به گزارش تحریریه، در روزهای اخیر اختلاف بین ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی بالا گرفته به طوری که گزارش جدید این نهاد مبنی بر تلاش تهران برای تولید فلز اورانیوم با خلوص 20 درصد بر گستره این اختلافات افزوده است.

خبرگزاری «رویترز»، روز سه ‌شنبه پانزدهم تیرماه به نقل از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مدعی شد که ایران قصد دارد تا به تولید اورانیوم فلزی غنی شده تا ۲۰ درصد بپردازد.

همزمان «لارنس نورمن» خبرنگار روزنامه آمریکایی «وال استریت ژورنال» هم در حساب توییتری خود نوشت: رافائل ماریانو گروسی دبیرکل آژانس اتمی در گزارش خود به شورای حکام اعلام کرد که ایران قصد دارد از اورانیوم غنی شده (U-۲۳۵) ساخت داخل با خلوص ۲۰ درصد به عنوان سوخت در راکتور تهران استفاده کند. 

وی اضافه کرد: ایران همچنین به آژانس اطلاع داده است که دی اکسید اورانیوم (UO۲) با خلوص ۲۰ درصد به یک آزمایشگاه تحقیق و توسعه در نیروگاه اصفهان منتقل خواهد شد و در آنجا به تترافلوراید اورانیوم (UF۴) تبدیل خواهد شد و درنهایت فلز اورانیوم با خلوص ۲۰ درصد تولید خواهد شد تا به عنوان سوخت مورد استفاده قرار بگیرد.

در پیوند با کاربرد فلز اورانیوم لازم به یادآوری است که این فلز کاربرد دوگانه صلح آمیز و نظامی دارد. تهران همواره بر استفاده صلح آمیز از آن تاکید دارد. از این منظر، هم‌اکنون برخی کشورها از سوخت مبتنی بر اورانیوم فلزی برای رآکتورهای خود استفاده می‌کنند و این موضوع، منافاتی نیز با معاهده عدم اشاعه و تعهدات پادمانی کشورها ندارد. ضمن آنکه این فناوری برای ایران که باید نیازهای بیماران خود به رادیوداروها را با بهترین کیفیت تهیه کند، یک الزام است و کاملاً از جنبه‌های بشردوستانه و صلح آمیز برخوردار است.

اما در مقابل، طرف غربی به کاربرد نظامی فلز اورانیوم تمرکز کرده است. همانگونه که در بیانیه اخیر سه کشور اروپایی عضو برجام شامل بریتانیا و آلمان و فرانسه، این نگرانی به چشم می خورد. تروئیکای اروپا با اشاره به این که طبق برجام ایران نباید طی ۱۵ سال در زمینه تولید اورانیوم فلزی اقدام کند، تصریح کرده‌اند اقدامات ایران گام کلیدی در مسیر تولید سلاح اتمی است.

«ند پرایس» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نیز روز سه شنبه در یک کنفرانس خبری گفت که آمریکا به طور مرتب تاثیرات اقدام‌های ایران در نقض توافق را تحت نظر و بررسی دارد و پیشرفت فعالیت‌های اتمی ایران بر موضع آمریکا نسبت به بازگشت به برجام تاثیرگذار خواهد بود زیرا یکی از فواید برجام طولانی شدن زمان گریز است که اگر از بین برود، آمریکا نیز در دیدگاه خود تجدید نظر خواهد کرد.

در اینجا دو موضوع مهم قابل طرح است؛ نخست «زمان گریز هسته ای» و دوم «بازگشت پذیری». زمانِ گریز اصطلاحی است که برای مدت زمان لازم جهت تکمیل فرایند غنی‌سازی برای رسیدن به یک بمب هسته‌ای به کار می‌رود. بازگشت پذیری نیز به معنای آن است که پس از کاهش تعهدات برای فشار بر طرف مقابل، بتوان در صورت لزوم به متن توافق و تعهدات قبلی بازگشت.

از نگاه ناظران، هرچند کاهش زمان گریز هسته ای و نیز تداوم روند کاهنده تعهدات برجامی از سوی تهران می تواند به اختلافات بیشتر دامن بزند اما ابزار فشاری ازسوی تهران برای وادار ساختن طرف مقابل به انجام تعهداتی است که طی چندین سال اخیر از اجرای آن شانه خالی کرده است.

از این رو سلسله اقدامات اخیر ایران شامل عدم تمدید مهلت تفاهم‌نامه فنی با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، تهدید به پاک کردن فیلم‌ها و اطلاعات ضبط شده توسط دوربین‌های آژانس از سایت‌های هسته‌ای و اکنون طرح برنامه تولید اورانیوم فلزی از نظر ناظران و تحلیلگران برای اعمال فشار بیشتر به آمریکا در رابطه با احیای برجام و بازگشت به توافق هسته‌ای صورت می‌گیرد.

بنابراین در شرایط کنونی توپ در زمین اروپا و آمریکا قرار گرفته که بین اصرار بر تحریم یا نجات برجام یکی را انتخاب کنند. اگر طیف دموکرات مستقر در کاخ سفید در باطن خواستار حفظ توافق هسته ای به عنوان دستاورد تاریخی دولت اوباما هستند، بی تردید باید از اقدامات تحریک آمیز که تهران را به کاهش تعهدات وا می‌دارد، اجتناب کنند چرا که با فاصله گرفتن از متن و مفاد توافق، بازگشت پذیری به مراتب دشوارتر از قبل خواهد شد.

پایان/