به گزارش تحریریه، سال ۲۰۲۰ آسیب‌های اقتصادی ناشی از شیوع بیماری کرونا روزهایی پر فراز و فرود را برای بازارهای جهانی آسیب دیده و ویران رقم زد. یکی از کشورهایی که به شدت از کووید ۱۹ و رکود جهانی آسیب دیده کشور ترکیه است که به شدت بر جذب سرمایه های خارجی و توسعه صنعت گردشگری برای بازپرداخت بدهی های سرسام آور و چند صد میلیارد دلاری خود وابسته است.

تارنمای «بلومبرگ» در گزارشی به محورهای ناامیدکننده در اقتصاد ترکیه پرداخته و آورده است که سرمایه گذاران در ترکیه تلاش‌ زیادی برای کنار آمدن با این مشکلات کردند اما سقوط ناگهانی ارزش «لیر» رخ داد که پس از «پزو» آرژانتین در بین بازارهای نوظهور  رتبه دوم را کسب کرد. ضمن آنکه عوامل تعدیل کننده در کنار محدودیت های دولتی موجب ایجاد نگرانی بیشتر در میان سرمایه‌گذاران در بازار شد. همین موضوعات جریان خروج سرمایه از ترکیه را تشدید کرده است.

همچنین مباحث امنیتی و ژئوپلیتیکی تاثیر گذاری به خاطر مواضع ترکیه در زمینه اکتشاف انرژی در شرق مدیترانه، دخالت در درگیری های سوریه، لیبی و نقش آنکارا در منازعه میان ارمنستان و آذربایجان رخ داد. علاوه بر این موارد خرید سیستم دفاع هوایی روسیه به این نگرانی ها بیشتر از قبل دامن زد. همه این موارد آینده ترکیه در عرصه جهانی را با ابهامات گسترده ای روبرو ساخت.

 سال فاجعه برای آنکارا

در یک سال اخیر سرمایه گذاران خارجی سهام و اوراق قرضه ترکیه را با سرعت بی‌سابقه‌ای فروختند.

جدول زیر مربوط به ورود سرمایه‌های خارجی به بازار سهام و اوراق قرضه ترکیه است

منبع: بانک مرکزی ترکیه

«آگدی تاپکیولار» مدیر امور مالی شرکت «کپیتال رام اس. اِی»{یک شرکت مدیریت مالی مستقل در ژنو} می گوید: بزرگترین ضربه در ماه نوامبر و با آغاز برنامه‌های اصلاح و بازبینی مدیریت اقتصادی ترکیه و همچنین تعهد این کشور برای تصمیم‌گیری دوستانه در قبال سرمایه گذاران، بر اقتصاد ترکیه وارد شد.

وی افزود: پس از فراز و نشیب‌های سال۲۰۲۰، آنچه که برای آینده کشور و سرمایه گذاران اهمیت داشته و به آن احتیاج دارند، اجرای سیاست‌های اقتصادی قوی، روابط بین‌المللی خوب و استقلال بانک مرکزی است.

این متخصص امور مالی اعتقاد دارد: حتی اگر این موارد اتفاق بیافتد، برطرف کردن آسیب‌هایی که به اعتبار اقتصاد این کشور وارد شده نیازمند روندی طولانی مدت و تلاش مداوم است.

سیاست‌ های نامشخص

«رجب طیب‌اردوغان» رئیس جمهوری ترکیه پس از استعفای دامادش «برات آلبایراک» از سمت وزیر دارایی و خزانه داری ترکیه و برکناری «مراد اویسال» رئیس بانک مرکزی این کشور متعهد شد که دوباره اعتماد سرمایه‌گذاران را به نظام اقتصادی  این کشور بازگرداند، حتی اگر این اقدام به معنای خوردن «داروی تلخ» باشد.

«کریستین مگیو» رئیس بخش اقتصادهای نوظهور موسسه «تی دی سکیوریتیز» لندن گفت: سرمایه‌گذاران درباره تغییرات صورت گرفته در سیاست‌های پولی و مالی ترکیه در سال‌های اخیر نگران هستند. بانک مرکزی شاید در پاسخ متعارف به تورم، نرخ بهره را افزایش دهد.

مگیو همچنین تصریح کرد: «من معتقدم اردوغان سعی خواهد کرد سیاست پولی را به منظور دستیابی به رشد اقتصادی دوباره تنظیم کند. وی پیش بینی می کند که سرمایه گذاران می‌توانند در نیمه دوم سال ۲۰۲۱ تاثیر این تغییرات را احساس کنند.»

کاش سریع ذخایر ارزی

ترکیه ذخایر ارز خارجی خود را سریع‌تر از هر کشور حال توسعه دیگری در سال جاری هزینه کرده‌است. این کاهش ذخایر در دوره ۱۵ ساله گذشته بی سابقه بود و همین امر اوج‌گیری رکود لیره را رقم زد.

بهبود ذخایر یاد شده نیازمند نرخ‌های بهره بالاتر یا صعودی است تا جریان سرمایه‌ خارجی را برای ورود به بازارهای ترکیه ترغیب ‌کند.

روند اندوخته ذخایر ناخالص ارزی ترکیه در ۱۵ سال اخیر

«فونیکس کالن» مدیر بازارهای نوظهور موسسه مالی «سوسیته جنرال» لندن نیز معتقد است: مقامات ترکیه ممکن است از طریق تنظیم مجدد مقررات در دوره بهبود قدرت لیر، پروژه‌های بازسازی مجدد ذخایر ارزی و همچنین ارتقای فرایند اعتمادسازی سرمایه گذاران را در دستور کار قرار دهند.

«ناسی اقبال» وزیر اقتصاد ترکیه نیز چندی پیش گفت: یکی از موضوعات کلیدی در سیاست‌های سال آینده، افزایش ذخایر ارزی بدون ایجاد بی‌ثباتی در ارزش لیر خواهد بود.

افزایش تورم

کاهش ارزش لیر موجب شد تا در سال جاری تورم در ترکیه ۲ رقمی باقی بماند و در ماه نوامبر نیز بیش از حد انتظار افزایش یافت؛ این شرایط فشارها را بر وزیر اقتصاد ترکیه برای تداوم سیاست‌های پولی را افزایش داد.

مگیو در این باره می‌گوید: «تورم همچون خاری بر استخوان است و استقلال بانک مرکزی نیز یکی از مواردی است که هیچ کس نباید آن را مسلم بداند».

وی افزود: «ما از نزدیک نظارت خواهیم کرد تا هرچه بهتر تورم را به سمت هدف هدایت کنیم.»

روابط دوجانبه ترکیه و آمریکا

روابط بین متحدان ناتو با خرید سامانه موشکی روسی S-۴۰۰ توسط ترکیه، زندانی کردن یک کشیش آمریکایی در این کشور، اعمال تحریم‌های این هفته ایالات‌متحده و جریان یافتن پرونده جنایی علیه یک بانک دولتی ترکیه در نیویورک تیره شده ‌است.

همچنین «جو بایدن» رئیس جمهوری منتخب آمریکا نیز اردوغان را فردی «خودکامه» توصیف کرد که باید به نظر مردم خود برای کناره‌گیری از قدرت احترام بگذارد.

واکسن کورونا، آخرین امید اردوغان

با توجهخ به همه اخبار و آمارهای ناامیدکننده ای که از اقتصاد ترکیه به گوش می رسد دولت این کشور امیدوار است با دسترسی به واکسن کورونا راهی را برای بهبود اوضاع خود پیدا کند. براساس آمارهای وزارت گردشگری ترکیه، ورود گردشگران خارجی به ترکیه در ۱۰ ماه اول سال ۲۰۲۰ بیش از ۷۰ درصد کاهش یافته‌است.

«اونور ایلگن» مدیر خزانه شعبه بانک «میتسوبیشی» در شهر استانبول تاکید دارد: انتشار اخبار امیدوارکننده درباره بیماری کرونا و درمان آن برای بهبود اقتصاد ترکیه بسیار ضروری است.

وی بر این باور است که استفاده موثر از واکسن‌ها و کاهش سرعت همه‌گیری می تواند در اقتصاد کلان این کشور موثر باشد. 

با اینحال تحلیلگران اعتقاد دارند نمی توان به تاثیرگذاری سریع و قابل ملاحظه واکسن امید داشت. «ویکتور ژابو» مدیر ارشد درآمد ثابت در مدیریت دارایی آبردین در لندن اعتقاد دارد که در دسترس بودن واکسن‌ها احتمالا در فصل گردشگری بعدی تاثیر چشمگیری نخواهد داشت اما غافلگیری نیز وجود دارد.   

پایان/