به گزارش تحریریه، موسسه پژوهش اقتصادی بی ام آی (BMI) در گزارش اخیر خود در مورد ریسک سرمایه گذاری در ایران آورده است، ایران یکی از چالشی ترین مقاصد برای سرمایه گذاری خارجی از نظر استانداردهای منطقه ای و جهانی است.

این مرکز مشاوره مالی در بخش مقدمه و به صورت خلاصه شرایط سرمایه گذاری ایران را چنین توصیف کرده است که این سطح بالای خطر به دلیل مشکلات قابل توجه در استانداردهای گزارشگری مالی این کشور است که سرمایه گذاران را در معرض خطرات و جرایم مالی متعدد قرار می دهد. در ایران کسب‌وکارهای خارجی با خطرات جرایم سایبری هم روبرو هستند، به‌ویژه که ایران بارها به حمایت از حملات سایبری علیه طیف گسترده‌ای از مؤسسات تجاری و دولتی در جهان نیز متهم شده است.

جرایم خشن و خرد در این کشور مخاطرات کمتری به همراه دارند اما ایران افزایش نرخ جرم و جنایت را با رکود اقتصادی سال‌های اخیر مرتبط اعلام کرده است. این بدان مفهوم است که کسب و کارها به طور فزاینده‌ای با هزینه‌های امنیتی بیشتری روبرو هستند. گفتنی است کسب‌وکارهایی که در ایران فعالیت می‌کنند به دلیل اعتراض‌های عمومی شدید در اواخر سال ۲۰۲۲ و بروز چالش های امنیتی و سیاسی به صورت جدی با خطرات کوتاه‌مدت روبرو شده اند.

چالش های مهم برای سرمایه گذاری در ایران

این موسسه در زمینه موضوعات امنیتی و مشکلات مختلف اقتصادی در ایران به صورت خلاصه موارد ذیل را بیان کرده است:

*ایران از نظر میزان جرایم و سطح خطرات امنیتی از ۱۰۰ امتیاز کلی ۳۵.۱ را دریافت کرده است. چنین نمره ای ایران را در رتبه دوازدهم از ۱۸ بازار منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا (MENA) و در رتبه ۱۵۱ از بین ۲۰۲ بازار جهانی قرار داده است.

*تیم محاسبه میزان ریسک کشورها معتقد است که منطقه MENA در ۱۲ ماه آینده وارد دوره ای از ثبات روبرو خواهد شد. البته ایالات متحده و ایران تا پایان ژوئن ۲۰۲۳ یا در کوتاه مدت قادر نخواهند بود تا توافق هسته ای خود را احیا کنند.

* این موسسه باور ندارد که بازگشت به توافق هسته ای ایران (برنامه اقدام جامع مشترک) تا پایان ژوئن ۲۰۲۳ یا در کوتاه مدت رخ خواهد داد. از طرف دیگر نزدیکی اخیر بین عربستان سعودی و ایران، خطرات امنیتی در MENA و یکی از منافع اصلی ایالات متحده را کاهش می دهد، در حالی که ایران از منافع اقتصادی روابط بهتر همسایگان خود سود خواهد برد.

* اتحادیه اروپا در ۲۲ می ۲۰۲۳، تحریم های جدیدی را علیه مقامات ایرانی و نهادهای مرتبط به دلیل نقش آنها در سرکوب خشونت آمیز اعتراضات اعمال کرد.

*در نشست گروه ۷ که درماه مه ۲۰۲۳ در ژاپن برگزار شد، G۷ ایران را به نقض فاحش حقوق بشر متهم کرد. این اتفاق به بهانه اعدام مخالفان و کشته شدن افراد در اعتراضات سال ۲۰۲۲ صورت گرفت.

* مرگ مهسا امینی اعتراضات گسترده ای را در سپتامبر ۲۰۲۲ در سراسر ایران برانگیخت. آن رویدادها اعتراضی به افزایش قیمت مواد غذایی در ایران هم بودند. کسب‌وکارهایی هم که در مناطق و شهرهای دچار بحران فعالیت می‌کنند از این تحولات امنیتی و سیاسی متاثر شده اند.

دورنمای اقتصادی ایران

ایران با وجود رکود شدید اقتصادی در سال‌های اخیر و تحریم‌های گسترده ای که باعث قطع ارتباط بسیاری از تولیدکنندگان کلیدی نظامی جهان با تهران شده است، همزمان اما هزینه‌های دفاعی در ایران روندی صعودی داشته که نشان‌دهنده رقابت منطقه ای شدید تهران با کشورهایی همچون اسرائیل و عربستان سعودی است. ایران در جهت مدرن‌سازی ارتش، نیروی دریایی و نیروی هوایی خود تلاش می‌کند. پیش بینی ما در سال ۲۰۲۳ هزینه دفاعی ۶۰.۴ میلیارد دلاری است که نشان دهنده افزایش از ۴۹.۵ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۲ می باشد.

خطرات امنیتی

این موسسه به ایران در زمینه مخاطرات وقوع درگیری امتیاز ۲۵.۲ از ۱۰۰ داده است زیرا هنوز مشخصه هایی از درگیری چالش برانگیز در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا وجود دارد. تحولات در سوریه، عراق، تهدید دائمی تشدید تنش را زنده نگاه داشته است با این وجود موسسه فوق پیش بینی کرد که به دلیل نزدیکی عربستان و ایران، کل منطقه طی ۱۲ ماه آینده وارد دوره ای با خطرات ژئوپلیتیک کمتری شود.

با این اوصاف، برنامه هسته ای ایران و تقابل با ایالات متحده و دیگر قدرت های غربی موجب چرخش دیپلماتیک ایران به سمت روسیه و چین شده است.

جرایم تجاری

موسسه فوق در حوزه جرایم تجاری به ایران امتیاز ۲۷.۱ از ۱۰۰ داده است. طبق این ارزیابی، مشاغل در ایران با خطرات بالای جرایم مالی از جمله پولشویی و تامین مالی تروریسم مواجه هستند. انزوای ایران در کنار چند سال رکود اقتصادی به رونق و توسعه بازار سایه برای مبادلات ارزی و سایر معاملات مالی با نظارت محدود کمک کرده است.

علاوه بر این استانداردهای توسعه نیافته ایران در حوزه های اجرایی و گزارش دهی، کسب و کارها را در معرض خطر قرار می دهد. همچنین فضای سرمایه‌گذاری نیز با تحریم‌های گسترده مبهم‌تر شده که به مفهوم آن است مسیرهای اندکی برای سرمایه‌گذاران خارجی و ورود به بازار ایران وجود دارد. با این حال، زیرساخت IT در ایران به نسبت توسعه خوبی پیدا کرده است، البته این حوزه هم تا حد زیادی در کنترل دولت قرار دارد که منجر به مشکلات دسترسی می شود.

در نتیجه این مسائل، کسب‌وکارها در ایران با هزینه‌های بیشتری در زمینه های بیمه و امنیت سایبری و هزینه‌های وقفه کسب‌وکار مواجه خواهند شد.

این مرکز در شاخص آسیب پذیری نسبت به جرایم نیز به ایران امتیاز ۵۳.۰ از ۱۰۰ داده است. در این زمینه گزارش تاکید دارد ایران ریسک جنایی نسبتاً کمی را برای مشاغل فعال در کشور دارد. با این حال، چند سال ضعف در رشد اقتصادی و افزایش بی‌ثباتی اجتماعی به بالا رفتن نرخ‌های جرم و جنایت، به‌ویژه سرقت منجر شده است. بنا براین ممکن است به کسب و کارها هزینه‌های امنیتی بیشتری از نظر پرسنل و اموال و همچنین حمل و نقل کالا تحمیل شود.

با این وجود، جرایم خشونت آمیز هنوز در ایران کم است ولی نباید خطر جرایم سازمان‌یافته در قالب قاچاق مواد مخدر در نواحی مرزی را نادیده گرفت. نیروی پلیس ایران گرچه بودجه به نسبت خوبی دارد با این حال، طبق گزارش ها، فساد فراگیر است و دیدگاه عمومی نسبت به نهاد پلیس به دلیل نگرش منفی در مورد پلیس اخلاق چندان مطلوب نیست.

BMI – A Fitch Solutions Company موسسه پژوهشی مستقر در لندن است که خدمات مشاوره ای را در حوزه های مالی و اقتصادی همچون بررسی داده های بازار، وضعیت بازارهای اعتباری و دیگر کسب و کارها، شرایط و ریسک سرمایه گذاری را از طریق ابزارهای تحلیلی به مشتریان در سراسر جهان خدمات ارائه می دهد.

پایان/