به گزارش تحریریه، برخلاف ولع سیری ناپذیر پیمانکاران بزرگ سدسازی در همه جای جهان و از جمله در ایران برای تخریب محیط زیست، مسولان ایالت کالیفرنیای آمریکا با این امید که به طبیعت اجازه دهند تا دوباره احیا شود، مقدمات بزرگترین پروژه حذف سد در جهان را آغاز کرده اند.

یک فشار گسترده ملی برای زنده کرده دوباره حیات وحش موجب شد تا تصمیم گرفته شود از طریق برداشتن ۴ سد بزرگ از مسیر رودخانه Klamath زمینه برای بازسازی محیط طبیعی و کاهش اثرات تغییرات آب و هوایی کمک شود.

شبکه «ان بی سی نیوز» آمریکا در گزارشی نوشت، تا سال آینده، مجموعه ای از سدهای عظیم که مسیر رودخانه کلامات را مسدود می کردند، دیگر وجود نخواهند داشت. حتی قرار است خاک و سنگ هایی که در دهه ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ برای ساخت این سدها منتقل شده بودند به خانه خود بازگردانده شوند و رودخانه بار دیگر آزادانه جریان داشته باشد.

سد Iron Gate آخرین سد ازمجموع چهار سدی بود که در سال ۱۹۶۴ افتتاح شد و قرار است به زودی به طور کامل برداشته شوند. هر کدام از این چهار سد با ارتفاعی نزدیک به ۲۰۰ فوت، جریان رودخانه را تنظیم می‌کردند و بخشی از بزرگترین مجموعه سد جهان محسوب می شدند. Iron Gate در مسیر پروژه حذف و احیای رودخانه قرار است آخرین مرحله برای آزادکردن مسیر باشد.

یکی از این سدها Copco2 بود که در اوایل سال جاری در چند ماه برداشته شد. با توجه به اینکه ساخت این سد نزدیک به یک دهه طول کشید، اقدام برای حذف آن به نسبت سریع به سرانجام رسید.

«مارک برانسوم» مدیرعامل شرکت نوسازی رودخانه کلامات، اعتقاد دارد که پس از برداشتن زیرساخت های سد، رودخانه می تواند آزادانه جریان داشته باشد. او همچنین گفت که آنها برنامه هایی برای کمک به طبیعت برای بازسازی محیط دارند.

برانسوم افزود «به محض اینکه مخزن تخلیه شود، از آنجا خارج می شویم و برخی از فعالیت های اولیه برای بازسازی محیط زیست را آغاز می کنیم. ما می خواهیم رسوبات باقی مانده را با استفاده از پوشش گیاهی بومی تثبیت کنیم.»

طبق این گزارش، در دوره گرمای شدید، خشکسالی بی سابقه و سیل های فاجعه بار که با تغییرات آب و هوایی در ارتباط هستند، یک فشار ملی برای احیای محیط طبیعی (rewild) در آمریکا صورت گرفته است. این جنبش ریشه حل مشکلات را در بازگرداندن طبیعت به وضعیت قبل از مداخله انسان می داند، به امید اینکه این به کاهش اثرات تغییرات آب و هوایی کمک کند.

بخش بزرگی از این تلاش ها بر حوزه سدها متمرکز شده است. بسیاری از این سدها در زمانی ساخته شدند که توسعه زیرساخت ها بر حفاظت از محیط زیست اولویت داشت.

«آن ویلیس» مدیر منطقه ای موسسه «آمریکن ریورز» در کالیفرنیا که یک سازمان غیرانتفاعی متمرکز بر حفاظت از آب پاک است، اظهار داشت: یکی از سریع ترین راه ها برای بهبود وضعیت رودخانه، برداشتن سد است. خبر خوب این است که وقتی فرصتی برای از بین بردن یک سد داشته باشید، رودخانه می‌تواند تقریباً از لحظه‌ای که آب دوباره در آن جاری می‌شود شروع به بازسازی خود کند.

مهندسین ارتش ایالات متحده که نهاد حاکمیتی مسئول بررسی و نگهداری فهرست ملی سدها است، ۷۶ درصد از سدهای موجود در ایالات متحده را با عنوان دارای «پتانسیل خطر بالا»، نامگذاری کرده است. این عنوان برای هر سدی که خرابی به همراه دارد یا عملکرد نادرست آن باعث تلفات جانی و تخریب قابل توجه می شود، به کار می رود. در مورد Iron Gate، ویلیس به رشد گیاهان سبز شناور در سطح مخزن راکد اشاره کرد و عنوان داشت که جلبک‌های سمی در جایی که قرار است منبع تامین آب باشد رشد کرده اند.

وی معتقد است که به دلیل زیرساخت‌های قدیمی، برخی از سدها می‌توانند مردم را در معرض خطر سیل‌های فاجعه‌بار قرار دهند، زیرا رویدادهای آب و هوایی شدیدتر رایج‌تر می‌شوند.

با اینحال فعالان محیط زیست و برخی ساکنان محلی در مناطق اطراف رودخانه کلامات بیش از ۲۰ سال است که برای از کار انداختن این سدها فشار آورده اند. آن ها از همان ابتدا به عوامل بالقوه تعیین کننده به ویژه، انقراض ماهی قزل آلا در رودخانه و نابودی بعضی مراسم سنتی خود همچون مراسم مقدس قبایل کاروک با محوریت ماهی قزل آلا اشاره کرده اند.

«بری مک کووی جونیور» مدیر دپارتمان شیلات عنوان داشت: ما نظر داشتیم و می‌گفتیم؛ سدها ایده خوبی نیستند، شما نمی‌توانید یک رودخانه را با سد نصف کنید. شما نمی توانید جلوی مهاجرت ماهی ها را بگیرید. این اکوسیستم را از تعادل خارج می کند. شما آبشاری از اثرات مخرب را خواهید دید که نسل‌ها باقی خواهند ماند.

وی اقدام برای حذف سدهای این رودخانه را «بزرگترین اقدام ترمیمی که می توان برای بازگرداندن تعادل به اکوسیستم انجام داده» می داند. با اینحال وی هشدار داد که ممکن است زمان قابل توجهی برای مشاهده تأثیرات طول بکشد.«اما این اشکالی ندارد. ما در درازمدت در این زمین باقی می مانیم».

پروژه عظیم حذف این سدها برای جوامع محلی هزینه هایی نیز دارد و ۵۰۰ میلیون دلار بر مالیات دهندگان و PacifiCorps که شرکت برق محلی است تحمیل می کند. برخی از مالکان زمین در این منطقه نسبت به کاهش ارزش املاک خود ابراز نگرانی کردند زیرا از این به بعد خانه هایشان دیگر در کنار اسکله و دریاچه نخواهد بود. انجمن مصرف کنندگان آب شهر سیسکیو که حدود یک دهه با پروژه حذف مبارزه کرده است، یک شکایت فدرال ارائه کرد که فایده ای نداشت.

شرکت نوسازی محیط زیست و دوستداران طبیعت و قبایل محلی استدلال می کنند که هزینه بازگرداندن طبیعت به ریشه های اصلی آن خیلی گران نیست و به تجربه موفقیت آمیز پروژه حذف سد الوا در ایالت واشنگتن در سال ۲۰۱۱ اشاره می کنند. آن پروژه جریان طبیعی رودخانه را احیا کرد و باعث شد ماهی قزل آلا خیلی سریع به مسیر رودخانه بازگردد و ساحل و تالاب که ده‌ها سال دچار بحران بود، بازسازی شود.

حال طرفداران محیط زیست در آمریکا امیدوارند که احیای رودخانه کلامات هم موفقیت دیگری را رقم بزند، زیرا آنها پروژه های بزرگتری را در برنامه خود دارند که یکی از آن ها پیشنهاد ۳۳.۵ میلیارد دلاری برای نابودی چهار سد در پایین رودخانه اسنیک در شرق واشنگتن است.

پایان/