به گزارش تحریریه، آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) می‌گوید جهان ممکن است تا سال ۲۰۲۵ با کمبود لیتیوم مواجه شود زیرا طبق برآوردها تقاضا برای لیتیوم بین سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۵ تقریبا سه برابر خواهد شد.

در همین ارتباط «آژانس بین‌المللی انرژی» می ‌گوید حدود ۲ میلیارد خودروی برقی باید تا سال ۲۰۵۰ فروخته شوند تا جهان به سطح تولید کربن صفر برسد. اگرچه برخی از خودروسازان در حال حاضر میزان فروش خودروهای برقی را نسبت به گذشته افزایش داده اند اما فروش این خودروها در سال گذشته رشد فروش خیلی خارق العاده ای نداشته است.

یکی از دلایل اهمیت عنصر لیتیوم نقشی اساسی است که در باتری این خودروها دارد. لیتیوم یک فلز غیرآهنی است که به عنوان «طلای سفید» هم شناخته می‌شود و در کنار نیکل و کبالت، یکی از اجزای کلیدی باتری‌های EV است. اما افزایش تقاضا برای وسایل نقلیه الکتریکی، عرضه جهانی لیتیوم را تحت فشار قرار داده است.

عرضه لیتیوم نه تنها به دلیل افزایش تقاضا، بلکه به دلیل تمرکز منابع در چند مکان مشخص با چالش‌هایی مواجه است زیرا بیش از نیمی از تولید لیتیوم جهان امروزه در مناطقی انجام می شود که با تنش آبی شدیدی دست به گریبان هستند.

یک خودروی الکتریکی به چه مقدار لیتیوم نیاز دارد؟

بر اساس آمار آزمایشگاه ملی آرگون در مرکز تحقیقات علوم و مهندسی وزارت انرژی ایالات متحده، یک بسته باتری لیتیوم یونی برای یک خودروی الکتریکی حاوی حدود ۸ کیلوگرم (کیلوگرم) لیتیوم است.

طبق گزارش سازمان زمین شناسی ایالات متحده، تولید جهانی لیتیوم در سال گذشته به ۱۰۰۰۰۰ تن (۹۰.۷ میلیون کیلوگرم) بود. این در حالی است که ذخایر جهانی لیتیوم در حدود ۲۲ میلیون تن (۲۰ میلیارد کیلوگرم) برآورد می شود.

تقسیم تولید لیتیوم بر مقدار مورد نیاز برای هر باتری نشان می دهد که در سال گذشته تنها برای تولید کمتر از ۱۱.۴ میلیون باتری EV لیتیوم استخراج شده است. طبق آمار آژانس بین‌المللی انرژی، این سطحی است که خرید سالانه خودروهای الکتریکی ممکن است خیلی زود به آن رسید زیرا فروش خودروی برقی در سه‌ماهه اول سال ۲۰۲۲ با ۷۵ درصد افزایش نسبت به سال گذشته به ۲ میلیون عدد رسید.

محاسبه مشابه تصریح دارد که ذخایر جهانی برای تولید کمتر از ۲.۵ میلیارد باتری کفایت می کند. نقشه راه Net Zero تا سال ۲۰۵۰ آژانس بین المللی انرژی می گوید که جهان تا آن تاریخ به ۲ میلیارد وسیله نقلیه الکتریکی با باتری، هیبریدی پلاگین و سلول سوختی در جاده ها نیاز دارد تا به صفر خالص در تولید کربن دست یابد.

با این حال، تمام لیتیوم جهان نمی تواند وارد باتری های EV شود. این فلز همچنین در باتری ها برای بسیاری از اقلام دیگر مانند لپ تاپ و تلفن همراه و همچنین برای ساخت هواپیما، قطار و دوچرخه هم استفاده می شود.

چالش های استخراج لیتیوم

ذخایر لیتیوم جهان از نظر تئوری برای پاسخگویی به افزایش مورد انتظار در تقاضا کافی است. با این حال، فرض بر این است که تمام ذخایر بتواند وارد چرخه تولید شوند، و همه آن‌ها برای استفاده در باتری‌ها به اندازه با کیفیت باشند که البته این تصوری غلط است.

آژانس بین‌المللی انرژی می‌گوید: فقط تعداد انگشت شماری از شرکت‌ ها هستند که می‌ توانند محصولات شیمیایی لیتیومی باکیفیت و خلوص بالا تولید کنند.

بر اساس گزارش این نهاد، با توجه به نقش مواد معدنی حیاتی در انتقال انرژی پاک، مشخص شده است در معادن لیتیومی که بین سال های ۲۰۱۰ و ۲۰۱۹ فعالیت خود را آغاز کردند، به طور متوسط ۱۶.۵ سال طول کشید تا معادن استخراج توسعه یابند.

موسسه مک کینزی هم تخمین می زند که بیش از ۸۰ درصد از پروژه های معدنی جهان با تاخیر تکمیل می شوند.

آژانس بین‌المللی انرژی تاکید می کند جهان ممکن است تا سال ۲۰۲۵ با کمبود لیتیوم مواجه شود. موسسه کردیت سوئیس هم می‌گوید تقاضای لیتیوم بین سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۵ ممکن است سه برابر شود، که این به معنای فشار بر بخش عرضه خواهد بود.

به گزارش رویترز، گروه کمپین حمل و نقل و محیط زیست (Transport and Environment) اما اعتقاد دارد در سال ۲۰۲۳ تنها برای تولید ۱۴ میلیون خودروی الکتریکی، لیتیوم کافی وجود دارد. با توجه به مسیر فروش خودروهای برقی، همانطور که در نمودار زیر نشان داده شده است، ممکن است دست بسیاری از خریداران بالقوه خالی بماند.

«استوارت کرو» رئیس موسسه «Lake Resources» به فایننشال تایمز گفت: لیتیوم کافی در سطح سیاره برای استخراج و تولید به سادگی وجود نخواهد داشت، خودروسازان شروع به درک این موضوع کرده اند که شاید سازندگان باتری نتوانند خدمت کافی را به آن ها عرضه کنند.

فولکس واگن، دومین خودروساز بزرگ جهان، خودروهای برقی را در ایالات متحده و اروپا برای سال ۲۰۲۲ پیش فروش کرده بود. به عنوان نمونه وانت E-Transit فورد هم قبل از شروع تولید فروخته شد.

لیتیوم، تشدیدکننده بحران زیست محیطی

از دیگر موانع احتمالی برای استخراج لیتیوم از زمین و استفاده در خودروهای الکتریکی آن است که معادن آن در سراسر جهان پخش نیستند و تنها در چند منطقه متمرکز هستند.

استوارت کرو اعتقاد دارد چین اساساً ۷۰ تا ۸۰ درصد از کل زنجیره تأمین خودروهای الکتریکی و باتری‌های لیتیوم یونی را در اختیار دارد. آژانس بین‌المللی انرژی هم سهم چین از تولید جهانی مواد شیمیایی لیتیومی را ۶۰ درصد می‌داند.

استرالیا بالاترین میزان تولید لیتیوم را در سال ۲۰۲۱ داشت. طبق گزارش سازمان زمین شناسی ایالات متحده، شیلی دارای بزرگترین ذخایر لیتیوم در جهان است. این کشور آمریکای جنوبی به همراه آرژانتین و بولیوی بخشی از به اصطلاح «مثلث لیتیوم» هستند. در سال ۲۰۲۱ سازمان زمین شناسی ایالات متحده اعلام کرد کمتر از ۶۰ درصد از منابع لیتیوم زمین در این سه کشور یافت می شود.

با این حال، استخراج لیتیوم به حجم بسیار بالایی از آب نیز نیاز دارد و این منجر به مشکلاتی در زمینه تشدید تنش های آبی می شود. این وضعیتی است که در آن منابع آبی یک منطقه برای رفع نیازهای آن کافی نیست.

این امر موجب نگرنی جدی شده است زیرا مقدار زیادی لیتیوم در مناطق مستعد خشکسالی - مانند آمریکای جنوبی و استرالیا - یافت می شود. طبق گزارش‌ها، معدن سان کریستوبال بولیوی روزانه ۵۰۰۰۰ لیتر آب مصرف می‌کند و شرکت‌های استخراج لیتیوم در شیلی متهم به کاهش ذخایر آب منطقه شده‌اند.

آژانس بین‌المللی انرژی با بیان اینکه بیش از نیمی از تولید لیتیوم امروزی در مناطقی با تنش آبی بالا قرار دارند، افزود: چند منطقه تولیدکننده بزرگ لیتیوم مانند استرالیا، چین و آفریقا در معرض گرمای شدید یا سیل قرار دارند، که چالش‌های بزرگ‌تری را در تضمین عرضه قابل اعتماد و پایدار ایجاد می‌کند.

صربستان هم در سال ۲۰۲۲ مجوز فعالیت یک معدن لیتیوم را به دلیل اعتراضات گسترده لغو کرد. تظاهرکنندگان تاکید داشتند که این سایت منابع آب را آلوده می کند و به محیط زیست آسیب های غیرقابل جبرانی را تحمیل می کند.

پایان/