به گزارش تحریریه، در حال حاضر بیش از نیمی از جمعیت جهان (54 درصد) در مناطق شهری زندگی می کنند. در اواسط قرن بیستم تنها 17.8 درصد از جمعیت کشورهای در حال توسعه در شهرها زندگی می کردند، اما از سال 1950 تا 2000 این میزان به 40 درصد افزایش یافته است و پیش بینی می شود این میزان در سال 2030 به حدود 60 درصد برسد. به طور کلی برآورد شده است که در آینده 93 درصد رشد جمعیت شهرنشین جهان در کشورهای در حال توسعه رخ خواهد داد. این مساله پیامدهای مختلفی به دنبال دارد که یکی از این این پیامدها، مشکل خالی شدن روستاها از سکنه و چالش ها و مشکلات امنیت غذایی در کشورهای مختلف است.

یکی از راهبردهایی که برای غلبه بر این چالش در سطح دنیا مطرح است، کشاورزی شهری و تولید غذا در شهرها است. در تعریف کشاورزی شهری باید گفت کشاورزی شهری به کلیه فعالیت های کشاورزی اعم از باغبانی، زراعت، دامداری، پرورش آبزیان و جنگل کاری اطلاق می شود که در داخل و پیرامون شهرها انجام می گیرند. این فعالیت ها بر روی مجموعه منابع موجود از قبیل زمین، آب، نیروی کار، پسماندها، انرژی و غیره صورت می گیرد که می توانند برای تولید مواد خوراکی و غیرخوراکی برای روانه کردن به مراکز شهری و یا برطرف کردن بخشی از نیازهای اساسی خانوار به کار روند.

همچنین سازمان خواروبار و کشاورزی ملل متحد کشاورزی شهری را اینگونه تعریف می کند: «صنعتی است که فرآیندهای تولید و بازاریابی غذا و سوخت عمدتا در پاسخ به تقاضای روازانه از طرف مصرف کنندگان در داخل شهر، شهرستان، بر زمین و آب در سراسر منطقه شهری و وحومه پراکنده است.»

 تجربه موفق کوبا برای مقابله با تحریم با کشاورزی شهری

گرچه این راهبرد تأمین غذا در بسیاری از کشورها مثل آمریکا، کانادا، سنگاپور، ژاپن و غیره در حال انجام است، اما این مساله برای کشورهایی که تحت تحریم های ظالمانه کشورهای مستکبر قرار دارند از اهمیت ویژه ای برخوردار است و از فرصت کشاورزی شهری می توان بخوبی با تبعات و پیامدهای ناشی از این تحریم ها مقابله نمود. نمونه بارز کشورهایی که توانسته است با اتخاذ راهبرد کشاورزی شهری با تحریم های یک جانبه ایالات متحده آمریکا مقابله نماید، کشور کوبا است و اهمیتی که به کشاورزی شهری در هاوانا ،پایتخت کشور کوبا، داده شد در هیچ کجای دیگر مشاهده نشده است.

طبق بررسی های انجام شده، با سقوط اتحاد جماهیر شوروی در سال 1989 میلادی و ادامه تحریم های اقتصادی کوبا توسط ایالات متحده آمریکا، این کشور با کمبود شدید نفت، کود شیمیایی و آفت کش¬ها روبه رو شد.کوبا تا پیش از این، در برابر صادرات شکر، نفت وارد می¬کرد و به همین دلیل تا 30 درصد زمین¬های مزروعی خود را به این هدف اختصاص داده بود ولی این شیوه داد و ستد، همراه با سقوط اتحاد شوروی به هم خورد. یکی  از راه ¬حل هایی که این کشور در برابر تهدید ها برگزید این بود که به شهروندان اجازه داده شود از زمین¬های خالی درون شهر و پیرامون آن، بدون پرداخت مالیات برای کشاورزی استفاده کنند. بنابراین راه-حل خلاقانه¬ای که در کوبا مطرح شد، در ابتدا توسط مردم و سپس به صورت مدیریت شده توسط دولت هدایت شد. در نتیجه یک سیستم تولید غذا آغاز به کار کرد و این سیستم تا سال 1994، 67% نیاز غذایی مردم را تأمین کرد. در حال حاضر زمین¬های کشاورزی 12 درصد قلمروی هاوانا را می¬پوشانند و سبزیجات و گیاهان دارویی مورد نیاز شهروندان را فراهم می¬کنند. از آن سو،کاهش واردات کود شیمیایی به این معنا بود که بیشتر مواد غذایی با استفاده از روش¬های ارگانیک، از جمله استفاده از کود حیوانی و کمپوست، کشت داده می¬شدند. بحران اقتصادی در کوبا در عمل، استفاده اجباری از معیارهای پایداری را به همراه داشت و شهر به دلیل پیروی از اصول پایداری،¬ تمجید شد.

مقابله با سیلاب شهری با کشاورزی شهری

علاوه بر مقابله با تحریم ها، دستیابی به کشاورزی شهری قدرتمند علاوه بر تأمین غذا می تواند در جمع آوری آب باران و جلوگیری از ایجاد سیل های مخرب نیز کمک کند و همچنین منابع آب زیرزمینی را تقویت کرده و اجازه از دسترس خراج شدن آب را ندهد. همچنین کشاورزی شهری می تواند اشتغال محلی و درآمدزایی خوبی را ایجاد کند؛ به طوری که مطالعات نشان می دهد که با پوشش 6 درصد ساختمان های تورنتو سالیانه برای حدود 1350 نفر به طور مستقیم و غیرمستقیم فرصت شغلی مهیا می شود. 

از مزایای دیگر کشاورزی شهری می توان به زندگی بخشیدن به روح عمومی شهر، ایجاد رغبت، ایجاد فرصت های آموزشی، تامین نیازهای سبزیجاتی، ایجاد فرصت های تفریحی انفعالی، ایجاد فرصت شارکت، تامین مواد غذایی سالم و تازه و ایجاد فضاهای جذاب زیست محیطی شهری اشاره کرد.

پایان/