به گزارش تحریریه، تارنمای مرکز خبری پژوهشی «گلوبال ریسرچ» در گزارشی نوشت: شی جین پینگ رئیس جمهوری چین در ژانویه ۲۰۱۶ سفری را به تهران انجام داد تا توافقنامه هایی را برای همکاری آبنده تهران-پکن نهائی کند.

وی در آن زمان اظهار داشت به دنبال گشودن فصل جدیدی در روابط دو طرف است. رهبر عالی ایران نیز اظهار داشت: جمهوری اسلامی ایران هرگز همکاری چین در دوره تحریم ها را فراموش نخواهد کرد.

جولای ۲۰۲۰ اما روزنامه «نیویورک تایمز» آمریکا در گزارشی فاش کرد به اسنادی دست پیدا کرده است که از مذاکرات برای مشارکت تجاری و نظامی ایران و چین در بلندمدت و سرمایه گذاری ۴۰۰ میلیارد دلاری پکن برای ۲۵ سال را شامل می شود.

این توافق حضور چین در بانکداری، ارتباطات، حمل و نقل، بنادر، راه آهن و ده ها پروژه دیگر را موجب می شد و به چین اجازه داده می شد تا در قبال سرمایه گذاری های خود با تخفیف  نیاز روز افزون خود به انرژی را تامین کند.

به نوشته این تارنمای تحلیلی، با این مشارکت منافع ایران به شدت تامین می شود. اگرچه ایران عضو سازمان راهبردی همکاری شانگهای نیست اما حضور پاکستان در این پیمان به دلیل همسایگی با ایران، فرصت های ایران و چین در همکاری را به شدت گسترش می دهد ضمن اینکه توافق فوق می تواند در عضویت سریع ایران در پیمان هم تاثیرگذار باشد.

قرار است چین در ازای خرید ارزانتر نفت میلیاردها دلار را به اقتصاد ایران تزریق کند. این کشور اکنون بزرگترین شریک تجاری و مهمترین خریدار نفت ایران است که بیشترین سرمایه گذاری را در ایران انجام می دهد. با فشار حداکثری آمریکا و انزوای اقتصاد ایران، چین نقشی حیاتی را برای تامین نیارهای تهران بازی می کند.

به نوشته گلوبال ریسرچ، توافق ۲۵ ساله ایران و چین، تهدید بزرگی برای آمریکا به همراه دارد. چین سیاست های آمریکا برای انزوای ایران را تضعیف می کند و در واقع  شرایط فوق، پکن را در مقابل واشنگتن قرار می دهد. وقتی که ترامپ در سال ۲۰۱۸ از برجام خارج شد تهدید کرد اگر کشوری با ایران تجارت کند هدف مجازات های آمریکا قرار می گیرد. با این وجود چین قول داده است که به رغم تحریم های ایالات متحده  به تجارت و خرید نفت از ایران ادامه می دهد. این رویکرد درحالی است که چند ماه قبل اندیشکده «مرکز مطالعات اسراتراتژیک و بین المللی» در آمریکا اعتراف کرد پیشرفت این همکاری می تواند مقدمه یک چالش جدی برای موقعیت آمریکا در خلیج فارس و اقیانوس هند از سوی چین باشد. طبق این نوشته چین آشکارا از دستورات آمریکا در مورد ایران سرپیچی می کند.

دسامبر سال گذشته هم روزنامه آمریکایی «وال استریت ژورنال» ادعا کرد ایران تحریم های آمریکا را دور می زند و نفت خود را به چین و سایر کشورها صادر می کند. ژانویه ۲۰۲۱ هم روزنامه چینی «گلوبال تایمز» گزارش داد قانونگذاران چینی خواستار روابط نزدیک تر با ایران شده اند؛ ضمن آنکه چین آماده همکاری با ایران برای اجرای توافق مهم میان رهبران دو کشور و توسعه مداوم مشارکت راهبردی پکن و تهران است.

در ادامه این تحلیل آمده است: برخی ناظران استدلال می کنند نگرانی آمریکا این است که چینی ها دسترسی آسانی را به منابع فراوان تهران در حوزه نفت و گاز پیدا کنند. کاخ سفید تلاش می کند تا رهبری ایران را متزلزل کند. تحریم های شدید و فلج کننده در دوره همه گیری کورونا با این امید از سوی کاخ سفید صورت گرفت تا موجب ناآرامی داخلی گردد و سقوط نظام و تزلزل رهبری ایران را موجب شود.

طبق این تحلیل رفتار و سیاست چین و ایران ناراحتی شدید آمریکا را به همراه داشته است. این موضوع را می توان در تبلیغات گسترده غرب در زمینه رفتار پکن با مسلمان های اویغور به عنوان بخشی از سیاست های ایالات متحده مشاهده کرد. در آغاز سال ۲۰۲۱ «دومینیک راب» وزیر امور خارجه انگلیس و «آنتونی بلینکن» همتای آمریکایی وی همزمان در مورد رفتارهای بی ثبات کننده تهران و حفظ تعهدات بین المللی از سوی پکن سخن گفتند. در همین حین بایدن برخلاف سخنان پیشین خود به برجام بازنگشت و تحریم ها را لغو نکرد.

به نوشته گلوبال ریسرچ، در این شرایط چین برای ایران راه فراری از شرایط بد اقتصادی، نجات از تحریم و ادغام در اقتصاد جهانی فراهم می آورد. چین با مشارکت چند بُعدی خود با ایران چالش مستقیم و بی پرده ای را با آمریکا به راه انداخته است. ممکن است هر دو قدرت جهانی به مهلکه مرگباری وارد شوند و ایران در این موقعیت بهانه ای برای آمریکا تبدیل می شود.

پایان/