به گزارش تحریریه، پایگاه خبری تحلیلی «Oilprice» نوشت، علیرغم ممنوعیت واردات نفت روسیه که ایالات متحده و برخی از متحدان واشنگتن آن اجرا می کنند، نفت روسیه در حجم قابل توجهی به کشورهای مختلف واردکننده نفت سرازیر می شود.

در شرایط تجارت جهانی نفت، این اشتباه است که فرض کنیم تمام حدود ۱۱ میلیون بشکه در روز عرضه نفت روسیه به نحوی از بازار حذف می شود. 

این موضوع هفته گذشته هم توسط «الکساندر نواک» معاون نخست وزیر روسیه و وزیر سابق انرژی، مورد تاکید قرار گرفت و چین به عنوان بزرگترین واردکننده کنونی نفت جهان و حتی هندوستان هم مورد حمایت قرار گرفت.

نواک عنوان داشت که تحریم‌های جدید تحت رهبری ایالات متحده بر نفت روسیه، چالش‌های جدیدی را در ارتباط با اختلالات زنجیره تامین، بیمه کشتی‌هایی که محصولات ما را حمل می‌کنند، و مسائل مربوط به تامین مالی و پرداخت را ایجاد می‌کند. با این حال، وی افزود: این مسائل در حال حاضر در حال حل شدن است ... و مشتریان از خرید نفت خام روسیه راضی هستند.

شایان ذکر است در این شرایط، حتی با ارائه تخفیف ۳۰ دلاری از سوی روسیه به خریداران نفت، مسکو همچنان بیشتر از دوره پیش از حمله به اوکراین، به ازای هر بشکه درآمد کسب می کند.

سپتامبر ۲۰۲۱ بود که افسران اطلاعاتی ایالات متحده متوجه تحرکات نظامی غیرعادی روسیه در مرز اوکراین پس از پایان تمرینات نظامی مشترک روسیه و بلاروس شدند. در آن زمان، برنت حدود ۶۵ دلار در هر بشکه معامله می شد. اکنون که نفت به فراتر از ۱۰۰ دلار رسیده و در کمترین حالت ۹۵ دلار شده است، ارائه تخفیف یا بیمه دوره جنگی ۳۰ دلاری هم سود کلانی را به سمت مسکو سرازیر می کند.

چند عامل دیگر نیز مطرح هستند، نخست، روسیه مدت‌هاست که توانسته است سود بسیار خوبی را از نفت خود با قیمت ۴۰ دلار در هر بشکه به دست آورد. روسیه در آن دوره با عربستان توافق کرد زیرا اگر میانگین قیمت نفت حداقل ۴۰ دلار آمریکا باشد، مسکو می تواند زنده بماند و رونق بگیرد.

دلیل دوم این است که علیرغم تحریم‌های دلار محور آمریکا علیه روسیه، این کشور تمام هزینه‌های داخلی خود را به روبل پرداخت می‌کند، بنابراین در دسترس بودن دلار آمریکا یا نرخ مبادله دلار آمریکا به روبل روسیه هیچ پیامدی در این زمینه ندارد. در چنین شرایطی، این اقدام بسیار هوشمندانه ای است که واردکنندگان گاز روسیه از «کشورهای غیردوست» برای دریافت انرژی باید روبل بپردازند، زیرا اقدام فوق از ارز روسیه حمایت می کند، که تأثیر روانی مثبتی را برای افرادی دارد که با آن ارز پول دریافت می کنند.

 سوم، ذخایر روسیه به هیچ وجه از دلار آمریکا یا سایر ارزهای سخت خالی نخواهد بود، زیرا به طور قطع می تواند بر ادامه تجارت عظیم نفت و گاز و سایر مواد، روی تجارت با چین و هند حساب کند.

تجربه مفید چین از دوره تحریم ایران

چین طیف گسترده ای از راه ها و ابزارها را برای دور زدن تحریم ها از هر نوع دارد، عامل اساسی آن، قرار نگرفتن شرکت های چینی در چارچوب زیرساخت های مالی ایالات متحده است؛ چین در برابر دلار ایالات متحده این مزیت را دارد.

چین در زمان تحریم های قبل از ۲۰۱۶ علیه ایران یا تحریم های پس از ۲۰۱۸ علیه خود، پنهان نکرد که از بانک «کونلون» به عنوان ابزار اصلی تامین مالی و تسویه معاملات خود با ایران استفاده می کند.

بانک کونلون از تجربه عملیاتی قابل توجهی در این زمینه برخوردار است، زیرا طی تحریم های سازمان ملل علیه تهران بین سال های ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۵ برای تسویه ده ها میلیارد دلار واردات نفت مورد استفاده قرار گرفت. بیشتر تسویه حساب های بانکی در آن زمان به یورو و رنمینبی چین بود. این بانک در سال ۲۰۱۲ توسط خزانه داری آمریکا به دلیل انجام تجارت با ایران تحریم شد. اما همان زمان هم مقام های ایرانی از به کمال رسیدن بحث دور زدن تحریم ها سخن گفتند.

با این حال، در مورد صادرات نفت و گاز روسیه، نیازی نیست که چین تمام مشکلاتی را که برای دور زدن تحریم‌های ایران انجام داد، تکرار کند. چین مدتها است که شاهد بین المللی شدن فزاینده ارز رنمینبی خود به عنوان پیامد وضعیت رو به رشد خود در جهان بوده است.

راهکارها برای مقابله با دلار

«لئونید میکلسون» مدیر اجرایی نواتک روسیه در سپتامبر ۲۰۱۸ درباره تغییر مسیر از تجارت متمرکز بر دلار با بزرگترین شرکای تجاری مسکو همچون هند و چین سخن گفت و عنوان داشت حتی کشورهای عربی نیز به این موضوع فکر می کنند. وی افزود: اگر ایالات متحده برای بانک‌های روسیه مشکل ایجاد کند، تنها کاری که باید انجام دهیم این است که دلار را با ارز دیگر جایگزین کنیم.

تقریباً در همان زمان، چین بورس آتی شانگهای را با قراردادهای نفتی به یوان (واحد تجاری ارز رنمینبی) راه اندازی کرد. چنین استراتژی در ابتدا در مقیاس بزرگ در سال ۲۰۱۴ آزمایش شد، زمانی که گازپروم سعی کرد محموله های نفت خام را با یوان و روبل با چین و اروپا تجارت کند. علاوه بر این، توسعه زیرساختی برای تجارت نفت و گاز بین چین و روسیه نیز در سال های اخیر گسترده تر شده است.

جدیدترین نمونه آن در بخش نفت، امضای قرارداد ۱۰ ساله ۸۰ میلیارد دلاری روس نفت برای تامین ۱۰۰ میلیون تن نفت برای شرکت ملی نفت چین (CNPC) بوده که معادل کمی بیش از ۲۰۰۰۰۰ بشکه نفت در روز است. در بخش گاز هم مشابه همین توافق صورت گرفت و گازپروم قراردادی به میزان ۱۰ میلیارد متر مکعب در سال (bcm/y) برای تامین گاز CNPC را امضا کرد که قرارداد عرضه پیشین دو کشور را تقویت کرد و آن را به انتقال گاز روسیه به چین به میزان ۳۸ میلیارد متر مکعب در سال رساند. این به نوبه خود بخشی از پروژه خط لوله «قدرت سیبری» (گازپروم روسیه و CNPC چین) است که در دسامبر ۲۰۱۹ راه اندازی شد و اکنون تقویت شده است.

از نظر ایالات متحده، هند در زروند عادی تعامل با خاورمیانه به عنوان خریدار جایگزین جهانی نفت و گاز به جای چین پیش بینی شده بود. آن زمان دلایلی برای خوش بینی وجود داشت زیرا هند عزم سیاسی را برای مبارزه با نفوذ چین در آسیا و اقیانوسیه نشان می داد؛ همچنین آژانس بین المللی انرژی (IEA) نیز گزارشی داد دهلی نو بیشترین سهم انرژی را در آینده خواهد داشت. رشد تقاضای هند در دو دهه آینده به ۲۵ درصد می رسد و تا سال ۲۰۳۰ از اتحادیه اروپا به عنوان سومین مصرف کننده بزرگ انرژی در جهان پیشی می گیرد.

با این حال، زمانی که پوتین در پشت صحنه برای یک توافق بزرگ و گسترده با هند مذاکره کرد، امیدهای ایالات متحده از بین رفت. این قرارداد فقط شامل قراردادهای عظیم نفت و گاز بین دو کشور نبود، بلکه تصمیم برای تقویت همکاری دفاعی از جمله تولید مشترک تجهیزات نظامی را نیز در بر می گرفت. به طور خاص، خرید سلاح سبک از روسیه از جمله مسائل نگران‌کننده برای ایالات متحده بوده است. همچنین به گفته مقام های هندی قرارداد سال ۲۰۱۸ برای خرید سامانه های موشکی دفاع هوایی اس-۴۰۰ روسیه نیز اکنون در حال اجرا است.

پایان/