تهران - تحریریه - حسین عباسی نسب تحلیلگر سیاست خارجی و روابط بین‌الملل در یادداشتی به بررسی دلایل و تبعات برکناری جان بولتن توسط دونالد ترامپ پرداخت.
خبر برکناری جان بولتون از پست مشاور امنیت ملی از سوی «دونالد ترامپ» اگرچه در راستای خط مشی پرتلاطم رئیس جمهوری آمریکا دیده می شود اما این تغییر برای جمهوری اسلامی ایران دارای پیام های چندگانه می تواند باشد.
از یک سو برکناری بولتون که به رغم تمایل شخصی وی صورت گرفت نشانه ای از شکست تمام عیار رویکرد فشار حداکثری دیده می شود. این رویکرد در دوره ترامپ در دستور کار واشنگتن قرار گرفت و با انتصاب بولتون در پست مشاور امنیت ملی آمریکا به اوج سید. خروج کاخ سفید از توافق هسته ای برجام با ایران تقریبا با آغاز به کار بولتون در این منصب همزمان شد و به تدریج روند تشدید فشار بر ایران و افزایش تحریم ها علیه تهران آغاز شد.
درحالی که مقام های کاخ سفید به این امر اعتراف دارند که سنگین ترین فشارها و بی سابقه ترین تحریم ها را علیه ایران به اجرا در آورده اند اما همزمان اذعان می کنند این نگرش که از سوی بولتون بر آن دمیده می شد، دستاورد واقعی سیاسی و بین المللی را برای واشنگتن به همراه نداشته است. حتی سیاست ها مقابله به مثل ایران در برابر افزایش فشارها باعث هزینه های بیشتر سیاسی برای کاخ سفید شده است، نگرانی متحدان منطقه ای و فرامنطقه ای آمریکا را به بار آورده است، بازار انرژی را بی ثبات ساخت و مهمتر از همه اسرائیل را بیشتر از هر زمان دیگر ناامن ساخته و موجودیت، آینده و بقای آن را مبهم تر از قبل کرده است.
بسیاری از تحلیلگران حتی در ایالات متحده تغییر بولتون را آغاز چرخشی مهم در سیاست خارجی ایالات متحده می دانند. یکی از شاخه های فرعی این فرایند پرونده ایران است. کارشناسان بر این امر تاکید دارند که این اخراج زمینه را برای دیدار مستقیم مقام های ایران و آمریکا فراهم کرده است، پالس هایی از سوی هر دوطرف صادر شده است. حال برکناری غیرمحترمانه بولتون، افکار عمومی هر دو کشور را برای انجام دیدار روسای جمهوری ایران و آمریکا می تواند آماده کند. البته چند ماه قبل «رند پاول» سناتور نزدیک به ترامپ که دیداری را هم با «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه کشورمان انجام داده بود بر دردسرآفرینی بولتون تاکید داشت و حتی خواستار تغییر این دیدگاه یا مشاور ترامپ شده بود. وی روز گذشته از اخراج بولتون استقبال کرد.
شواهد بسیاری وجود دارد که یکی از مهمترین اهداف این تغییر آغاز مذاکره با ایران بوده است. پیش از این در رسانه های آمریکایی از انجام معامله هایی سخن گفته شده بود به گونه ای که افزایش احتمال واقعی شدن این گمانه حتی صدای مقام ها و رسانه های رژیم صهیونیستی در آورده به گونه ای که شرایط بدترین زمان برای راه اندازی مذاکره با ایران اعلام عنوان کرده اند.
شبکه خبری «بلومبرگ» اعتقاد دارد حال ترامپ می تواند رویکرد نرمتری در قبال ایران اتخاذ کند و گفت وگوی هسته ای را همچون رئیس جمهوری پیشین آمریکا با ایران انجام دهد. در کنفرانس خبری اخیر وزیران امور خارجه و خزانه داری آمریکا هم دورنمای این دیدار با برکناری بولتون پررنگ تر دیده شده است.
به اعتراف رسانه های آمریکایی، تغییر بولتون نشان می دهد ترامپ از انتخاب حدود دوسال قبل خود پشیمان شده و اکنون به همان معامله ای که باراک اوباما با ایران انجام داده بود، راضی است.
چه این تغییر در شکل کلان چرخشی در سیاست خارجی آمریکا و یا رویکردهای ضدایرانی آن دیده شود در هر دو صورت ناکامی کاخ سفید از دستیابی به اهداف از طریق تقابل و تشدید فشار بر جهان و ایران ارزیابی می شود. این تغییر نشان می دهد که اعمال فشار بیشتر از این امکانپذیر نیست و افزایش فشار ممکن است برای آمریکا هزینه های بیشتری را ایجاد کند.
این تغییر نشان می دهد گزینه مقاومت در حال رسیدن به نتایج مطلوب است و کوتاه آمدن از این مسیر و خوباختگی ممکن است گران تمام شود. موسسه پژوهشی «گلوبال ریسرچ» در تحلیلی با بیان اینکه ایران، ونزوئلا، طالبان و روسیه از جمله پرونده هایی بودند که بولتون برخلاف خواست ترامپ به دنبال تشدید دشمنی واشنگتن با آن ها بود، آورده است: شاید این چهار بازیگر اکنون نفس راحت تری را با کنار گذاشته شدن بولتون بکشند اما آن ها نباید اجازه دهند تا حفاظت راهبردی را که از خود ایجاد کرده اند فروبپاشد زیرا هر آن ممکن است ترامپ تحت فشار دولت پنهان آمریکا بخواهد عرصه را بر آن ها تنگ کند و نشان دهد که آمریکا در شرایط حساس در مقابل این کشورها کوتاه نمی آید.
اگرچه این چرخش واشنگتن می تواند فرصت های راهبردی مهمی را به بازیگران در مقابل آمریکا اعطا کند اما تنها هنگامی که آن ها ابتکار عمل برای دستیابی به راه حل مناسب را در دست داشته باشند می تواند به نفع آن ها تمام شود. نباید این گروه تحت تاثیر این رویداد غیرمنتظره وسوه شوند یا واکنش متکبرانه ای دال بر پیروزی خود نشان دهند زیرا ممکن است این شرایط ترامپ را به فکر نجات چهره آمریکا بیاندازد. این یک دستاورد مهم است که ترامپ مشاور امنیت ملی خود را به شکلی غیرمحترمانه و در توئیتر برکنار کرد بنابراین دشمنان واشگتن نباید فرصت خود را با سیاست های نسنجیده نابود کنند بلکه بهتر آن است که دقت کنند در این شرایط رویکرد سیاست خارجی کاخ سفید تاچه اندازه ممکن است دگرگون شود و سپس بهترین مسیر را در پیش بگیرند.
پایان خبر/
نظر شما