به گزارش تحریریه، بعد از درگذشت «یوکیا آمانو» مدیرکل فقید آژانس بین المللی انرژی اتمی و روی کار آمدن «رافائل گروسی» آرژانتینی این سازمان به ندرت گزارشی مثبت از فعالیت های هسته ای و همکاری های تهران با آژانس انتشار می دهد. 

آژانس روز دوشنبه ۱۰ خرداد نیز در تازه ترین گزارش خود اعلام کرد که ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران به ۱۶ برابر سقف مجاز در برجام رسیده است. آژانس تخمین زد که این ذخایر بالغ بر سه هزار و ۲۴۱ کیلوگرم است ولی هشدار داد که نمی‌تواند رقم دقیق را اعلام کند. سقف تعیین شده برای اورانیوم غنی شده ایران ۲۰۲ کیلوگرم است.

این گزارش در فضایی انتشار یافته که نمایندگان ایران و طرف های دیگر برجام چند روزی است در وین، پنجمین دور از مذاکرات خود را سپری می کنند. ضمن اینکه در سه ماهه اخیر دو بار ایران و آژانس به توافق کوتاه مدت دست یافته اند؛ توافقاتی که بیشتر شائبه انتخاباتی بودن آن از سوی دولت روحانی مطرح شده زیرا بازه های تعیین شده برای هر دوی توافق ها، خردادماه است. یکی از توافقات روز نخست خرداد پایان یافت و آن دیگری پایان خرداد و زمان برگزاری انتخابات پایان می یابد.

قضیه اما از آنجا شروع شد که در پی شهادت «مهدی فخری زاده» دانشمند برجسته هسته ای کشورمان به دست عوامل رژیم صهیونیستی و اقدامات خرابکارانه در نطنز از یک سو و تعهدگریزی غرب در برجام از سوی دیگر، مجلس به این موضوع ورود کرد. آذرماه پارسال بود که نمایندگان مجلس کلیات و جزئیات طرح «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از حقوق ملت ایران» را به تصویب رساندند که البته به تایید شورای نگهبان نیز رسید و لازم الاجرا شد.

تنها چند روز قبل از پایان ضرب الاجل مجلس به طرف غربی برای لغو تحریم ها، گروسی عازم ایران شد و در این سفر یک روزه، دولت و آژانس توافقی امضا و بیانیه ای در این باره منتشر کردند. بر پایه این توافق، اجرای پروتکل الحاقی و دسترسی‌های برجامی به طور کامل متوقف و صرفا تعهدات پادمانی ایران اجرا می‌شود. بر این اساس، طبق قانون مجلس هیچ دسترسی فراپادمانی به آژانس اعطا نخواهد شد و هیچگونه بازرسی فراپادمانی نیز انجام نمی شود.

بر اساس این توافق، آژانس به فعالیت های «ضروری» خود برای راستی آزمایی و نظارت بر مراکز هسته ای ایران ادامه خواهد داد. مقصود از تداوم راستی آزمایی و نظارت ضروری که در بند ۲ بیانیه آمده، این است که «ایران به مدت سه ماه اطلاعات برخی فعالیت ها و تجهیزات نظارتی را که در پیوست مشخص شده ضبط کرده و نزد خود نگه خواهد داشت. در این مدت، آژانس به این اطلاعات هیچ دسترسی نخواهد داشت و اطلاعات منحصرا نزد ایران باقی می ماند. چنانچه ظرف سه ماه تحریم ها به طور کامل لغو شد، ایران این اطلاعات را در اختیار آژانس می گذارد، در غیر اینصورت اطلاعات برای همیشه پاک خواهد شد.»

از نگاه ناظران دولت با این توافق به قول معروف نمایندگان اصولگرای مجلس را دور زد تا بلکه در این مدت سه ماهه (تا اول خرداد) برجام را به فرجام برساند. ناکامی مذاکره کنندگان در وین برای احیای برجام، باعث تمدید یکماهه این توافق از ابتدای خرداد تا انتهای این ماه شد؛ ماهی که رقابت های انتخاباتی در ایران رسما آغاز و پایان می یابد و سرنوشت ریاست جمهوری برای چهار سال آینده مشخص خواهد شد. بی تردید نتیجه بخش بودن مذاکرات در این ماه کمک شایان توجهی به دولت و محبوبیت از دست رفته آن خواهد کرد.

در این مدت همواره صدای اعتراض نمایندگان به توافق نامتوازن دولت و آژانس بلند بوده است. قبل از تمدید یکماهه توافق، «محمدباقر قالیباف» رئیس مجلس اعلام کرده بود که مهلت توافق ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پایان یافته و آژانس دیگر حق دسترسی به تصاویر و اطلاعات سایت‌های اتمی ایران را ندارد اما با تمدید ۳۰ روزه توافق این نکته آشکار شد که جدیت و عزم دولت در مذکرات هسته ای و گفت وگوها با آژانس به دلیل رقابت های انتخاباتی رنگ باخته است.

بی تردید کوتاه آمدن ایران در مقابل تعهدگریزی طرف غربی و تداوم تعهدات یکسویه با آژانس، رفتار طلبکارانه آنها را تقویت خواهد کرد و کشورمان را در موضع ضعف و بی ارادگی به تصویر خواهد کشید.

پایان/