به گزارش تحریریه، اندیشکده تهران به نقل از «مرکز مطالعات راهبردی و بین‌المللی» آورده است: ژاپن در طول دو سال از زمان انتشار راهبردهای دفاعی و امنیت ملی خود، گام‌های برجسته‌ای را برای افزایش قابلیت‌های دفاعی و همکاری نزدیک‌تر با ایالات متحده برداشته است. اجلاس بایدن-کیشیدا در آوریل سال گذشته تعهدات ائتلاف میان دو کشور را در حوزه‌هایی همچون عملیات‌ها، شبکه‌های دفاعی منطقه‌ای، همکاری‌های علم و فناوری، اطلاعات و امنیت سایبری و همکاری‌های دفاعی-صنعتی گسترش داد. آغاز کانال جدیدی برای گفتگوهای تسلیحاتی می‌تواند برای اولین بار تعاملات دوجانبه را در طیف وسیعی از منافع مشترک وسعت بخشد.
چارچوبی برای همکاری‌های تأمین تسلیحات
سال‌ها بود که همکاری صنعتی و تأمین تسلیحات در حاشیه گفتگوهای ژاپن-آمریکا ذیل کمیته مشورتی امنیتی (معروف به کمیته ۲+۲) قرار داشت. در شرایط فقدان درک فوریت عملیاتی، تلاش‌ها برای تعریف نقش عملیاتی و مسئولیت‌های نیروهای ژاپن و آمریکا نتوانست شکاف اساسی میان نیازمندی‌ها، قابلیت‌ها و تأمین تسلیحات را پر کند.
چالش‌های امنیتی اخیر در سطح جهانی و منطقه‌ای هر دو کشور ژاپن و ایالات متحده را ترغیب کرده است تا در عملیات‌های ائتلافی خود بازنگری کنند. تأکید مضاعف بر عملیات‌های مشترک اکنون به اتحاد نزدیک با دیگر متحدان گسترش یافته است. همچنین، پروژه‌های توسعه، آزمایش و ارزیابی در کنار تنظیم امنیت عرضه در ژانویه ۲۰۲۳ امضا شدند که منابع صنعتی و فناورانه بیشتری را برای رفع نیازها به اشتراک می‌گذاشتند.
چنین پیشرفت‌هایی مسیر را برای ابتکارهای دفاعی مهیا می‌کنند که در اجلاس دهم آوریل نیز اعلام شده بود. در میان این اقدامات، چارچوب جدیدی برای گفتگو در مورد منافع همکاری در تأمین تسلیحات وجود داشت: اجلاس همکاری، تأمین و ثبات صنعتی-دفاعی (DICAS). براساس تفاهم‌نامه‌ای که در ژوئن گذشته توسط مقامات ارشد دفاعی امضا شد، تمرکز نخستین فعالیت‌های دیکاس (DICAS) بر گروه‌های فعالی بود که به مسائل پشتیبانی و تدارکات می‌پردازند. این مسائل بر عملیات‌های امنیت منطقه‌ای همچون تعمیر کشتی‌ها و هواپیماها، پشتیبانی از زنجیره تأمین و تولید مشترک موشک‌های پیشرفته اثرگذار هستند.
فرصت‌ها
در کنار دیکاس، ابتکارهای قابل توجه دیگری نیز وجود دارند که تعاملات دوجانبه و چندجانبه را در حوزه برنامه‌های تدارکات دفاعی گسترش می‌دهند:
موشک پدافندی ضدهایپرسونیک (GPI): توافقی در ماه می سال گذشته برای توسعه مشترک سامانه دفاع موشکی و پدافندی ضدهایپرسونیک در فاز گلاید [مرحله‌ای که کلاهک از بوستر جدا و از اتمسفر خارج می‌شود] امضا شد که براساس همکاری‌های پیشین در توسعه رهگیر موشک‌های بالستیک Standard Missile 3 Block IIA بود. با این وجود، مفاد برنامه توسعه همکاری GPI تعامل نزدیک‌تری را میان شرکت‌کنندگان صنعتی در هر دو سو در بر می‌گیرد.
هواپیماهای رزمی مشارکتی (CCA): نیروی هوایی ایالات متحده در برنامه‌های خود برای تأمین هواگردهای بدون سرنشین Loyal Wingman نقش قابل توجهی برای همکاری‌های بین‌المللی در نظر گرفته است. به دنبال گفتگوهای بدون نتیجه بر سر جنگنده‌های F-X مقامات دفاعی ژاپن و آمریکا به سمت سیستم‌های هوایی بدون سرنشین به عنوان برنامه مشترک آینده حرکت کرده‌اند. در اکتبر ۲۰۲۳، آمریکا و استرالیا برنامه‌های خود را برای کار با ژاپن در جهت توسعه هواپیماهای بدون سرنشین اعلام کردند. در دسامبر همان سال، ایالات متحده و ژاپن بر سر پروژه تحقیقات هوش مصنوعی مرتبط با CCA به توافق رسیدند.
از تعامل دوجانبه به چندجانبه: تعامل میان ژاپن و آمریکا در حوزه تأمین تسلیحات دفاعی دیگر نمی‌تواند از روند برنامه‌های چندجانبه جدا بماند. مشارکت آکوآس (AUKUS) در خصوص زیردریایی‌ها و دیگر قابلیت‌های دفاعی پیشرو این واقعیت را زیر سؤال می‌برد. تصمیم ژاپن برای پیوستن به برنامه جهانی نبرد هوایی (GCAP) با بریتانیا و ایتالیا [برنامه‌ای برای تولید جنگنده نسل ششم] نیز در این راستاست.
برخلاف چالش‌هایی که دولت آینده ترامپ در سایر حوزه‌ها با آن مواجه است، چشم‌انداز تقویت بیشتر ائتلاف ایالات متحده و ژاپن همچنان مثبت به نظر می‌رسد. تنش اخیر بر سر تلاش یک شرکت ژاپنی برای خرید یک کارخانه فولادسازی آمریکایی نباید توجه را از مزایای استراتژیک همکاری نزدیک‌تر منحرف کند. برای تحقق چنین مزایایی، تعامل ایالات متحده و ژاپن باید از مدیریت در کانال‌های مجزا فراتر رفته و به ادغام کامل در چارچوب ائتلافی تبدیل شود که مزایای عملیاتی و مادی برای هر دو طرف فراهم کند.
پایان/
نظر شما