بی تردید جنگ اوکراین آسیب جبران ناپذیری بر اقتصاد و روابط روسیه با کشورهای اروپایی و همپیمانان شرقی آنها از جمله کره و ژاپن وارد کرده است. تلاش تیم غربی بر این است که روسیه در مسیر تحریم های سنگین نه تنها از میدان اوکراین بلکه از دیگر مواضع جهانی خود عقب نشینی کند. 

یک واقعیت این است که روابط بین المللی و حتی منطقه ای روسیه دچار تحولات بزرگی شده و عملا معادله روابط تجاری-سیاسی با بسیاری از کشورهای شریک تغییرات گسترده داشت است. واقعیت دیگر این است که میزان وابستگی روسیه به واردات محصولات فناور محور از جمله تجهیزات و ماشین آلات بسیار بالا بوده و هم اکنون بازار داخلی روسیه در این حوزه ها در حال رکود و آسیب دیدن است. 

حقیقت دیگری که باید به آن اذعان داشت، مدیریت بحران بازارهای پولی و مالی و ارزی روسیه است که به بهترین نحو ممکن صورت گرفته و مورد تحسین اقتصاد دانان نیز قرار گرفته است. بانک مرکزی روسیه موفق شد تا در بازه زمانی بسیار کوتاه روند افزایشی روبل نسبت به ارزهای اصلی خارجی(دلار - یورو) را کنترل کند و اجازه ندهد بواسطه کاهش ارزش پول ملی تورم در بازارها ایجاد شود. پیش بینی، اقدام مناسب و به هنگام سه عامل اصلی این موفقیت روسیه در بازارهای مالی بوده است.

واقعیت بعدی کاهش نفوذ اسرائیل و دیگر لابی های غربی در روسیه است. موضوع اوکراین به یک مساله حیثیتی برای روسیه تبدیل شده، از این رو مسکو طرف های دخیل در آن را به شدت زیر نظر دارد. اسرائیل با حمایت های مکرر از اوکراین و ارسال سلاح های پیشرفته به این کشور عملا نفوذ خود را در مسکو برای مدتی نامعلوم از دست داده است. اما طبق سوابق تاریخی جدایی میان اسرائیل و روسیه بیش از ۲ سال طول نخواهد کشید. لابی های اسرائیلی راه بازگشت را طی یکی دو سال آینده پیدا می کنند و دوباره به مسکو بر میگردند. 

نکته مهم برای ایران این است که در طول بازه زمانی که نفوذ لابی های یاد شد به شدت کاسته شده است، ایران باید برای بدست آوردن بازار روسیه نهایت تلاش خود را انجام دهد، چراکه مانع زیادی بر سر راه نیست. اگر قرار است مقدار بیشتری از بازار داخلی روسیه سهم ایران شود، زمان آن درست در این لحظه فرا رسیده است. قطعا با گذشت یک سال شرایط به شدت تغییر خواهد کرد و شرایط غیرقابل پیش بینی دیگری بر بازارهای جهانی حاکم خواهد شد. 

اما مساله اساسی، مساله سیستم تجارت خارجی ایران است. بخش دولتی توان در بر گرفتن تمام اقتصاد را ندارد و بخش خصوصی بیشتر جهت غربی دارد، هرچند در غرب مشتری چندانی وجود ندارد.

آیا اگر فردا ترکیه تحت تحریم های شدید قرار گیرد ما توانایی حضور قوی در بازار آن ها را داریم؟ آیا گزارش دقیقی از حضور تجارت و اقتصاد ایران در قطر پس از محاصره اقتصادی اعراب وجود دارد؟

حال باید به این سوال پاسخ دهیم که واقعیت ما کدام است؟

پایان/