوصی سازی از بدو تشکیل دولت سیزدهم در راستای تکالیف محول شده که برخی از گذشته برجای مانده و یا به درستی اجرا نشده بود، اقدامات قابل توجهی را کلید زد. در سال 1401 که اولین سال شروع به کار دولت سیزدهم بود، این سازمان با رویکرد شفاف سازی وارد بحث خصوصی سازی شد.

به طور کلی سازمان خصوصی سازی در سال 1401، در راستای واگذاری سهام و بنگاه های متعلق به دولت و شرکتهای دولتی، قیمت پایه و شرایط واگذاری سهام قابل واگذاری متعلق به 11 بنگاه به ارزش پایه 392 هزار میلیارد تومان به منظور عرضه به صورت بلوکی از طریق بورس و یا واگذاری بابت رد دیون دولت، توسط هیأت واگذاری را تصویب کرد. همچنین طی این دوره، ارزشی معادل مبلغ 288 هزار و 932میلیارد تومان از سهام 3 بنگاه متعلق به دولت و شرکتهای دولتی را به صورت واگذاری به عموم متقاضیان و یا بابت رددیون دولت واگذار کرد.

بزرگترین واگذاری تاریخ خصوصی سازی

همچنین این سازمان در بخش واگذاری ها در سال گذشته بزرگترین واگذاری تاریخ خصوصی سازی را انجام داد. رقابت سخت دو متقاضی خرید 12 درصد سهام شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس منجر به ثبت حدود 270 مرتبه پیشنهاد قیمت طی 3 روز معاملاتی شد،که این رقابت رشد 32.5درصدی قیمت سهام فروش رفته نسبت به قیمت پایه را بدنبال داشت. این معامله به تنهایی حدود 22 درصد از ارزش واگذاری های 22 سال اخیر را به خود اختصاص داده است. ارزش کل این معامله همراه با سود فروش اقساطی، 6/142 هزار میلیارد تومان است، که علاوه بر اینکه 6/32 هزار میلیارد تومان آن در سال 1401 به صورت نقد به خزانه واریز شد و حدود 46 درصد مجموع تکالیف بودجه ای واریزی به خزانه سال 1401 از محل واگذاری ها را محقق کرد، تا مدت 4 سال هر ساله 5/27 هزار میلیارد تومان از محل این واگذاری قابل واریز به حساب خزانه خواهد بود.

تعیین تکلیف استقلال و پرسپولیس

همچنین یکی از پرچالش ترین اقدامات این سازمان در سال گذشته، فراهم کردن بستر واگذاری باشگاه‌های فرهنگی- ورزشی استقلال و پرسپولیس بود. پس از گذشت حدود یک دهه تلاش برای خصوصی سازی باشگاه های فرهنگی- ورزشی استقلال و پرسپولیس و پس از چند بار عرضه ناموفق این باشگاه ها در سالهای گذشته، در سال 1400 و بعد از اقدامات گسترده به منظور آماده‌سازی باشگاههای موصوف، پذیره‌نویسی برای افزایش سرمایه دو شرکت «باشگاه فرهنگی ورزشی استقلال» و «باشگاه فرهنگی ورزشی پرسپولیس» در بازار فرابورس از 15 اسفند ماه سال 1400 شروع و تا پایان همان سال انجام شد.

با این اقدام، از محل سلب حق تقدم دولت در افزایش سرمایه، حدود 10 درصد سهام این شرکت به عموم مردم منتقل شد. مبالغ ناشی از این پذیره نویسی، جهت افزایش سرمایه دو باشگاه مذکور به منظور اصلاح ساختار این باشگاه ها، در اختیار آنها قرار گرفت. موضوع واگذاری باشگاه‌های موصوف، در سال 1401 پیگیری و پس از قیمت گذاری، حسب مصوبات هیات واگذاری، عرضه بلوک ۵۱ درصدی سهام این دو باشگاه در اسفندماه سال 1401 انجام شد.

سازمان خصوصی سازی در سال 1401 در بحث واگذاری سهام متعلق به دولت و شرکت های دولتی بابت رد دیون دولت به دستگاه ها و نهادهای طلبکار موظف شد بخشی از سهام متعلق به دولت در شرکت های «پالایش نفت امام خمینی (ره)- شازند اراک، مجتمع صنایع آلومینیوم جنوب و فولاد غدیر نی ریز» بابت پرداخت بدهی دولت به سازمان تأمین اجتماعی، بنیاد شهید و امور ایثارگران، صندوق بازنشستگی کشوری و سازمان تأمین اجتماعی نیروهای مسلح واگذار کند و بر این اساس در سال 1401، در مجموع بالغ بر 113 هزار میلیارد تومان از سهام متعلق به دولت و شرکتهای دولتی بابت رددیون دولت به دستگاهها و نهادهای طلبکار به شرح جدول ذیل واگذار این کار به شرح جدول زیر انجام شد.

*افزایش سرمایه بانک‌ها از محل واگذاری سهام

همچنین این سازمان در سال گذشته، اقدام به افزایش سرمایه بانک ها از محل واگذاری سهام کرد. به عبارتی، در سال گذشته، در راستای اجرای بند «د» تبصره «18» ماده واحده قانون بودجه سال 1401 کل کشور سازمان خصوصی سازی موضوع افزایش سرمایه بانک های دولتی را از معاونت امور بانکی، بیمه و شرکتهای دولتی وزارت امور اقتصادی و دارایی به منظور تبیین و اعلام سهم هریک از بانک ها استعلام کرد.

متعاقباً پیش نویس مصوبه هیأت وزیران مبنی بر واگذاری سهام متعلق به دولت در شرکت‌ پالایش نفت امام خمینی (ره)-شازند اراک، متناسب با سقف تعیین شده، حداکثر به میزان 35 هزار میلیارد تومان به بانک های دولتی شامل بانک ملی ایران، سپه، صنعت و معدن، کشاورزی، توسعه تعاون، مسکن، توسعه صادرات ایران و پست بانک ایران برای وزارت امور اقتصادی و دارایی ارسال شد و بعد از تصویب در هیات وزیران ابلاغ شد.

مولدسازی، تاریخی‌ترین گام خصوصی سازی

یکی از مهمترین و بزرگترین اقدامات این سازمان مولدسازی دارایی‌های راکد دولت با مصوبه سران سه قوه در هیات مولد سازی بود که در سال گذشته کلید خورد. احصاء و پیشنهاد فهرست دارایی های مازاد دولت به هیات عالی مولدسازی دارایی های دولت، پیشنهاد الگوی فروش یا مولدسازی دارایی های مازاد دولت به هیات عالی مولدسازی دارایی های دولت، پیشنهاد فهرست طرح‎های عمرانی نیمه تمام به هیات عالی مولدسازی دارایی های دولت، انجام اقدامات اجرایی مرتبط با فروش و مولدسازی دارایی‌های مازاد دولت ازجمله: شناسایی، آماده سازی و قیمت‌گذاری مهمترین وظایف این سازمان برای این منظور است.

هیات عالی مولدسازی دارایی های دولت از اوایل دی ماه 1401 نشست‌های خود را آغاز کرده و تا کنون بیش از 2050 ملک و دارایی راکد دولت، در مسیر ارزش‌گذاری و ارزش‌افزایی در راستای مولدسازی قرار گرفته است.

با توجه به اینکه کلیه مسئولیت های اجرایی مرتبط با مولدسازی دارایی های دولت و فروش اموال مازاد و همچنین اجرا و تکمیل طرح های سرمایه گذاری از طریق مشارکت عمومی- خصوصی به صورت متمرکز و یکجا به سازمان خصوصی‌سازی سپرده شده است، اصلاح اساسنامه و ساختار تشکیلاتی این سازمان در دستور کار قرار دارد.

پایان/