به گزارش تحریریه، «جو بایدن» رئیس‌جمهوری منتخب ایالات‌متحده از دیرباز روابط بسیار قوی با آلمان داشته و احتمالا این مناسبات پس از حضور وی در کاخ سفید نیز ادامه خواهد یافت. منافع آلمان و آمریکا اما در حوزه سیاست خارجی از چین گرفته تا روسیه با یکدیگر به شدت در تعارض‌اند.

در برلین امروز صحبت از ایجاد «تغییرات گسترده در روابط است». این امر به اندازه‌ای ضروری است که سیاستمداران، کارشناسان و مقامات سراسر این کشور از حزب «دموکرات مسیحی» (CDU) مرکل گرفته تا وزارت امور خارجه و کمیسیون اروپا در حال تهیه مقالاتی در زمینه جنبه‌های مختلف این تغییرات هستند. «پیتر بیر» هماهنگ‌کننده روابط دو سوی آتلانتیک دولت آلمان می‌گوید: «همه کارشناسان به این درک مشترک رسیده‌اند که باید از زمان باقیمانده تا مراسم تحلیف بایدن در 20 ژانویه برای برنامه‌ریزی درباره آینده روابط فراآتلانتیک استفاده کنیم؛ برنامه‌ای که مشخص می‌کند از این روابط چه می‌خواهیم و چه به دست خواهیم آورد». وی همچنین در ادامه می‌گوید: «بایدن به اروپایی‌ها نیاز دارد».

بحران کرونا و فرصت‌سازی برای بهبود روابط

شرکت داروسازی آمریکایی «فایزر» در همکاری با بنیاد آلمانی «بایون‌تک» به پیشرفت چشمگیری در تولید واکسن ویروس کرونا دست یافته است. «توماس کلاین بروخوف» یکی از مدیران ارشد صندوق مارشال آلمان به یک اندیشکده آمریکایی متمرکز بر روابط فراآتلانتیک، می‌گوید: «بیماری کووید 19 می‌تواند سکوی پرتابی برای بهبود روابط دو سوی اقیانوس اطلس باشد». به گفته او شیوع بیماری کرونا می‌تواند به عنوان موضوعی برای همکاری «گروه 7» (جی7) در نظر گرفته‌شود.

بایدن پیشتر اعلام کرده‌بود که ایالات‌متحده دوباره به سازمان جهانی بهداشت خواهد پیوست. وی در نظر دارد که پس از استقرار در کاخ سفید دوباره به توافق پاریس نیز ملحق شده و همچنین قصد دارد تعهد شفاف و صریحی به ناتو بدهد. اتحادی که ترامپ در اجلاس ناتو سال 2018 کشورهای عضو را  تهدید کرد که از آن خارج خواهد شد. این اجلاس در بروکسل برگزار شده‌بود.

در واشنگتن گزارش‌هایی مبنی بر اینکه بایدن «جولیان اسمیت» یکی از مهمترین مشاوران سیاست خارجی خود را به عنوان سفیر جدید ناتو به بروکسل در نظر گرفته، وجود دارد. او زمانی که بایدن به عنوان معاون رئیس‌جمهوری خدمت می‌کرد، پست مشاور معاون امنیت ملی را بر عهده داشت. بنابراین، انتخاب وی برای این سمت، مهر تاییدی بر تصمیم بایدن برای تسریع در ترمیم روابط با شرکای اروپایی است.

زمان کمی برای بهبود روابط باقی مانده‌ و اقدامات ترامپ در طول دوره چهار ساله ریاست جمهوری، عدم اطمینان عمیقی در روابط آمریکا و اروپا ایجاد کرده است؛ اروپایی‌ها احتمال این را که رای دهندگان آمریکایی در دور بعدی ریاست جمهوری نسخه تکراری ترامپ را انتخاب کنند، در نظر گرفته‌اند. از این رو «توماس کلاین بروخوف» یکی از مدیران ارشد صندوق مارشال آلمان تاکید می‌کند: «ما باید روابط دو سوی اقیانوس اطلس را در چهار سال آینده تثبیت و به روز رسانی کنیم. اما این امر در همه مناطق به آسانی امکان‌پذیر نخواهد بود همان طور که کنترل شیوع و گسترش یک بیماری دشوار است.   

از هم اکنون نیز قابل پیش‌بینی است که اختلافات بین برلین و واشنگتن در زمینه روسیه حل نشده باقی خواهد ماند. ترامپ طی چهار سال گذشته همواره به همکاری شرکت‌های آلمانی و روسی برای ساخت خط لوله گازی «نورد استریم ۲» اعتراض داشته‌است. ترامپ از این موضوع که خط لوله یاد شده می‌تواند برلین را به «گروگان» ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه تبدیل کند، عصبانی بود.

به احتمال زیاد بایدن با اظهارات آتی خود قابل سنجش است اما اینکه او در عمل بتواند سازش بیشتری نسبت به ترامپ نشان دهد، بعید به نظر می‌رسد. مجلس نمایندگان ایالات‌متحده که تحت کنترل دموکرات‌ها قرار دارد، قبلا تحریم‌هایی را علیه شرکت‌هایی که به روسیه در تکمیل خط لوله کمک می‌کردند، به تصویب رساند. بنابراین بایدن به سختی قادر خواهد بود که رویکرد آمریکا نسبت به روسیه را تغییر دهد. در این راستا، کانال‌های تلویزیونی راستگرا مانند «فاکس نیوز» در کاریکاتوری بایدن را همچون پدربزرگی احمق به تصویر کشیده که بازیچه بچه‌های شروری همچون پوتین شده‌است.

در کنگره نیز جمهوری‌خواهان منتظرند تا بایدن نسبت به رقبای آمریکا ضعف نشان‌دهد. «هدر کانلی» از مرکز مطالعات استراتژیک و مطالعات بین المللی آمریکا می‌گوید: «روسیه یا چین فرقی نمی‌کند، جمهوری‌خواهان در سنا معتقدند که بایدن به اندازه کافی سخت‌گیر نیست».

چین بزرگترین چالش سیاست‌خارجی بایدن خواهد بود. یک دلیل این است که دیدگاه چین از هر دو سوی اقیانوس اطلس کاملا متفاوت است. بایدن در طول تصدی سمت معاونت ریاست‌جمهوری در دوره اوباما، مسوول روابط ایالات‌متحده و چین بود. وی در ابتدا «شی جین‌پینگ» رئیس جمهوری این کشور را به عنوان یک اصلاح‌طلب روشنفکر دید اما پس از آن اعتراف کرد که برداشت اولیه او اشتباه بوده‌است.

در آلمان، «آنگلا مرکل» صدراعظم این کشور به  اهمیت این غول آسیایی پی برد و در طول دوره تصدی خود در این سمت تقریبا هر سال به چین سفر کرده است. علیرغم تلاش برای سرکوب پکن و ممانعت از تبدیل شدن این کشور به یک قدرت جهانی، مرکل هنوز هم بر این عقیده است که تغییر رژیم خودکامه چین به سمت بازتر شدن جامعه و برقراری دموکراسی موضوعی است که می‌توان در پروژه‌های میان‌مدت به آن دست یافت. البته برلین می‌کوشد تا تجارت با چین را که برای اقتصاد آلمان بسیار مهم است، به خطر نیاندازد.

بایدن با یک چالش ظریف روبه‌رو است. از یک طرف نمی خواهد درگیری با چین بیشتر شود. روابطی که با اقدامات ترامپ به پایین‌ترین سطح خود در طول تاریخ رسیده‌ و از طرف دیگر او باید تمایل خود را برای ایستادگی در برابر فشار قدرت پکن نشان دهد.

با این حال، بزرگترین اتفاق نظر میان آلمان و آمریکای بایدن در خصوص بازگشت به توافق هسته‌ای با ایران است. بایدن و مرکل علاقه زیادی به احیای توافق هسته‌ای دارند که ترامپ در ماه می 2018 از آن خارج شد. حال سوال اینجاست که آیا قدرت کافی برای انجام این کار وجود دارد؟ بایدن در برابر حزب جمهوری‌خواهی قرار دارد که توافق هسته‌ای را خیانت به اسرائیل می‌داند. اما برلین نسبت به اینکه بایدن «جک سالیوان» را به عنوان مشاور امنیت‌ملی خود معرفی کرده، خوش‌بین است. سالیوان یکی از مقاماتی بود که به مذاکره برای دستیابی به توافق هسته‌ای ایران کمک کرد. وی همین هفته درباره اینکه توافق هسته ای احتمالا احیا خواهد شد، ابراز خوشبینی کرد.

منبع: اشپیگل

پایان/