نقد فیلم های جشنواره فیلم فجر| ماهان؛ مستند توریستی به نام ایران

ماهان فیلمی با مفهوم والا و اشراقی است که در بدترین فرم به مخاطب عرضه می‌شود. فرمی به‌شدت ناامیدکننده که نتوانسته این مفهوم والا را به‌درستی قاب گرفته و مخاطب در مواجه با آن دچار ناامیدی می‌شود.

به گزارش تحریریه، ماهان فیلمی مینی مال در ژانر جاده‌ای است. فیلمی معناگرا که سیر انسان به درون خود و شناخت و بازیابی خویشتن خویش را به تصویر می‌کشد. ماهان پسر عشق پیشه تئاتر است که پس از مدت‌ها به نقش موردعلاقه‌اش دست می‌یابد. او در حال نقش‌آفرینی و تمرین بر روی صحنه تئاتر است که از حال می‌رود. ماهان پس از مراجعه به دکتر پی به سرطان لاعلاج خود می‌برد. او خود را فردی شکست‌خورده می‌بیند که دیگر هیچ انگیزه‌ای برای ادامه زندگی ندارد؛ اما پس اندکی تأمل و صحبت‌ها و مشاجراتش با همسرش درمیابد که باید به زندگی خود ادامه دهد. ماهان نامه‌ای از دختربچه‌ای از چابهار دریافت می‌کند که او نیز به مشکل ماهان مبتلا است. ماهان با تمام مشکلات مالی‌اش تصمیم می‌گیرد با دوچرخه به دیدار او برود که همسرش نیز او را در این راه همراهی می‌کند. فیلم به کشمکش‌های ماهان بر ضد خویش و کشف حقیقت زندگی می‌پردازد.

ماهان فیلمی معناگرا با محوریت رجعت به خویشتن و یافتن و شناخت خدای خویش است. زن و مردی که علی‌رغم تمام مشکلات اقتصاد می‌کوشند امید به زندگی را در خود زنده نگه‌داشته و بهانه‌ای برای ادامه زندگی بیابند و تسلیم شرایط موجود نشوند. کسی که دیگر امیدی به زندگی ندارد و به بیماری سختی مبتلا شده حال امید به زندگی را در یاری‌رسانی و خوشحال کردن کودکانی همچون خویش یافته است. او برای یافتن امید به دنبال خدای خویشتن است که نخست آن را در دیرها و مساجد جسته اما درنهایت در همیاری هم‌وطنان خویش می‌یابد. ماهان فیلمی است که قدرشناسی لحظات عمر را به انسان یادآور می‌شود. اینکه چگونه لحظات عمر به‌آسانی در حال گذر است و آدمی باید از آن بهره کافی برده و همه‌چیز بر پایه احسان و محبت به دیگران خلاصه‌شده است. ماهان فیلمی خدا گرا، اخلاق مدار، آخرت‌گرا و امیدآفرین است. انسانی که منزل‌به‌منزل به دنبال خدایش خویش است اما درنهایت آن را باید در درون خود بجوید. فیلمی که برخلاف مسیر سینمای اجتماعی موجود به‌جای اعتراض و طلبکاری از همه‌چیز و همه‌کس آدمی را به خویش ارجاع می‌دهد تا مشکلات را درون خویش بیابد. او با سفر به دل کویر و نمایش معابد، مساجد، آتشکده و دیرها می‌کوشد نقطه اشتراک آدمی را به او یادآور شود. اینکه از هر دین، مرام و مسلکی راه به خدا هست و تنها باید در پی آن به کویر تنهای خویش قدم گذاشت و خود را دوباره از نو یافت و بازتعریف کرد.

حمید شاه حاتمی «رویای سینما» را با پدر کارگردانی کرده و سال‌ها در محضر پدر به‌عنوان دستیار کارگردان کسب تجربه کرده و حال خود به تنها نویسندگی و کارگردانی ماهان را برعهده‌گرفته است. ماهان نخستین اثر مستقل سینمای حمید شاه حاتمی و تهیه‌کنندگی علی شاه حاتمی است. فیلمی پسر آقازاده‌ای که در مقام مقایسه با آقازاده حاتمی کیا یک گام روبه‌جلوتر است چراکه حداقل دوربین از فضای بسته و محدود آپارتمان خود را در دل کوه و صحرا قرار داده است و مخاطب را دچار سرگیجه نمی‌کند.

ماهان فیلمی با مفهوم والا و اشراقی است که در بدترین فرم به مخاطب عرضه می‌شود. فرمی به‌شدت ناامیدکننده که نتوانسته این مفهوم والا را به‌درستی قاب گرفته و مخاطب در مواجه با آن دچار ناامیدی می‌شود. ماهان بیشتر شبیه یک تله‌تئاتر تلویزیونی است. بازی‌های به‌شدت تصنعی، دیالوگ‌نویسی و دیالوگ گویی اغراق‌آمیز، کارگردانی ضعیف، فیلم‌نامه کم‌مایه و غیره از نکات منفی فیلم ماهان است. نکات منفی که درخور یک فیلم سینمای با این مفهوم عمیق معناگرا نخواهد بود. گرچه فیلم ماهان از مفهومی والا برخوردار است اما برای بیان آن از سبک زندگی غربی را ملاک خود قرار داده است. عاملی که خود ضربه دیگری به پیکره مفهومی فیلم وارد کرده است. زن و شوهر مدرنی که روابط آزادی با دیگران داشته و چه در نوع پوشش و چه سبک زندگی هیچ رگه‌ای از سبک زندگی ایرانی اسلامی در آن دیده نمی‌شود. به‌طوری‌که مخاطب بیشتر تصور این را دارد که این خانواده تنها توریست‌های هستند که از سر بی‌دردی دل به کویر زده‌اند و هیچ مشکل اقتصادی ندارند. عواملی که باورپذیری فیلم را کاهش داده و مخاطب را بارها با این سؤال مواجه می‌کند که چگونه است این خانواده مشکل اقتصادی داشته اما دست به سفری پرهزینه می‌زنند؟ هزینه‌ای که بیشتر می‌توانست برای درمان خود ماهان مصرف شود تا گردشگری در اقصی نقاط ایران!

ماهان سفر ماجراجویانه به شهرهای گردشگری ایران است. سفری که در دل آن تصاویری بدیع و جذاب در قاب‌های چشم‌نواز به مخاطب عرضه می‌شود. ماهان ایرانی را سرزمینی ناشناخته با اماکن و ساختمان‌های زیبا همراه با موسیقی گوش‌نواز معرفی می‌کند. نمای از ایران که دهه‌هاست از سینمای ایران رخت برسته و کمتر در معرض چشم مخاطب قرارگرفته است که در کدام کشور با چه جاذبه‌های زیست می‌کند. ماهان گرچه در فرم دچار نقاط ضعف قابل‌توجه ای است اما می‌تواند یکی از فیلم‌های گردشگری و توریستی ایران به شمار آید که تصویری قابل‌قبول و زیبا از کشور خود به مخاطب نشان می‌دهد. مخاطبی که سال‌هاست عادت دارد ایران را تنها دوزخی ببیند که باید از آن گریخت.

۱۸ اسفند ۱۴۰۰ - ۰۳:۰۰
کد خبر: 17250

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
  • نظرات حاوی توهین و هرگونه نسبت ناروا به اشخاص حقیقی و حقوقی منتشر نمی‌شود.
  • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود.
  • 5 + 8 =