به گزارش تحریریه، تارنمای «گلوبال ریسرچ» در گزارشی مذاکره و توافق هسته ای با ایران را تله ای برای ایران دانست و آورد: برنامه جامع اقدام مشترک یا برجام توافقی بی سابقه در تاریخ دیپلماسی بود. یک کارگروه موقت متشکل از شش کشور آمریکا، روسیه، چین، فرانسه، انگلیس و آلمان که دارای شخصیت حقوقی نیست و اختیار قانونی ندارد، تنها بر مبنای قدرت جهانی خود توافقی را به ملت مستقل جمهوری اسلامی ایران تحمیل کردند.

ایالات متحده از پیمان منع گسترش سلاح های هسته ای یا ان پی تی به عنوان بهانه ای برای فشار و مجازات ایران استفاده کرد تنها به این بهانه که تهران بخش هایی از این پیمان را نقض کرده است. طبق ماده ۴ این پیمان ایران حق توسعه فناوری هسته ای برای اهداف صلح آمیز را دارد اما قدرت های هسته ای با این توجیه که ایران فعالیت های پیشین خود را افشا نکرده است، مدعی می شوند از نظر ان پی تی وضعیت مطلوبی ندارد. البته دو ماده بعد یعنی در بند ۶ هم تصریح شده است که کشورهای هسته ای موظف هستند به سمت خلع سلاح کامل هسته ای دقیق و موثر بین المللی حرکت کنند.

قدرت های هسته ای حاضردر گروه ۱+۵ در حالی ایران را به خاطر نقض  ان پی تی محکوم می کنند که خودشان هیچ اقدامی را برای اجرای بند ۶ این پیمان که بر خلع سلاح هسته ای کامل آن ها تصریح دارد، انجام نداده اند.

در حالی که کشورهای هسته ای ماده ششم را به صورت صریح نفی می کنند و هیچ سازمانی آنها را مجبور به پیروی از پیمان نمی کند اما در مقابل برجام را که دستاورد یک اندیشکده خصوصی ایالات متحده بود و بسیار زودتر از مذاکرات ارائه شده بود به ایران عرضه می کند و سپس به وسیله دیپلمات های ایرانی به رهبری محمدجواد ظریف مورد موافقت قرار می گیرد. تقریبا همگی این دیپلمات ها قبل از دولت حسن روحانی در نمایندگی ایران در نیویورک کار می کردند. پارلمان ایران هم موضوع را دقیق بررسی نکرد اما به صورت موقت اجازه اجرای توافق هسته ای ۲۰۱۵ را صادر نمود.

اما در هر صورت رئیس جمهوری دونالد ترامپ در ماه می ۲۰۱۸ از توافق خارج شد و تحریم ها علیه ایران را دوباره اجرا کرد و حتی فشار بر تهران را افزایش داد. اگر آن توافق به صورت عادی جلو می رفت آمریکا و متحدان غربی آن قادر می شدند بخش های مهم اقتصادی، علمی و دفاعی ایران را تحت کنترل در بیاورند. فریدون عباسی رئیس سابق سازمان انرژی اتمی اعتقاد دارد توافق هسته ای برجام یک فاجعه بود.

پس از اقدام ترامپ ایران هم به تدریج محدودیت های خود در برجام را کنار گذاشت و برنامه هسته ای خود را احیا کرد. در دسامبر ۲۰۲۰ قانونی در مجلس ایران تصویب شد که بر اساس آن در صورت لغو کامل تحریم های آمریکا طی سه ماه، دولت موظف است تمام محدودیت های برنامه هسته ای را دوباره اجرا کند.

ورود جو بایدن به کاخ سفید شدت فشار حداکثری ترامپ را کاهش داد. وی عنوان داشت به توافق هسته ای باز می گردد و سپس تحریم های هسته ای ایران را کاهش می دهد. ایران در جواب اعلام کرد توافق هسته ای را اجرا نمی کند مگر اینکه همه تحریم ها به یکباره برداشته و لغو تحریم ها تایید شود.

آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه وزیر امور خارجه دولت بایدن  که پیشتر در جریان مذاکرات توافق سال ۲۰۱۵ حضور فعالی داشت، در مجلس سنا اعلام کرد که وی به دنبال توافق هسته ای طولانی تر و قوی تر با ایران است.

حال به نظر می رسد نسخه گسترده تری از توافق منسوخ برجام با تقاضاهای بیشتر و محدودیت هایی جامع تر برای ایران در حال نوشته شدن است. از ماه آوریل مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا به جریان افتاده است. دور سوم مذاکرات ۳۰ آوریل پایان یافت و اکنون تلاش ها برای نهایی کردن توافق احیای برجام تا قبل از مهلت سه ماه مجلس ایران که ۲۱ ماه می (کمتر از دو هفته دیگر) در جریان است.

به رغم درجریان بودن مذاکرات، تاکنون توافقی حاصل نشده است و به نظر می رسد واشنگتن خواستار امتیازات بیشتر به ویژه در زمینه توانایی غنی سازی ایران است بدون آنکه همه تحریم ها علیه ایران را رفع کند.

گلوبال در پایان ریسرچ آورده است: با وجود ترور سردار سلیمانی و چند مرحله خرابکاری در تاسیسات هسته ای ایران، به نظر می رسد حاکمیت تمایل دارد با مذاکره و دادن امتیازات بیشتر گامی را برای برداشته تحریم های ایالات متحده بردارد. این درحالی است که تهران باید ثابت قدم بماند و بر حق حاکمیت خود در پیشبرد برنامه هسته ای غیرنظامی اش پافشاری نماید.

پایان/