به گزارش تحریریه، کارشناسان می‌گویند، روند کم‌بارشی و رخداد خشکسالی در حال ورود به چهارمین سال است و در این مدت، کاهش بارش و افزایش دمای هوا در بسیاری از مناطق کشور نسبت به شرایط معمول، قابل ملاحظه بوده است.

با وجود اینکه کم‌بارشی در بیشتر سال‌های اخیر نیز وجود داشته است اما تابستان امسال، سازمان هواشناسی پیش‌بینی کرد که بارش‌های پاییزه کشور فراتر از نرمال خواهد بود!!

این پیش‌بینی سازمان هواشناسی، امیدواری زیادی را میان مردم کشورمان ایجاد کرده بود اما حالا با پشت سرگذاشتن پاییز و با ورود به نخستین ماه زمستان، غلط بودن کامل این پیش‌بینی هواشناسی کاملا مشخص شده است.

با این وجود، عدم تحقق پیش‌بینی سازمان هواشناسی درخصوص بارش‌ها و حتی کاهش شدید بارش‌های پاییزه سال 1402 نسبت به مدت مشابه در سال گذشته باعث شد تا شایعات درخصوص دستکاری آب و هواییی کشورمان توسط برخی از کشورهای خارجی و به طور خاص استفاده از هارپ در کشور ما داغ شود.

همچین تداوم بارش برف و باران در ترکیه، عربستان و چند کشور دیگر در عین افزایش الگوهای غیربارشی در کشورمان نیز مزید علت شد تا افکار عمومی و عموم مردم هر چه بیشتر موضوع ابردزدی و جنگ اقلیمی علیه ایران را باور کنند.

به دنبال حساسیت ایجاد شده در میان مردم، علی سلاجقه؛ معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست اخیراً دستور بررسی این موارد را صادر کرده و به دنبا آن، پژوهشکده محیط زیست و تغییر اقلیم مامور شد تا با حضور همه دستگاه‌های مرتبط، موضوع را پیگیری کند.

در همین راستا، "نخستین سمینار علمی با موضوع نقش مداخلات منطقه‌ای احتمالی در تغییرات بارندگی کشور" با حضور همه دستگاه‌های مسئول در محل پژوهشکده محیط زیست و تغییر اقلیم برگزار شد.

در این نشست که نمایندگان اغلب دستگاه‌های تصمیم‌ساز و تصمیم‌گیر در این حوزه حضور داشتند به طور خاص موضوع «هارپ، ابردزدی و بارورسازی ابرها» مورد بررسی قرار گرفت.

موضوع استفاده از هارپ توسط بیشتر شرکت‌کنندگان در این نشست علمی رد شد و مخالفان، کارکرد هارپ را جدای از اثرگذاری بر روی بارش و موضوعات اقلیمی دانستند.

آنها معتقدند که کشورهای آمریکا و روسیه که کشورهای سرآمد استفاده از این تکنولوژی هستند، خود نیز دچار خشکسالی بوده‌اند؛ به طور مثال خشکسالی سال 2012 کالیفرنیا آمریکا که به دلیلی وخامت اوضاع، دولت وقت ایالات متحده در این ایالت شرایط نظامی اعلام کرد و خشکسالی و کاهش بارش طی ماه‌های گذشته در بسیاری از مناطق آمریکا و همچنین خشکسالی روسیه در سال 2010 که باعث کاهش تولید و صادرات گندم این کشور شد و آتش‌سوزی جنگلی، چندین روز فرودگاه مسکو را با مشکل مواجه کرد.

همچنین آتش‌سوزی‌های گسترده در بسیاری از نقاط اروپا، شرایطی بود که خود این کشورها می‌توانستند برای بیرون آمدن از مخمصه از سلاح‌های که ادعا می‌شود می‌تواند بر جو تأثیر بگذار، استفاده کنند اما این اتفاق نیفتاد!

در مقابل اما برخی از موافقان در "نخستین سمینار علمی با موضوع نقش مداخلات منطقه‌ای احتمالی در تغییرات بارندگی کشور" به موضوع استفاده از این فناوری‌ها توسط روسیه در جنگ اوکراین و ایجاد سیل در این کشور که در رسانه‌ها نیز بارها مطرح شده، استناد کردند و معتقدند که نباید به طور قطع این موضوع را رد کرد.

آنها همچنین متذکر شدند که وقتی کشوری مثل آمریکا سال‌هاست که روی این موضوع کار کرده‌اند، احتمال دارد که واقعاً حقیقتی در آن نهفته باشد و کشور ما نیز باید در این زمینه تحقیق کند.

موضوع مورد بحث دیگر در این سمینار علمی‌ با حضور نمایندگان اغلب دستگاه‌های تصمیم‌ساز و تصمیم‌گیر در این حوزه، مسئله "بارورسازی ابرها" بود که پیش‌تر و از سال 1365 در کشور ما نیز در این زمینه تلاش‌هایی صورت گرفته است.

اکثراً شرکت‌کنندگان روی این موضوع توافق داشتند که بارورسازی در مساحت‌های نه چندان زیاد، برای برخی از ابرها که شرایط بارورسازی را داشته باشند، می‌تواند موثر باشد اما این موضوع به پارامترهای زیادی وابسته است و برای مناطقی که بارش سالانه آنها کمتر از 300 میلی‌متر است توصیه نمی‌شود همچنین باید حتماً صرفه اقتصادی آن مورد بررسی قرار گیرد.

در "نخستین سمینار علمی با موضوع نقش مداخلات منطقه‌ای احتمالی در تغییرات بارندگی کشور" درباره موضوع ابردزدی کشورهای همسایه نیز استناد به آمار و ارقام موجود از وضعیت 30 ساله بارش در منطقه و همچنین تفاوت‌های اقلیمی که میان کشور ما با عربستان، ترکیه و... وجود دارد، ظاهراً حکایت از آن دارد که این موضوع چیزی بیش از شایعه نیست.

یکی از موضوعاتی که به طور ویژه در این سمینار مورد بحث قرار گرفت، تصویری از مرز ایران و ترکیه و تفاوت بارش‌ها در دو کشور است؛ ضمن تاکید بر این موضوع که بارش، کمیتی است که می‌تواند تغییرپذیری زیادی داشته باشد، به‌طوری که تفاوت آشکار بارش در برخی از مناطق نزدیک به هم، بخشی از ویژگی اقلیمی این مناطق است.

در این خصوص توضیح داده شد که ما در کشور خودمان هم در برخی مناطق از جمله در دو طرف رشته کوه‌های البرز و زاگرس تفاوت قابل ملاحظه‌ای در بارش داریم!

همین موضوع می‌تواند در بخش‌هایی از مناطق مرزی ایران و ترکیه نیز صادق باشد و در سال‌های قبل هم به همین گونه بوده است ضمن اینکه مقایسه میانگین بارش‌ها نیز به خوبی نشان می‌دهد که ترکیه به دلیل تاثیرپذیری بیشتر از سامانه‌های بارشی مدیترانه‌ای، همواره بارش‌های بسیاری بیشتری نسبت به کشور ما داشته و این موضوع صرفاً مختص امسال نیست.

در پایان این سمینار، اعضای حاضر به این جمع‌بندی رسیدند که مشکل خشکسالی کشور بسیار جدی است که باید هم‌اکنون در این ارتباط تدابیر و راهکارهای عملیاتی و موثری در نظر گرفته شود و با توجه به اهمیت بررسی‌ علمی همه احتمالات و مسائل مطرح شده، ضرورت دارد که جامعه علمی و مسئولان ذیربط در این خصوص اهتمام بیشتری داشته باشند لذا بر تداوم این نشست‌های کارشناسی برای تبادل‌نظر در راستای تهیه و ارائه راهکارهای لازم تاکید شد.

همچنین شرکت‌کنندگان دلیل اصلی کم‌بارشی در کشورمان را تغییر اقلیم و پیامدهای آن دانستند که در این زمینه متأسفانه کشور ما برنامه مصوبی برای سازگاری با تغییر اقلیم نداشته و تاکنون اقدامات عملی موثری در این خصوص انجام نشده است؛ با توجه به وخامت موضوع، ضرورت دارد تا این مهم در اولویت قرار گیرد و به سرعت برای مواجهه با این ابرچالش اقدامات ضروری و لازم صورت گیرد.

منبع: تسنیم

پایان/