به گزارش تحریریه، سفر یک روزه چند روز قبل «آنتونی بلینکن» وزیر امور خارجه آمریکا به دهلی نو از جهات مختلف تازگی داشت به ویژه آنکه می تواند آغاز دوره ای تازه میان این کشور و واشنگتن باشد.

به نظر می رسد تجدیدنظر در سیاست خارجی موضوعی اجتناب ناپذیر باشد زیرا حتی زبان بدن دو وزیر خارجه  هم در دهلی نو حکایت از همین موضوع داشت. اگرچه روابط آمریکا و هندوستان از بنیان قوی برخوردار است اما شکاف های عمیقی نیز وجود دارد. نخست ایدئولوژی نومحافظه کارانه دولت «جو بایدن» است که موجب می شود تا این کشور به مسائلی همچون دموکراسی، حقوق بشر و حاکمیت قانون توجه داشته باشد. همین مسائل دولت «ناراندار مودی» را تحت فشار قرار می دهد.

دولت مودی در ایالات متحده منتقدان تندی دارد و نوع رفتار بلینکن در میزگرد جامعه مدنی این کشور هم حاوی این پیام برای دهلی نو بود که دولت آمریکا مودی را مانند «رجب طیب اردوغان» در حال پیمودن مسیر به سمت اقتدارگرایی می بیند. حتی گفته می شود که بلینکن در دهلی نو به صورت سربسته نسبت به فقدان و کمرنگ شدن اصول دموکراسی در هند هشدار داد.

این اختلاف نظر به اندازه ای عیان بود که «سابرامانیام جایشانکار» وزیر امور خارجه هند لب به اعتراض گشود و به رسانه ها عنوان داشت آزادی مهم است و برای هند ارزش دارد اما دولتش هرگز آزادی را با فقدان قانون یا حکومت ضعیف یکی نمی داند.

به اعتقاد رسانه ها این از معدود دفعات در سال های اخیر بود که هندوستان به صورت مستقیم آمریکا را هدف انتقاد خود قرار می داد.

البته هندوستان دلخوری های دیگری هم از آمریکا دارد. دهلی نو به شدت خروج آمریکا از افغانستان را غیرمسئولانه می داند زیرا باعث ایجاد تنگنا برای هند شده است و امنیت منطقه را به مخاطره می اندازد. از طرف دیگر دهلی نو نگران است خروج آمریکا از این کشور، سرمایه گذاری های چند میلیارد دلاری در افغانستان به ویژه در حوزه معادن و مواد طبیعی این کشور را ناکارآمد و بلااستفاده کند زیرا دهلی نو در این زمینه روی کمک و حمایت واشنگتن حساب کرده بود.

اگرچه وزیر امور خارجه آمریکا در این سفر وعده های واکسنی را هم به دهلی نو داد اما به اعتقاد کارشناسان ماموریت واقعی بلینکن، جلوگیری از دور شدن هندوستان از ائتلاف ضدچینی به رهبری آمریکا بوده است. دولت آمریکا نگران است که بدون همکاری هندوستان، آمریکا در اجرای استراتژی مهار پکن موفقیتی کسب نکند. یکی از دلایل دیدار بلینکن با نمایندگان تبتی در هند نیز در واقع نشان دادن توجه به تنش هند و چین بوده است.

با اینحال بلینکن مشکلات در روابط آمریکا و هند را که به گسترش شکاف دو طرف انجامیده دست کم گرفته است اما به نظر می رسد برای نهادینه سازی مکانیسم منطقه ای برای مهار و اعمال فشار بر چین در چارچوب طرح QUAD  (Quadrilateral Diplomatic Platform) تلاش می کند. با این حال چهار کشور عضو طرح آمریکا، ازبکستان، افغانستان و پاکستان در بسیاری زمینه ها از جمله مقابله با کرونا تا ابتکار یک جاده یک کمربند چین تاکنون موفقیتی نداشته است.

تحلیلگران یکی از دلایل این امر را نیاز همه کشورهای عضو این ساختار و حتی ایالات متحده به همکاری اقتصادی دو جانبه و منطقه ای با چین می دانند. به همین دلیل است که هند برای در امان ماندن از تبعات سیاست های پرنوسان دولت بایدن، مجبور است خود به مذاکره دوجانبه با پکن روی بیاورد تا به یک الگوی مناسب برای همزیستی با چین دست پیدا کند.  

پایان/