به گزارش تحریریه، سوال مهم این روزهای اقتصاد ایران مانند 5 سال گذشته این است که قیمت واقعی دلار چقدر است؟ زیرا با عملکرد فاجعه بار بانک مرکزی شاهد ادامه نوسانات شدید در بازار ارز هستیم که تمام اقتصاد را به آشفتگی دچار کرده است. 

با نگاه حرفه ای، چیزی به اسم قیمت واقعی دلار وجود ندارد و بهتر است که از قیمت تعادلی مبتنی بر سیاستگذاری کلان اقتصادی کشور صحبت شود. به خصوص اینکه در ایران؛ عرضه کننده اصلی ارز دولت است و سایر بخش های اقتصاد در برابر نهاد دولت وزن قابل اعتنایی ندارند و مهمتر از وزن همه آنها با هم، امکان تبانی و سیاستگذاری مشترک به دلیل خاستگاههای مختلف اقتصادی که دارند، غیرممکن است. 

اما به طور کلی و با صرفنظر کردن از واقعیاتی مهم، تغییرات حجم نقدینگی را می توان ملاکی برای برآورد نسبی قیمت دلار در مقطع کنونی دانست که اگرچه با ابهام های جدی روبرو است، اما بی خاصیت هم نیست و تاحدودی توان تحلیل در اختیار خواننده و کارشناس اقتصادی قرار می دهد. 

حجم نقدینگی در پایان سال 1392 بیش از 570 هزار میلیارد تومان و قیمت دلار بازار هم 3 هزار تومان بوده است. هم اکنون حجم نقدینگی به 4800 هزار میلیارد تومان و قیمت دلار در بازار آزاد به 30 هزار و 400 تومان رسیده است. با یک تناسب ساده متوجه می شویم که قیمت تعادلی دلار باید اندکی بیش از 25 هزار تومان باشد که به دلار نیمایی بسیار نزدیک است که بیش از 90 درصد از بازار را در اختیار دارد. 

اما این همه ماجرا نیست و در ازر جهان روای دلار هم تورم قابل توجهی در 8 سال اخیر داشته ایم. قیمت دلار آمریکا نسبت به 8 سال پیش 22.1 درصد کاهش ارزش داشته است(در برابر 1000 درصد کاهش ارزش ریال) که باید این مقدار را از برابری دلار و ریال کم کنیم تا بخشی از خطا جبران شده باشد که عدد 19 هزار و 950 تومان(19950) به دست می آید که فاصله زیادی با نرخ بازار آزاد در حد 30 درصد و فاصله کمی با نرخ نیما در 17 درصد دارد. 

پس چرا قیمت دلار بالا است؟

1. وجود دلار رانتی 4200 تومانی که نفس های آخر خود را می کشد، اما هنوز به ظور کامل حذف نشده است. زیرا گیرندگان این رانت بی سابقه در تاریخ ایران در دلار گران سود فوری و فراوان دارند.
2. نظام چند نرخی نیمایی، صرافی ملی و آزاد که لازم است جای خود را به یک نرخ بدهد. با عرضه دلار نیما در بازار آزاد ارز شاهد کاهش قیمت ارزهای خارجی به دلیل عرضه زیاد خواهیم بود. 
3. بازارسازی گیرندگان دلار 4200 تومانی برای پوشانیدن حجم غارت 100 میلیارد دلاری انجام شده در 4 سال اخیر. زیرا با فاش شدن ساختگی بودن مرغ 100 هزار تومانی و رسیدن قیمت بازار به 38 هزار تومان(قبل از حذف دلار 4200 تومانی قیمت مرغ به 55 هزار تومان هم رسید) مشخص شد که باید از دهندگان و گیرندگان این غارت ارزی بازخواست کرد. 
4. بی عملی بانک مرکزی و مدیریت ضعیف صالح آبادی، همراه با کنش های مبهم و غیرقابل توضیح آن که به ابهام ها دامن زده است. 

با حذف نسبی دلار 4200 تومانی، بخش زیادی از تقاضای القایی از بازار حذف شده و شاهد کاهش قابل توجه، اما آرام و ممتد در قیمت ارزهای خارجی خواهیم بود. میز اقتصادی تحریریه وزنی برای مسائلی مانند احیا یا عدم احیای برجام بر نرخ دلار و کلیت اقتصاد ایران قائل نیست. 

پایان/