به گزارش تحریریه، کارشناسان بهره وری را رابطه میان حجم یا ارزش تولید با امکانات، هزینه و منابع مورد استفاده تعریف می کنند که نقش مهمی در افزاش تولید و سودآفرینی بنگاه های اقتصادی دارد. اصل مهم بهره وری در بسیاری از صنایع کشورمان از خودرو تا مواد عذایی و صنایع معدنی همچون مس عنصر فراموش شده ای است که به رغم شعارهای چنددهه ای مدیران دولتی تقریبا همیشه پشت سمینارها، آماردهی های مبهم و اقدامات پوپولیستی فراموش شده است.  

تحریریه در دوره اخیر با ارائه آمارهای مستدل و تایید شده تاکید دارد میزان کارآیی و جایگاه صنعت مس به هیچ وجه در حد و اندازه ایران نیست و اقدام خاصی نیز برای بهبود مسیر صورت نمی گیرد. در واقع این زیبنده نیست که ایران با دارا بودن حدود ۵ درصد از ذخیره مس جهان حتی قادر به جذب ۱ درصد از بازار جهانی مس نباشد.

داشتن ذخایر عظیم که نعمتی خدادادی است نباید موجب افتخار یک مدیر باشد بلکه بهره برداری درست و منطقی از این ظرفیت باید مورد توجه قرار بگیرد. این نشانه خوبی از مدیریت، میزان بهره وری و توان علمی و صنعتی کشوری نیست که ارزش کل صنعت مس ایران آن حدود ۱۲ میلیارد دلار در سال برآورد می شود اما نمی تواند در سال ۱ میلیارد دلار صادرات داشته باشد. ارزش کل تولیدات مس ایران به نرخ کنونی به حدود ۲ میلیارد دلار می رسد.

همه این آمار نشانگر بهره وری بسیار پایین صنعت مس کشور است که بیشتر از همه به مدیرانی باز می گردد که برای چند دهه این صنعت را تحت سیطره دارند. هفته گذشته «اردشیر سعدمحمدی» مدیرعامل شرکت ملی مس در واکنش به برخی انتقادات از وضعیت یکی از ارزشمندترین ذخایر معدنی کشور گفت وگوی مفصلی را با یکی از خبرگزاری های مطرح ترتیب داد و در آن به بیان نظرات خود در این صنعت پرداخت.

وی در سخنان یکطرفه خود از سهم بیشتر از ۱ درصدی ایران در تولید مس جهان سخن گفت و اظهار داشت برنامه ای برای دوبرابر شدن این ظرفیت تا ۴ سال آینده وجود دارد. این مدیر دولتی اما به راهکار عملیاتی که همه صنایع دنیا بر آن تاکید دارند یعنی بهره وری نپرداخت. البته ممکن است مدیران تنها راه بهره وری را در کاهش تعداد کارکنان بدانند اما ثابت شده است که این موضوع راهکار حل مشکل صنایع ایران نیست. 

ایران با یک درصد تولید؛ دارای 25 صدم درصد از درآمد جهانی مس را داریم که نشان می دهد با معضل هزینه های بالا و مدیریت ضعیف دست و پنجه نرم می کنیم.

اکنون به مصاحبه سعدمحمدی که به بهره وری شرکت مس مربوط می شود، می پردازیم. در روزهای آتی بخش های بیشتری از این مصاحبه مفصل مورد نقد و کنکاش قرار خواهد گرفت.

صنعت مس شیلی با دارا بودن تعداد نیروی کار ۱۰ برابری  نسبت به ایران توانسته است بیشتر از ۲۰ برابر کشورمان مس تولید کند.مدیرعامل صنعت مس کشور در بخشی از مصاحبه خود اظهار داشت: ما با شرکت اقماری خودمان ۲۰ هزار نفر هستیم. بازنشسته‌هایی که شرکت مس دارد خودشان در واقع مستقیم از ما حقوق می‌گیرند حدود ۴۷۰۰ نفر هستند، حدود سه‌هزار نفر هم بازنشسته‌های تأمین اجتماعی داریم که به آنها هم کمک معیشتی صورت می‌گیرد، مجموعاً شاید خانواده مس یک چیزی حدود ۳۰ هزار نفر است.

به جایگاه و وظیفه شرکت در مورد بازنشستگان فعلا کاری نداریم اما به گفته این مقام مسئول ایران بیشتر از ۲۰ هزار نیروی کار فعال در صنعت مس  وجود دارد و وی امیدوار است امسال رکورد تولید ۲۸۰ هزار تنی مس را برجای بگذارد.

البته این مدیر دولتی از تلاش برای استخدام  ۱۰۰۰ نفر دیگر از برخی گروه های جمعیتی غیرمتخصص اما ویژه در این صنعت در آینده نزدیک سخن گفت. 

خبرگزاری رویترز در ماه جولای در گزارشی نوشت، کل نیروی کار صنعت مس کشور شیلی به عنوان بزرگترین تولیدکننده این فلز ۲۰۰ هزار نفر است. میزان تولید مس شیلی در سال ۲۰۱۹  حدود ۵.۶ میلیون تن بود.

به عبارت دیگر شیلی با دارا بودن تعداد نیروی کار ۱۰ برابری ایران توانسته است بیشتر از ۲۰ برابر ایران مس تولید کند که بهره وری بالاتر این کشور را نشان می دهد.

شرکت کودلکوی شیلی با تعداد نیروری کار کمتر از شرکت ملی مس ایران در سال بین ۱.۸ تا ۲ میلیون تن مس تولید می کند اما شرکت ایرانی فوق در بهترین حالت شاید ۲۸۰ هزار تن مس تولید کندکودلکو به عنوان بزرگترین شرکت مس شیلی که از قضا دولتی نیز هست از سال ۲۰۱۰ تا کنون هر سال بین ۱۲ تا ۱۷ میلیارد دلار درآمد از تولید مس داشته است که در برخی از این سال ها تا حدود ۴ میلیارد دلار آن سود خالص بوده است.

آمار موجود در اینترنت نشان می دهد در سال ۲۰۱۰ یعنی حدود ۱۰ سال قبل که فناوری ها به اندازه کنونی پیشرفت نداشت شرکت کودلکو  با کمتر از ۱۸ هزار نیروی کار  (کارمند و کارگر) درآمد حدود ۱۶ میلیارد دلاری را ثبت کرد. جالب آنکه سود خالص شرکت فوق در آن سال حدود ۲ میلیارد دلار بود.

جالب اینجاست کودلکو با تعداد مشخص نیروی کار در سال بین ۱.۸ تا ۲ میلیون تن مس تولید می کند اما شرکت ملی مس ایران با بیش از ۱۰ درصد نیروی کار بیشتر در بهترین حالت ممکن است امسال بتواند تولید ۲۸۰ هزار تن در یک سال را به عنوان رکود ثبت کند.   

پایان/