به گزارش تحریریه، در حالی مسوولان کشورمان از رسیدن مذاکرات به چند قدمی توافق و آماده شدن متن آن سخن به میان می آورند گوی که منتظر هستند تا بخش تشریفات جوهر خودنویس آن ها را آماده کند حال آنکه طرف های غربی بر برجای ماندن اختلافات اصلی تاکید می ورزند و با زبان بی زبانی طرف ایرانی را به دروغ گوئی متهم می کنند. 

با این حال برخی تحلیلگران غربی با توجه به عجله فراوان دولت روحانی پیش بینی می کنند تا چند روز آینده وی به عنوان آخرین دستاورد هسته ای دولتش، امضای یک توافق متعهدساز را اعلام خواهد کرد و دولت سیزدهم را در مقابل کوهی از تعهد جدید قرار می دهد. مروری بر موضع گیری های مقامات دو طرف در چند روز اخیر بیشتر به درک مساله کمک خواهد کرد.

روز چهارشنبه 27 خردادماه «محمود واعظی» رییس دفتر روحانی از پیشرفت های قابل ملاحظه در مذاکرات هسته ای سخن به میان آورد و با بیان اینکه «الان بحثی در رابطه با بانک، بیمه، نفت و کشتیرانی نداریم. همه این‌ها توافق شده است»، ادامه داد: حدود ۱۰۴۰ تحریم مربوط به دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ طبق این توافق برداشته می‌شود و در رابطه با تحریم افراد و دستگاه‌های مربوط به بیت رهبری هم توافق شده برداشته شود.

این شمار تحریم هایی که سخنگوی دولت به آن اشاره دارد به فهرست ۱۵۰۰ موردی از تحریم های «کاتسا» ارتباط می یابد که دولت ترامپ در مرداد ۱۳۹۶ علیه ایران وضع کرد؛ البته برخی ناظران شمار افراد و نهادهای ایرانی قرار گرفته در لیست تحریم های کاتسا را ۱۶۰۰ مورد تخمین می زنند.

در صورت صحت اظهارات واعظی هنوز نزدیک به 500 یا به عبارتی یک سوم تحریم های مندرج در کاتسا به قوت خود باقی است؛ قانونی که دارای چند بخش تحریمی است شامل تحریم به بهانه‌ مساله موشکی، منطقه ای، تروریستی، حقوق بشری و تسلیحاتی. به طور قطع در بهترین شرایط دولت بایدن تنها بخش های مربوط به فعالیت هسته ای را برای حداکثر 6 ماه تعلیق خواهد کرد. 

در کنار واعظی، شخص رییس جمهوری و «سیدعباس عراقچی» معاون وزیر خارجه و رئیس تیم ایران در مذاکرات نیز در روزهای اخیر از مسیر کوتاه چندقدمی تا احیای برجام سخن گفته اند.  

عراقچی در پایان دور ششم مذاکرات وین از پیشرفت بالای گفت وگوها سخن به میان آورد و در جمع خبرنگاران با بیان اینکه انجام مذاکره غیرمستقیم کار آسانی نیست، ادامه داد: ولی تمامی اسناد توافق تقریباً آماده است و برخی از مسائل اصلی مورد اختلاف حل شده است.

در همین پیوند حجت الاسلام «حسن روحانی» رییس جمهوری کشورمان در جلسه روز چهارشنبه دوم تیر هیات دولت اظهار کرد که «همین امروز به آقای عراقچی اختیار بدهیم برود وین و در عرض چند روز توافق را نهایی کند و تحریم هم برداشته شود».

این نوع موضعگیری بار دیگر توپ را به زمین دیگران می اندازد و دولت را از هرگونه مسئولیتی مبرا نشان می دهد.

اما آنچه که باعث سردرگمی مخاطبان می شود، اظهارات منفی و ناامید کننده طرف مقابل به ویژه آمریکایی ها از میزان پیشرفت مذاکرات و خل اختلافات است. «جیک سالیوان» مشاور امنیت ملی کاخ سفید، روز یکشنبه ۳۰ خرداد گفته که هنوز فاصله قابل توجهی تا رسیدن به رفع تحریم‌ها و تعهدات هسته‌ای که ایران باید به آن عمل کند، وجود دارد.

یک مقام ارشد دیگر وزارت خارجه ایالات متحده نیز روز پنجشنبه سوم تیر با اشاره به وجود اختلافات جدی در برخی حوزه‌ها گفت: «در مورد برخی گزارش‌های منتشر شده که توافق نزدیک است یا حاصل شده، باید بگویم اگر توافق‌ نهایی شده بود نیازی به دور دیگری از گفت‌وگوها نبود».

او همچنین افزود: در برخی حوزه‌ها - از جمله گام‌هایی که ایران باید در فعالیت هسته‌ای بردارد، یا تحریم‌هایی که مورد بحث است و یا ترتیب گام‌هایی که دو طرف باید بردارند - هنوز اختلافات جدی وجود دارد.

از نگاه ناظران، وجود فرسنگ ها فاصله بین گفتار دو طرف نه تنها از اختلافات جدی حکایت دارد که باعث سردرگمی مخاطبان از میزان پیشرفت گفت وگوها نیز شده است.

ضمن اینکه با توجه به اظهارنظرهای انعکاس یافته از وین، متاسفانه این اختلافات بیشتر به تحریم ها کاتسا و تلاش تهران برای کاستن از شمار آنها مربوط می شود تا لغو قوانین زیربنایی تحریم ها همچون «آیسا»، «ویزا» و «یوترن».

افزون بر موارد ذکر شده، آمریکا در روزهای اخیر با تحریم های جدید و ایجاد محدودیت هایی بر ایران در زمینه های غیرهسته ای سعی در گرفتن امتیاز در میدان هسته ای دارد که توقیف بیش از 30 دامنه‌ وبسایت‌های مرتبط با ایران از جمله «پرس تی وی» و «العالم» از آن جمله اند؛ تحریم هایی که هر چند ارتباط مستقیمی با مسائل هسته ای و مذاکرات برجامی ندارد اما می تواند بر فضای گفت وگوها اثرگذار باشد.

پایان/