به گزارش تحریریه، دفتر مطالعات انرژی، صنعت و معدن مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، در گزارشی با عنوان «مسائل راهبردی بخش انرژی در برنامه هفتم توسعه ــ کاهش سهم نفت کوره در سبد پالایشی کشور» اظهار داشت تغییر ترکیب سبد پالایش نفت کشور و افزایش سهم فرآورده‌های سبک‌ و میان‌تقطیر و با ارزش ‌افزوده بیشتر از این سبد از طریق تبدیل فراورده‌های سنگین به محصولات سبک‌تر و نیز بهبود کیفیت محصولات تولیدی از نیازهای اساسی صنعت پالایش کشور است. این مهم در قوانین کشور نیز مورد اشاره بوده و مطابق ماده (۵۹) قانون اصلاح الگوی مصرف انرژی مصوب ۱۳۸۹، دولت مکلف شده است با کاهش حداقل دو درصد نفت کوره، ظرف ۱۵ سال میزان تولید نفت کوره را به حداکثر ۱۰% نفت خام تحویلی به پالایشگاه‌ها کاهش دهد.

طبق بررسی‌های این گزارش، سازمان دریانوردی بین‌المللی در حد فاصل سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۰ سه استاندارد مختلف برای نفت کوره وضع کرده است؛ به‌نحوی‌که استانداردهای جدیدتر وضعیت سخت‌گیرانه‌تری را نسبت به استاندارد قبلی نشان می‌دهد؛ طبق این استانداردها مقدار مجاز گوگرد از ۴/۵% در سال ۲۰۰۰ به ۳/۵% در سال ۲۰۱۲ و ۰/۵% در سال ۲۰۲۰ کاهش یافته است. این امر به کاهش تقاضا برای نفت کوره منجر شده است؛ به‌نحوی‌که براساس داده‌های EIA تقاضای جهانی برای انواع نفت کوره در بازه زمانی ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۰ حدوداً ۴۰% کاهش یافته است. لذا جهت کاهش سهم فرآورده‌های سنگین از سبد پالایشی کشور و نیز بهبود کیفیت محصولات تولیدی، دو راهکار ارتقای کیفیت نفت کوره (گوگردزدایی) از طریق تصفیه هیدروژنی و کاهش تولید نفت کوره و جایگزینی آن با محصولات سبک‌تر و میان‌تقطیر پیش‌روی پالایشگاه‌ها قرار دارد.

در این گزارش علل بالا بودن میزان تولید نفت کوره در پالایشگاه‌های نفت خام ایران از دو منظر ظرفیت فناوری‌های ارتقا و همچنین سبد نفت خام مصرفی پالایشگاه‌ها بررسی شده است. درواقع بخشی از علل بالا بودن میزان تولید نفت کوره در پالایشگاه‌های ایران ریشه در فناوری‌های ارتقا و عدم اجرای پروژه‌های مرتبط با آنها و بخشی نیز ریشه در طبیعت نفت خام ایران دارد. مهم‌ترین راهکار سیاستی سریع‌الاجرا در راستای کاهش تولید نفت کوره در پالایشگاه‌های نفت خام کشور، مدیریت سبد نفت خام مصرفی پالایشگاه‌هاست. با سبک کردن سبد نفت خام مصرفی پالایشگاه‌ها می‌توان میزان تولید نفت کوره را کاهش داد. درحال حاضر در ایران به‌طور متوسط ۷۳۰ هزار بشکه در روز میعانات گازی تولید می‌شود که می‌توان از آنها به‌عنوان خوراک برای اختلاط با نفت خام مصرفی در پالایشگاه‌ها استفاده کرد.

این گزارش در مورد تأمین مالی به‌عنوان مهم‌ترین چالش و مسئله پروژه‌های ارتقا و بهبود کیفیت نفت‌ کوره، پیشنهاد کرده است تخفیف خوراک واحدهای پالایشی منوط به تخصیص بخشی از سود سالیانه خود به پروژه‌های ارتقا و کیفی‌سازی با اولویت کاهش نفت کوره شود. این حکم در قوانین بودجه سنواتی پیشین مطرح شده و مورد اخیر آن در بند «ر» تبصره «۱» قانون بودجه سال ۱۴۰۲ آمده که نیاز است این سازوکار از طریق سایر قوانین مربوط نظیر قانون برنامه هفتم توسعه تثبیت شود.

متن کامل این گزارش را اینجا بخوانید.

پایان/