به گزارش تحریریه، چند روز مانده به برگزاری نشست شوری حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، شاهد تشدید گفت وگوهای دیپلماتیک بین مقامات ایران و کشورهای اروپایی هستیم؛ نشستی که از ۲۲ شهریورماه آغاز می شود و تا ۲۶ همین ماه ادامه خواهد یافت.

در آستانه برگزاری نشست، برخی گمانه زنی ها از احتمال صدور قطعنامه از سوی آمریکا و اتحادیه اروپا علیه فعالیت‌های هسته‌ای ایران خبر می دهند.

در سال های گذشته به دلیل وتوی چین و روسیه قطعنامه های غربی راه به جایی نبرده اند؛ قطعنامه پیشنهادی دولت ترامپ تنها از سوی نماینده جمهوری دومینیکن مورد حمایت قرار گرفت و دیگر اعضای دایم و غیردایم شورای امنیت به آن رای ممتنع دادند و نمایندگان دو کشور چین و روسیه نیز آن را رد کردند.

اگر چه قطعنامه هایی که در شورای حکام آژانس صادر می شود بیشتر جنبه انتقادی دارد اما مسیر مذاکرات را دشوار خواهد کرد. در همین پیوند روز دوشنبه پانزدهم شهریورماه «سعید خطیب‌زاده» سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان درباره برگزاری نشست آتی شورای حکام هشدار داد: اجلاس پیش‌روی شورای حکام، یک نشست عادی است. تاکید می‌کنم هیچ طرفی اشتباه محاسباتی نکند و به سمتی نرود که مذاکرات وین تحت تاثیر قرار بگیرد. همه باید توجه کنند استفاده سیاسی از بستر فنی آژانس، پاسخ متفاوتی را از تهران در پی خواهد داشت.

مهمترین موضوعی که در این روزها بر سرعت قطار گفت وگوهای دیپلماتیک افزوده به چند گزارش بسیار منفی آژانس از فعالیت های هسته ای ایران بر می گردد.

«رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در تازه‌ترین گزارش‌های خود که روز سه‌شنبه ۱۶ شهریور رسانه ای شد؛ درباره برنامه هسته‌ای تهران عنوان کرد که فعالیت‌های آژانس در مقایسه با هر دوره دیگر از زمان حصول برجام در شش سال پیش به طور جدی ضعیف شده است. وی ادامه داد که نگرانی فزاینده‌ای نسبت به موضوعات مرتبط با سایت‌های اعلام نشده ایران دارد و تهران باید این مسائل را سریعا حل کند.

همچنین آژانس در این گزارش خود از نابودی یک دوربین و گم شدن برخی قطعات نظارتی آن در تاسیسات هسته ای کرج خبر داد؛ رخدادی که تهران آن را نتیجه حمله دو ماه پیش رژیم صهیونیستی به این تاسیسات می داند. خبرگزاری «بلومبرگ» روز چهارشنبه هفدهم شهریور در گزارشی نوشت که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی این موضوع را در گزارشی ۱۶ صفحه‌ای که این خبرگزاری به آن دسترسی یافته، به اطلاع دیپلمات‌ها رسانده است.

گزارش ماه پیش آژانس هم به راه‌اندازی دو آبشار جدید از سانتریفیوژ های پیشرفته از نوع «آی‌آر۴» و «آی‌آر۶» در نطنز و نیز افزایش غنا و ذخایر اورانیوم فلزی اشاره می کرد. بر اساس آژانس، ایران  ۲۰۰ گرم اورانیوم فلزی با غنای ۲۰ درصد تولید کرده است.

ایران در چارچوب سیاست های اعلانی خود بارها از کاهش تعهدات خبر داده و گزارش آژانس نشان می دهد که عزم تهران برای کاهش چشمگیر تعهدات و بازگشت به شرایط پیش از برجام جزم است. حال مقامات غربی به تکاپو افتاده اند تا پیش از آنکه دیر شود، از فاصله گرفتن تهران با خود بکاهند. در هفته‌های اخیر «امانوئل مکرون» رییس جمهوری فرانسه دستکم در دو تماس تلفنی با ابراهیم رئیسی خواستار بازگشت جمهوری اسلامی به میز مذاکرات هسته‌ای شده است.

در گفت وگوی تازه تلفنی بین رئیس جمهوری کشورمان و «شارل میشل» رئیس شورای اروپا، برجام و عملکرد آژانس یکی از مهمترین محورهای مورد بحث بود و رئیسی تاکید کرد: «در صورت برخورد غیرسازنده در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، انتظار اینکه ایران واکنش سازنده داشته باشد، منطقی نیست. اقدامات غیرسازنده طبیعتا مخل مسیر مذاکره است.»

در سال های اخیر به دلیل بدعهدی طرف غربی شامل آمریکا و تروئیکای اروپا در انجام تعهدات برجامی، همان اندک اعتماد ایران نیز خدشه دار شده است. بی تردید تلاش آنها برای صدور قطعنامه علیه تهران چه در شورای حکام و چه شورای امنیت باعث خواهد شد، امید اندک باقی مانده به احیای توافق نیز رنگ ببازد.

موضوع دیگر به عملکرد و رسالت آژانس برمی گردد. به رغم همکاری نزدیک تهران و آژانس در دوره آمانو و ۱۷ گزارش مثبت وی از فعالیت های هسته ای ایران، ناظران نگاه مثبتی به عملکرد گروسی ندارند. از نگاه آنان در این دوره استقلال، بی‌طرفی و حرفه‌ای‌گری این نهاد راستی آزما به طور چشمگیری به دلیل اثرپذیری از قدرت های بزرگ زیر سوال رفته است.

سیاست «یک بام دو هوا»ی آژانس هم موضوع مهم دیگری است که در بزرگنمایی فعالیت های هسته ای ایران و در مقابل، نادیده گرفتن فعالیت های هسته ای بازیگرانی چون رژیم صهیونیستی تبلور یافته است؛ رژیمی که برخلاف ایران به عضویت ان.پی.تی درنیامده و برپایه برخی گزارش ها بیش از ۲۰۰ کلاهک هسته ای در اختیار دارد؛ طنز تلخی که از حافظه ایران و جهان پاک نخواهد شد.

پایان/