این روزها در مورد روابط سوریه و ترکیه صحبت‌های زیادی می‌شود و بسیاری از رسانه‌ها در طول ماه‌های گذشته مدعی شده بودند که باتوجه به نیاز اردوغان به فضای سیاسی برای حضور در انتخابات سال 1402، بدون شک شاهد دیدار میان وی با رئیس جمهور سوریه خواهیم بود. اینکه این دیدار روی خواهد داد، کارشناسان مسائل سیاسی شک و شبهه‌ای ندارند اما حقیقت آن است که این مساله در کوتاه‌مدت ممکن نخواهد بود و شرایط سختی در این زمینه حکم‌فرما است. شاید مهمترین شرط، نگاه بسیار منفی سوری‌ها نسبت به اقدامات یک دهه‌ای ترک‌ها نسبت به کشورشان است.

با این حال، رئیس جمهور سوریه چند روز پیش در ضمن دیداری با گروهی از روزنامه‌نگاران، نویسندگان و اهالی قلم کشورهای عربی در مورد روابط با ترکیه و احتمال ملاقات با اردوغان به صراحت گفته بود که نمی‌توان اعتماد چندانی به آن‌ها داشت و این چنین دیداری صرفاً نمی‌تواند در یک فضای سیاسی خاص صورت بگیرد. اسد گفته بود که دیدارها با آنکارا اکنون «فقط ماهیت اطلاعاتی« دارد اما «بالا رفتن سطح دیدارها را به دنبال خواهد داشت، ترکیه آمادگی خود را برای برآورده کردن مطالبات دمشق ابراز داشته است.»

در حالی که اسد می‌گوید «چه بسا آنکارا در جهت گیری های خود صادق‌تر از برخی اعراب باشد، اما نمی‌توان قضاوت کرد که موضع ترکیه جدی است یا صرفا فقط یک مانور سیاسی است»، اورهان میری اوغلو، عضو هیئت مرکزی تصمیم‌گیری و اجرایی حزب حاکم عدالت و توسعه ترکیه در گفت‌وگو با خبرگزاری اسپوتنیک روسیه گفت: ممکن است روابط میان ترکیه و سوریه پیش از انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی ژوئن آتی وارد مرحله جدیدی شود، این یک احتمال بسیار قوی است، اما صحبت درباره یک روند آشکار عادی‌سازی میان آنکارا و دمشق و اینکه چه زمانی و چگونه آغاز خواهد شد، دشوار است.

این عضو حزب عدالت و توسعه ترکیه با ادعای اینکه «دمشق تمایل دارد مذاکرات آن با آنکارا آغاز شود به ویژه دمشق تمایل دارد رجب طیب اردوغان و بشار اسد در کشور سومی با یکدیگر دیدار کنند و احتمالا این کشور روسیه است.» در پاسخ به این سوال که آیا آنکارا و دمشق درباره عملیات ترکیه در شمال سوریه با یکدیگر رایزنی می‌کنند، گفت: صحبت درباره همکاری فراگیر ترکیه و سوریه علیه حزب کارگران کردستان و یگان‌های مدافع خلق کرد در شرایط حاضر زودهنگام است. روشن است ما هنوز با ایده عملیات مشترک فاصله داریم اما این مسأله بعید نیست چرا که شرایط امروز تغییر کرده و دیگر شبیه گذشته نیست و همکاری‌ها میان آنکارا و دمشق علیه حزب کارگران کردستان به زمان نیاز دارد.

این عضو حزب عدالت و توسعه ترکیه در ادامه گفت: اظهارات مسؤولان آنکارا حاکی از پافشاری آنها بر اجرای عملیات نظامی زمینی در شهرهای منبج، تل رفعت و عین العرب است اما زمان این عملیات تا این لحظه مشخص نیست. شهرهای عین العرب، منبج و تل رفعت با وجود توافق‌های امضا شده و تعهدات داده شده برای عقب‌نشینی یگان‌های کُرد از این شهرها، هنوز در محدوده کنترل یگان‌های مدافع خلق قرار دارند و این یعنی تا این لحظه به تعهدات داده شده به ترکیه درباره شرق و غرب فرات عمل نشده است.

با این حال، خانم بثینه شعبان، مشاور ویژه رئیس جمهوری سوریه در گفت‌وگو با شبکه «الاخباریه» در واکنش به اظهارات اخیر رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه مبنی بر احتمال نزدیکی روابط با دمشق تاکید کرد: این اظهارات رسانه‌ای است و هیچ ارتباطی با واقعیت موجود ندارد و این اظهارات اردوغان و دیگر مقامات ترکیه‌ای را فریبکاری خواند. به گفته وی؛ ماه‌ها است که این اظهارات رسانه‌ای را می‌شنویم و آن‌ها به دلایل خاص خود این اظهارات را بیان می‌کنند، این دلایل ممکن است انتخاباتی و یا اهرمی برای فشار بر طرف‌های دیگر باشد.

با کنار هم گذاشتن این موارد می‌توان به خوبی به این جمع‌بندی رسید که سوری‌ها اعتماد چندانی به طرف ترک ندارند و آنچه که بشار اسد در دیدار با روزنامه‌نگاران عرب گفته، بیشتر جنبه سیاسی و تشریفاتی داشته است، هر چند او خواسته با این اقدام پیامی هم خطاب به ترک‌ها ارسال کند اما هنوز دیوار بی‌اعتمادی میان دمشق و آنکارا چنان بلند است که تلاش‌های شخص ولادیمیر پوتین هم برای انجام یک دیدار دوجانبه میان اسد و اردوغان راه به جایی نخواهد برد. ضربات و ضررهای که ترکیه به سوریه در طول 11 سال گذشته وارد کرده بسیار تلخ و جانکاه و فراموش‌نشدنی بوده و نمی‌توان در این زمینه قضاوت آسانی داشت. بنابراین، بیشتر شایعاتی هم که در مورد دیدار اسد و اردوغان منتشر می‌شود کار رسانه‌های نزدیک به اردوغان است که دنبال بهره‌برداری انتخاباتی از ماجرا است.

پایان/