یک ماه و نیم به انتخابات "تاریخی" ترکیه مانده است؛ انتخاباتی که در وهله اول یک رفراندوم برای ماندن و نماندن رجب طیب اردوغان در قدرت است و از این جهت، بیشتر شبیه انتخابات اسرائیل در چند سال اخیر است که حول محور ماندن و نماندن نتانیاهو در قدرت شکل می‌گرفت.

انتخابات آتی ترکیه بیشتر از آن که برنامه محور باشد، بر مدار حب و بغض اردوغان می‌چرخد و مخالفان یعنی ائتلاف "امت" به رهبری کمال قلیچدار اوغلو تمام توان خود را بر شکست اردوغان متمرکز کرده‌اند و این هدف تنها عامل اتحاد شش حزب تشکیل دهنده ائتلاف "امت" در سایه تناقضات فکری و ایدئولوژیکی اعضاست.

تا لحظه نگارش این یادداشت، دورنمای انتخابات پارلمانی و ریاست جمهوری ترکیه در 14 می آینده روشن نیست؛ هر چند اخیرا شانس رقیب مخالفان اردوغان بیشتر شده است؛ اما به نحوی نیست که پیروزی او را از اکنون تضمین کند. زیاد هم نمی‌توان نظرسنجی‌ها را که غالبا سوگیرانه هستند، ملاک داوری قرار داد. آنچه تا حدود زیادی روشن و مبرهن است این که حزب حاکم ترکیه تعداد قابل توجهی از کرسی‌های پارلمان را از دست خواهد داد. اما فاکتورهای تاثیرگذار بر انتخابات ریاست جمهوری تا حدودی متفاوت از انتخابات پارلمانی است و بیشتر معطوف به شخصیت نامزدهای رقیب است. انتخابات ریاست جمهوری نیز فعلا چهار نامزد دارد که رقابت اصلی میان اردوغان و قلیچدار اوغلو خواهد بود.

اما در این میان که شانس برد و باخت دو نامزد اصلی تقریبا برابر است؛ صف بندی حزب کٌردی دموکراتیک خلق‌ها که سومین حزب پارلمانی ترکیه است، در انتخابات پیش‌رو می‌تواند ورق انتخابات را له یا علیه هر کدام تغییر دهد و به عبارتی نقشی تعیین کننده در این انتخابات دارد؛ به ویژه که این حزب این بار بر خلاف دوره پیش هیچ نامزدی را برای ریاست جمهوری معرفی نکرده است. پایگاه رای حزب دموکراتیک خلق‌ها بین 10 تا 13 درصد است که در سایه معرفی نکردن نامزدی برای انتخابات ریاست جمهوری، این میزان رای، درصد قابل توجهی برای تعیین برنده و بازنده انتخابات است.

فعلا حزب دموکراتیک خلق‌ها و ائتلاف "کار و آزادی" آن متشکل از این حزب و چند حزب کوچک رسما از نامزد خاصی حمایت نکرده‌اند؛ اما این گونه پیداست که از رقیب اردوغان حمایت می‌کنند؛ هر چند تا کنون به آن تصریح نداشته و شاید هم تا روز انتخابات به دلایلی که ذکرش خواهد آمد، رسما از اوغلو اعلام حمایت نکنند.

اعلام حزب HDP مبنی بر معرفی نکردن نامزد در انتخابات ریاست جمهوری دو روز پس از دیدار رهبرانش با کمال قلیچدار اوغلو بود و همین خود از توافقی پشت پرده میان دو طرف خبر می‌داد؛ توافقی که هنوز جزئیات آن بنا به ملاحظاتی اعلام نشده است. اوغلو پس از این دیدار از ضرورت حل و فصل "مساله کٌرد" و پاسداشت آزادی‌ها و حقوق و مخالفت با ممنوعیت احزاب سیاسی و گماردن سرپرست در شهرداری‌ها (با بازداشت شهرداران کٌرد) سخن گفت؛ گزاره‌هایی که تقریبا چارچوب تفاهمات با رهبران هدپ را روشن می‌کند.

از این رو، می‌توان حزب دموکراتیک خلق‌ها را رکن هفتم ائتلاف ششگانه "امت" پنداشت؛ اما این که چرا حزب رسما از نامزدی اوغلو حمایت نکرده، گویا بیشتر معطوف به معذوریت‌های اوغلو است؛ چرا که اولا پیوستن هدپ به ائتلاف پیشگفته در سایه مخالفت احزاب پان ترک و به ویژه حزب "خوب" و رئیسش خانم مارال اکشنار چندان امکانپذیر نبود و ثانیا اعلام حمایت رسمی و آشکار حزب از اوغلو در این شرایط می‌تواند پان ترک‌ها را تحریک و بخشی از آن‌ها را از رای دادن به نامزد رقیب اردوغان منصرف کند و ثالثا خود حزب حاکم و اردوغان از این مساله حسابی بهره برداری بکند و از آن به عنوان ابزاری برای جذب آرای ناسیونالیست‌ها بهره بگیرد.

به همین دلیل، گویا اوغلو حمایت ضمنی و غیر مستقیم حزب دموکراتیک خلق‌ها و معرفی نکردن نامزد را بر حمایت آشکار و مستقیم آن ترجیح داده است و به نظر می‌رسد که مارال اکشنار نیز چون پیروزی بدون حمایت این حزب را امکان‌پذیر نمی‌داند، بر این توافق ضمنی اوغلو و هدپ چشم پوشی کرده است؛ اما این باعث نشد که برخی رهبران حزب "خوب" چون یاووز علی آگار اوغلو شدیدا از نامزد ائتلاف امت انتقاد نکنند.

اما این گونه پیداست که اردوغان و حزبش حسابی روی این حمایت ضمنی مانور دهند و از این جهت، چه بسا نوع حمایت نیز چون شمشیر دو لبه‌ای باشد که له یا علیه نامزد ائتلاف مخالفان عمل کند؛ اما به نظر می‌رسد که اوغلو با نظر گرفتن امکان ریزیش برخی آرا از سبد آرای پان ترک‌ها، خود را در این کارزار تاریخی با اردوغان ناگزیر از این ائتلاف نانوشته با حزب کردی دموکراتیک خلق‌ها دانسته است.

به هر حال، باید منتظر تحولات انتخاباتی ترکیه در یک ماه و اندی مانده به آن ماند و فعلا برای سخن گفتن از شکست اردوغان زود است و هنوز احتمال برنده شدن او وجود دارد.
پایان/