به گزارش تحریریه، درحالی که هفته گذشته کاخ سفید شکست در انتخابات را به شکل واقعی احساس کرد، مقامات دولت ترامپ گزارش هایی را در دو جبهه از درگیری طولانی مدت خود با ایران دریافت کردند و دچار مشکل شدند. نخست افشای بخش هایی از اسناد سازمان ملل مبنی بر افزایش شدید در ذخایر اورانیوم غنی شده ایران بود و دیگری هم گزارش های ماهواره ای از بازگشت نفت کش ایرانی به سوی خلیج فارس پس از تحویل سوخت به ونزوئلا است. این چهارمین نفتکش در طول یک هفته اخیر بود که بین ایران و ونزوئلا سفر کرد.  

واشنگتن پست معتقد است که ایران همزمان در حال نابود کردن رژیم تحریم ها با جایگزین کردن صادرات محصولات نفتی به جای نفت خام در کنار افزایش توان هسته ای خود است. مساله ای که کار جو بایدن را برای اعمال فشار بر تهران دشوار می کند.

نخستین جبهه حکایت از آن دارد که ایران با سرعت بیشتری در حال توسعه ظرفیت های هسته ای خود است و به ساخت بمب نزدیک می شود. موضوع دوم هم شکاف بزرگ در راهبرد ترامپ علیه ایران را نشان می دهد. در خلال تابستان گذشته مقامات آمریکایی نمایشی را اجرا کردند که برای ممانعت از فروش نفت ایران به کشورهای دیگر، نفتکش های ایرانی را مصادره می کنند. با اینحال به نظر می رسد تجارت نفت ایران همچون فعالیت هسته ای در حال حرکت روبه جلو است.

حجم  نفت صادراتی ایران نسبت به بهار پیش از آن رشد حدود ۱۰ برابری را نشان می دهد و به همین دلیل کارشناسان آن را نشانه هایی از تضعیف کامل تحریم های فشار حداکثری دولت آمریکا از زمان خروج وی از برجام در سال ۲۰۱۸ ارزیابی می کنند.دولت ترامپ در حال ورود به ماه های آخر خود است و تحریم های مخرب دیگری را علیه اقتصاد ایران برقرار کرده است. با هر معیاری که نگریسته شود، به نظر می رسد این تلاش ها متزلزل و سست هستند. نفت کش هایی که در هفته های اخیر وارد ونزوئلا شدند بخشی از ناوگان کشتیرانی هستند که به گفته تحلیلگران روزانه یک میلیون بشکه نفت و گاز تخفیف دار ایران را به مشتریان مشتاق نفت از خاورمیانه تا آمریکایی جنوبی و آسیا و از جمله چین انتقال می دهند.

این حجم از نفت صادراتی نسبت به بهار پیش از آن رشد حدود ۱۰ برابری را نشان می دهد و به همین دلیل کارشناسان آن را نشانه هایی از تضعیف کامل تحریم های فشار حداکثری دولت آمریکا از زمان خروج وی از برجام در سال ۲۰۱۸ ارزیابی می کنند.

برخی مقامات رسمی و اطلاعاتی کشورها به شرط ناشناس ماندن عنوان کرده اند دیگر کشورها هم که بسیاری از آن ها از یکجانبه گرایی ترامپ علیه ایران دلزده شده اند، بی علاقگی بیشتری را نسبت به اجرای محدودیت ها نشان می دهند حتی در دوره ای که ظرفیت های هسته ای و ذخیره اورانیوم ایران افزایش یافته است.

در نتیجه انتظار شدیدی از دونالد ترامپ وجود دارد که رئیس جمهوری منتخب جو بایدن را با یک بحران گسترده ای رو در رو بگذارد که با هر دیدگاهی به آن نگریسته شود، شرایط را بدتر از چهار سال قبل می سازد که ترامپ وارد کاخ سفید شد.

ایران در حال عبور از محدودیت ها بر برنامه هسته ای خود است درست در دوره ای که اهرم های اقتصادی و دیپلماتیک واشنگتن به شدت در حال تضعیف شدن است.

رابرت لیتوک ریاست دفتر واشنگتن اندیشکده «وودرو ویلسون» اعتقاد دارد، ایران با فشار خود در مقایل فشار حداکثری برخورد کرد.

وی که نویسنده کتاب «مدیریت مخاطرات هسته ای» است اعتقاد دارد، با دور شدن از هدف متوقف سازی پیشرفت های هسته ای ایران، این سیاست های دولت آمریکا است که از نظر دیپلماتیک منزوی شده و نه ایران.  

مقام های اطلاعاتی و کارشناسان حوزه هسته ای اعتقاد دارند کاهش فشار تحریم ها علیه ایران، زمان بیشتری را برای برخورد با مشکلات اقتصادی به تهران می دهد بدون آنکه نسبت به دوره امضای برجام گام چندانی را عقب نشسته باشد.

هفته قبل آژانس بین المللی انرژی اتمی عنوان داشت، ذخیره اورانیوم با غنای کم ایران به ۸ هزار پوند رسیده که ۱۲ بار بیشتر از محدوده مشخص شده در توافق برجام است. توجیه مقام های ایرانی آن است که این انحراف از توافق هسته ای متوجه واشنگتن است و نه تهران، این واشنگتن بود که از توافق هسته ای خارج شد. در توافق هسته ای حداکثر ذخیره اورانیوم ایران معادل ۶۶۰ پوند یا ۳۰۰ کیلوگرم تعیین شده بود.

تحلیلگران تصریح می کنند که حتی در میان متحدان سرسخت آمریکا در اروپا و آسیا، دلسردی نسبت به رویکرد ترامپ بیشتر شده و حمایت آن ها از تحریم های اقتصادی علیه تهران را کاهش داده است.

اریک لی استراتژیست حوزه انرژی در سیتی گروپ تاکید دارد: دیدگاه های زیادی دستخوش تغییر می شود وقتی می بینند که ایران تحریم ها را به سخره گرفته است. بسیاری از کشورها از یکجانبه گرایی آمریکا ناامید شده اند حتی کشورهایی که نسبت به ایران رویکرد خوبی نداشته اند.

پایان/