به گزارش تحریریه، قیمت دلار در بازار ایران از چند متغیر موثر و کلان تاثیر می پذیرد که می توان به شکل زیر دسته بندی و بررسی کرد تا مشخص شود دلیل افزایش قیمت دلار در هفته های اخیر چیست؟ بررسی این متغیرها باعث می شود بتوان عنصر پیش بینی پذیری که ضرورت مسلم هر بازار است را احیا کرد و تصویر روشنی در برابر مردم، کارشناسان و فعالان اقتصادی قرار داد. این 4 متغیر عبارتند از:

1. ورودی ارزی کشور
2. میزان مصرف ارز
3. حجم پول
4. انتظارات تورمی

ورودی ارزی کشور

ورودی ارزی کشور هم از ناحیه نفت، گاز و میعانات گازی که درآمد آنها مستقیم به دولت می رسد و هم از ناحیه صادرات غیرنفتی که ارز آن وارد بازار می شود در 5 ماهه نخست سال 1400 افزایش چشمگیری یافته است و تقریبا 10 برابر سال گذشته ارزش دلاری دارد. البته بخشی؛ دقیقا مشخص نیست چه میزان؛ از این حجم صادرات می تواند در کسری حساب سرمایه نشسته و وارد کشور نشده باشد که به اطلاعات بیشتری نیاز دارد.

میزان مصرف ارز

میزان مصرف ارزی کشور در مقایسه با گذشته کاهش یافته و شاهد افزایش واردات کالاهای اساسی به دلیل میل به استفاده گسترده تر از رانت توسط دولت و در مقابل کاهش واردات بخش خصوصی در مقایسه با میانگین بلندمدت هستیم. اگرچه واردات نسبت به سال گذشته در 5 ماهه نخست سال جاری افزایش یافته است. نتیجه اینکه واردات کشور به دلیل گران شدن دلار صرفه زیادی ندارد و کاهش واردات اقلام مصرفی واقعیت این روزهای تجارت خارجی کشور است.

حجم پول

حجم پول در دوره حسن روحانی و ریاست عبدالناصر همتی بر بانک مرکزی به شکل بی سابقه ای افزایش یافت و به همین دلیل میل به افزایش در قیمت ارزهای خارجی را تقویت کرده است. اما در سال تابستان سال 1399 که حجم پول کمتر از 2500 هزار میلیارد تومان بود شاهد رسیدن قیمت دلار به 33 هزار تومان هم بودیم که نشان از مهندسی بازار ارز داشت. نقدینگی 3700 هزار میلیارد تومانی کنونی قیمت دلار در اعدادی مانند 28 هزار تومان نشانه پیشخور شدن نقدینگی در قیمت دلار و افزایش بیش از حد قیمت دلار است. ضمن اینکه در تمام ادوار گذشته نرخ ارز با تاخیر به حجم نقدینگی رسیده و هیچگاه پیشتاز قیمت ارز نبوده است. این مهم نشان می دهد که ذی نفعان رانتی گیرنده دلار 4200 تومانی در حال مهندسی بازار ارز با هدف افزایش حاشیه سود نامشروع خود هستند.

انتظارات تورمی

انتظارات تورمی در مجموع مناسب نیست و به سمت بحران نمایی حرکت می کند که به معنای میل قیمتها و ازجمله قیمت ارزهای خارجی به سمت افزایش است و محور این انتظارات تورمی به دو عنصر مذاکرات برجامی و عملکرد نظام بانکی باز می گردد. هنوز دولت رئیسی سیاست روشنی برای نشان دادن تصویری از آینده نشان نداده است و سیاست دولت سیزدهم قابل تحلیل و بررسی کارشناسی نیست.

نتیجه بررسی مولفه های 4 گانه موثر بر قیمت ارز این است که قیمت های کنونی دلار و نوسانات شدید روزانه آن با واقعیت های میدانی اقتصاد ایران نمی خواند و یک مهندسی آشکار را می بینیم که شبکه گیرندگان و دهندگان دلار 4200 تومانی طراحی و اجرا کرده اند.

انتظار می رود که با حذف دلار 4200 تومانی بازار به سمت آرامش حرکت کرده و واقعیات مسلم میدانی بر مهندسی بازار ارز غلبه کند و منافع ذی نفعان دریافت کننده ارز ترجیحی برای مهندسی بازار کنار رود.

پایان/