به گزارش تحریریه، تارنمای «Gulf International Forum» در تحلیلی نوشت، رابطه دیپلماتیک ایران و سعودی در ماه های اخیر روند رو به رشدی را تجریه کرده و در مسیر تقویت به پیش می رود. رئیس جمهور ایران پس از سالها به عربستان سفر کرده و با ولیعهد سعودی دیدار کرد. پس از آن نیز خالد بن سلمان، وزیر دفاع سعودی اولین گفتگوی مستقیم خود را با رئیس ستاد کل نیروی مسلح ایران انجام داد.

درحالیکه به نظر می رسد فضای همکاری میان دو طرف مساعد است این آشتی دیپلماتیک با شروع جنگ غزه در خطر قرار گرفته است. چرا که ایران و سعودی خود را در طرف های مختلف معرکه غزه می بینند. درگیری های غزه احساسات را در جهان شلعه ور کرده و این موضوع به طور بالقوه می تواند دور جدیدی از خشونت ها میان تهران و ریاض را تحریک کند.

اسرائیل جنگ حماس علیه خود را بخشی از استراتژی جنگ هیبریدی نیابتی ایران علیه خود تلقی می کرده و متعهد شده است که آن را پاسخ دهد. از سوی دیگر با وجود آنکه پادشاهی های خلیج فارس مستقیما ایران را به ارائه برنامه ریزی و کمک به حماس متهم نکرده اند اما اجرای موفقیت آمیز حمله ۷ اکتبر پیش از آنکه ارتش اسرائیل را مورد هدف قرار دهد، حساسیت عربستان سعودی را برانگیخته است.

سعودی این بار اما تلاش کرد با این موضوع به صورت دیپلماتیک تر و بدون شعله ور ساختن اوضاع و شرایط روبرو شود. پس از حمله زمینی اسرائیل به غزه منابع خبری مدعی پیشنهاد همکاری و سرمایه گذاری سعودی در ایران در مقابل خویشتن داری شبه نظامیان وابسته به ایران از گسترده تر کردن دامنه جنگ شدند.

ریاض پیشتر گفته بود می تواند پس از توافق، سرمایه گذاری خود را در ایران به سرعت آغاز کند اما وقوع جنگ در غزه بر اهمیت همکاری اقتصادی دو جانبه به عنوان ابزاری برای حل مناقشات و جلوگیری از تشدید بیشتر وخامت اوضاع منطقه، تاکید دارد. از دیدگاه ریاض همکاری اقتصادی با ایران منطقی به نظر می رسد، زیرا سود اقتصادی سرمایه گذاری دوجانبه مستلزم حفظ صلح پایدار و ثبات در منطقه است.

از هنگام آغاز جنگ در غزه، منطقه خلیج فارس شاهد یک سری درگیری های خشونت آمیز بوده است. از جمله این درگیری ها، تنش میان حوثی های تحت حمایت ایران در یمن و نیروهای ائتلاف عربی به رهبری سعودی است که بر لزوم تضمین همکاری ایران در تلاش کاهش تنش تاکید می کند.

این کمک اقتصادی سعودی به رقیب منطقه ای را نباید کمکی خیرخواهانه تلقی کرد، چراکه یک تلاش حساب شده برای خنثی کردن جاه طلبی های ایران در خاورمیانه است. از سوی دیگر ایران نیز به سعودی اعتماد ندارد و جنگ غزه نشان داد، تهران بر تقویت روابط خود با نیروهای نیابتی در لبنان، کرانه باختری، عراق، سوریه و یمن اصرار دارد. سعودی نیز برای محافظت از خود در برابر برنامه های منطقه ای ایران، به همکاری با شرکای خود یعنی ایالات متحده پرداخته است. بنابراین حتی تجدید گفتگو میان تهران و ریاض، مشارکت طولانی مدت قابل توجهی میان دو کشور در افق قابل تصور نیست.

اما روابط نزدیکتر اقتصادی ریاض با تهران، به این پادشاهی کمک می کند تا توأمان به منافع امنیتی و اقتصادی خود برسد. با برقراری امنیت و ثبات در منطقه از یک سو متنوع سازی اقتصادی را با اجرای چشم انداز ۲۰۳۰ پیگیری کند و از سوی دیگر تهدیداتی همچون حوثی و قاچاق غیر قانونی اسلحه در خلیج فارس را کم رنگ کند. به این ترتیب یک مشارکت عملگرایانه می تواند هزینه دفاعی سعودی را نیز کاهش دهد.

با این وجود هنوز مشخص نیست سعودی چگونه می خواهد بدون نقض تحریم های بین المللی در اقتصاد ایران سرمایه گذاری کند. ریاض تاکنون شرکای غربی خود را برای کاهش تحریم های اقتصادی ایران تحت فشار قرار نداده است. در عین حال اختلافات اساسی سعودی با ایران حل نشده باقی مانده و این تلاش برای گسترش روابط و تسری دادن آن به حوزه تجارت و سرمایه گذاری را پیچیده می کند.

در مقابل، ایران حتی اگر موافقت کند اوضاع در غزه را تشدید نکند، حفظ نبض امور در منطقه برای تهران بسیار مهم است و استراتژی جنگ ترکیبی را تنها عامل بازدارنده در برابر قدرت های خارجی که سعی در کوچک کردن حوزه نفوذ تهران دارند، می داند و محدود کردن حمایت از نیروهای نیابتی با توجه به روابط پیچیده میان تهران و ریاض سناریویی چندان قطعی به نظر نمی رسد.

منلع: کانال مطالعات خلیج فارس

پایان/