به گزارش تحریریه، عربستان سعودی در سه ماهه سوم سال ۲۰۲۴ با کسری حساب جاری مواجه شد، زیرا درآمدهای صادرات نفت هزینه های خارجی جاری را پوشش نمی داد. از آنجا که تراز پرداخت های ریاض در حدود ۹۰ دلار در هر بشکه محاسبه می شود، به اعتقاد کارشناسان کسری خارجی سه ماهه چهارم این کشور ممکن است بزرگ تر هم شود.

«رویترز» در این زمینه نوشت، عربستان سعودی در سه ماهه سوم ۳۰ میلیارد ریال (۸ میلیارد دلار) کسری بودجه به ثبت رساند که بیش از نیمی از کل کسری بودجه این کشور در سال 2024 بوده است، زیرا کاهش قیمت نفت بر درآمدها و هزینه های ریاض تأثیر گذاشته است.

بر اساس آمار منتشر شده توسط وزارت دارایی، این پادشاهی در ۹ ماه منتهی به ۳۰ سپتامبر کسری ۵۸ میلیارد ریالی را ثبت کرد. عربستان سعودی اخیراً برآورد کسری بودجه خود در سال ۲۰۲۴ را از ۷۹ میلیارد ریال که در ابتدا برای بودجه پیش بینی شده بود، به ۱۱۸ میلیارد ریال، یعنی حدود ۳ درصد از تولید ناخالص داخلی، افزایش داد.

کسر بودجه فزاینده عربستان سعودی

کسری بودجه در سه ماهه سوم سال گذشته به دلیل کاهش شدید درآمد نفتی ۹.۵ میلیارد دلار بود، اما کسری ۹ ماهه آن ۴۴ میلیارد ریال بود که کمتر از رقم 2024 بود.

این پادشاهی تا پایان سپتامبر ۹۵۶ میلیارد ریال درآمد ثبت کرد که ۱۲ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش داشت، در حالی که هزینه های این کشور در مدت مشابه کمی بیش از ۱ تریلیون ریال بود که ۱۳ درصد افزایش یافته است.

مخارج سرمایه ای که عمدتاً به مخارج زیرساختی مربوط می شود، در ۹ ماه اول با افزایش سرمایه گذاری توسط دولت ۳۳ درصد افزایش یافت.

غول نفتی دولتی آرامکو هم اعلام کرد که سود سه ماهه ۳۱.۱ میلیارد دلاری سهامداران خود را با وجود کاهش سود سه ماهه، که منبع اصلی حمایت مالی دولت است، حفظ خواهد کرد.

بزرگترین صادرکننده نفت جهان در حال تشدید اصلاحات اقتصادی پرهزینه خود است زیرا صدها میلیارد دلار برای دستیابی به اهداف برنامه تحول اقتصادی چشم انداز ۲۰۳۰ خود سرمایه گذاری می کند.

این طرح با هدف دور کردن اقتصاد از وابستگی به نفت و سرمایه‌گذاری در پروژه‌های زیرساختی عظیم با هدف تقویت بخش‌هایی مانند گردشگری، ورزش و تولید است. مجموع هزینه های پادشاهی در سه ماهه سوم به ۳۳۹.۴ میلیارد ریال رسید که نسبت به سال قبل ۱۵ درصد افزایش داشت. مجموع درآمدها در سه ماهه سوم به ۳۰۹ میلیارد ریال رسید که نسبت به ۳۵۴ میلیارد ریال در سه ماهه قبل کاهش داشت.

با توجه به رویدادهای بزرگی مانند نمایشگاه جهانی ۲۰۳۰ و بازی‌های زمستانی آسیایی، این پادشاهی در حال بررسی هزینه‌ها است که بر اساس آن برخی از پروژه‌ها به تعویق می‌افتند یا کمتر می شوند و برخی دیگر در اولویت قرار می‌گیرند.

رویترز نوشت، انتظار می‌رود که تولید و قیمت نفت در سال آینده افزایش یابد و رشد اقتصادی را در کل بهبود بخشد. گفته می شود که عربستان سعودی برای متعادل کردن بودجه خود به قیمت های نزدیک به ۱۰۰ دلار در هر بشکه نیاز دارد.

دولت گفته است که از بدهی برای رفع کسری بودجه استفاده خواهد کرد. کل بدهی در پایان سپتامبر به ۱.۱۶ تریلیون ریال (۳۰۸.۸۶ میلیارد دلار) رسید که نسبت به ۱.۱ تریلیون ریال در ابتدای سال افزایش داشت. تحلیلگران گفته اند که این سطح از بدهی عمومی برای اقتصاد گروه ۲۰ پایین است و کاهش نرخ بهره و بهبود شرایط بازار از نیازهای مالی حمایت می کند.

ناتوانی در جذب سرمایه خارجی

«بلومبرگ» هم در تحلیل اوضاع اقتصادی عربستان سعودی نوشت که کاهش ورودی سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی سه ماهه چهارم ۲۰۲۴ را بدتر کرد. جریان ورودی سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی عربستان سعودی در سه ماهه سوم کاهش یافت که نشانه‌ می دهد پادشاهی همچنان با چالش‌هایی در جذب پول نقد خارجی برای حمایت از اصلاحات اقتصادی خود مواجه است.

بر اساس داده‌های منتشر شده توسط اداره کل آمار عربستان سعودی، ورودی FDI در سه ماهه منتهی به سپتامبر ۸ درصد نسبت به فصل قبل کاهش یافت و به ۱۸ میلیارد ریال (۴.۸ میلیارد دلار) رسید و همچنین نسبت به سال گذشته کاهش یافت.

این آمار ورودی ها را به ۱۴.۵ میلیارد دلار برای ۹ ماه اول سال ۲۰۲۴ می رساند که کمتر از میزان سال قبل است و تنها نیمی از راه رسیدن به هدف دولت ۲۹ میلیارد دلاری در سال ۲۰۲۴ را نشان می دهد. برای دستیابی به این هدف، عربستان سعودی به یکی از بهترین سه ماهه های خود در فصل آخر ۲۰۲۴ برای جذب سرمایه گذاری خارجی نیاز داشت.

این در حالی است که عربستان سعودی قصد دارد تا سال ۲۰۳۰ جریان سرمایه گذاری مستقیم خارجی را چهار برابر کند و به ۱۰۰ میلیارد دلار در سال برساند زیرا به دنبال تقسیم بخشی از بار مالی مخارج در طرح تنوع اقتصاد خود است. دولت محمد بن سلمان، همچنین تخصص خارجی را برای آموزش مردم محلی در صنایع جدید مانند فناوری و اکتشاف مواد معدنی و تسریع رشد در این بخش‌ها ضروری می‌داند.

جریان ورودی سرمایه گذاری مستقیم خارجی در سال گذشته به حدود ۲۶ میلیارد دلار رسید که بالاتر از هدف است اما همچنان پایین ترین رقم از سال ۲۰۲۰ است.

به گفته عبدالقادر حسین، مدیر عامل مدیریت دارایی «کپیتال لیمیتد» مسائل ژئوپلیتیکی را یکی از عوامل موثر بر رشد سرمایه گذاری مستقیم خارجی دانست و افزود که سرمایه گذاران خارجی نیز منتظرند تا ببینند پروژه های زیرساختی وسیعی که تاکنون در داخل کشور انجام شده است، قبل از شروع به کار چگونه عمل می کنند.

به نوشته بلومبرگ، این اقتصاد صادرکننده نفت تحت فشار است تا منابع مالی خود را گسترش دهد زیرا قیمت‌های ضعیف نفت و هزینه‌های بالا، امور مالی پادشاهی را محدود می‌کند.

داده ها نشان می دهند که عربستان سعودی اولین کسری حساب جاری خود از سال ۲۰۲۱ را در سه ماهه سوم به ثبت رساند و انتظار می رود امسال کسری مالی در حدود ۲.۸ درصد از تولید ناخالص داخلی را ثبت کند.

این پادشاهی برنامه هایی را برای کاهش هزینه ها در سال ۲۰۲۵ به دلیل سازگاری با تضعیف قیمت نفت ترسیم کرده است.

شاخص جهانی برنت در مسیر کاهش سالانه تقریباً ۴ درصدی در سال جاری قرار داشت و قیمت ها بین ۷۰ تا ۸۰ دلار معامله شده است. «زیاد داوود» اقتصاددان ارشد بازارهای نوظهور بلومبرگ اکونومیکس اعتقاد دارد که عربستان سعودی برای متعادل کردن بودجه خود در سال جاری به قیمت نفت خام ۹۳ دلاری نیاز دارد.

او گفت که با فاکتور گرفتن سرمایه گذاری داخلی توسط صندوق ثروت دولتی، که وظیفه اجرای بسیاری از پروژه های تحول اقتصادی را به نمایندگی از دولت سعودی دارد، قیمت نفت باید به ۱۰۸ دلار در هر بشکه افزایش یابد.

به همین دلیل، عربستان سعودی برای تامین نیازهای مالی خود به طور فزاینده ای به استقراض روی آورده است و به یکی از صادرکنندگان اصلی بدهی های دولتی در میان بازارهای نوظهور تبدیل شده است.

پایان/