درز ماجرای سفر خانواده رییس مجلس به ترکیه و طرح سیسمونی_گیت، بار دیگر جامعه ما را در برابر یک دو راهی برای مواجهه با خطاهای حکمرانی قرار داد. 

یک راه، قوی کردن «شفافیت» و قرار دادن سازمان حکمرانی در همه وجوهش اعم از تصمیمات و سیاست ها و منابع مالی و دستاوردها و... در یک اتاق شیشه ای و قابل دسترس برای همه بعلاوه قوی کردن رسانه ها با دفاع از ازادی بیان و پس از بیان است.

راه دوم «افشاگری» است که همانند راه شفافیت، خطاهای حکمزانی را به سطح افکار عمومی می اورد. 

تفاوت این دو راهبرد در مواجهه با خطاهای حکمرانی در فرایند و سازوکار  و لوازم پیش برنده آن در جامعه است که البته در نتایج نیز تغییراتی بین این دو وجود دارد. 
 راهبرد شفافیت ناشی از نیرومند سازی جامعه مدنی، قوی کردن ازادی رسانه ها، گسترش دسترسی عمومی به مسائل حکمرانی و مواجهه بدون گزینش با همه خطاهاست و علاوه بر مجازات اجتماعی خطاکاران، توان پیشگیری از خطاهای احتمالی آینده و توانمند کردن رویه های اصلاح طلبانه حکمرانی را دارد. 

اما راهبرد افشاگری بیش از همه متکی به اطلاعاتی است که در اختیار همگان نیست. به جای قوت جامعه مدنی و حوزه عمومی، نتیجه قوت و قدرت نهادهای بهره مند از اطلاعات است و درز اطلاعات نیز به جای در نظر گرفتن نفع عمومی، عمدنا ناشی از اهداف پشت صحنه این نهادها برای پیروزی در کشمکش های قدرت طلبانه و به جای مواجهه جامع با همه خطاکاران و همه خطاهای حکمرانی، به شکل گزینشی اهداف یا به قول معروف طعمه های افشاگرانه خود را انتخاب می کند. راهبرد افشاگری به جای قوی سازی مردم و نهادهای مدنی، نهادهای برخوردار از اطلاعات را قوی می کند و افشاگری به جای تقویت روندهای اطلاحطلبانه، پروژه های تسویه حساب بخشهای مختلف قدرت علیه یکدیگر را توسعه می دهد. مثل زمانی که گروهی از فیش های نجومی پرده برداری کردند و گروه مقابل نیز املاک نجومی را افشاگری کردند. 

وجود راهبرد شفافیت بعلاوه آزادی بیان و پس از بیان در مواجهه با خطاهای حکمرانی، نشانه مردم سالارانه بودن سازمان حکمرانی و عامل تقویت ان است و راهبرد افشاگری نشانه ضعف مردم سالاری و پرکشمکش بودن بخش های مختلف قدرت است.

 به تعبیر خیلی شفاف تر، راهبرد افشاگری در مقایسه با راهبرد مدنی و دموکراتیک شفافیت، یک پروزه «مافیایی» برای حذف رقیبان و افزایش سهم و جایگاه خود در سازمان قدرت است نه اصلاح خطاهای حکمرانی.

پایان/