به گزارش تحریریه، ‌نیمه ماه گذشته مهرداد بذرپاش وزیر راه و شهرسازی در در دیدار با وزیر حمل‌ونقل عراق از توافق برای آغاز ساخت خط‌آهن شلمچه-بصره پس از ماه رمضان خبر داده و گفته بود: این خط‌آهن و پل متحرک "شط‌العرب" ۱۸ ماهه ساخته می‌شود.

وی در این رابطه افزود:‌ جمهوری اسلامی ایران به‌دلیل همجواری با کشور عراق و مرزهای مشترک با آن کشور پروژه‌های قابل‌توجهی در حوزه حمل‌ونقل برای گسترش همکاری‌ها در دستور کار دارد. راه‌آهن شلمچه ـ بصره پروژه‌ای است که سال‌های سال معطل مانده بود که یکی از موضوعاتی بود که امروز در خصوص آن، دو کشور تصمیم‌گیری کردند.

وی تصریح کرد: با توجه به اینکه این منطقه از شلمچه و از ابتدای خاک عراق در زمان جنگ مین‌گذاری شده بود، در توافق با وزیر حمل‌ونقل عراق مقرر شد در کوتاه‌ترین زمان زمین تحویل دولت ایران شود تا با اولویت بعداز ماه مبارک رمضان عملیات مین‌روبی توسط جمهوری اسلامی ایران انجام شود.

وی ادامه داد: در مسیر ریلی 32 کیلومتری که توسط عراق ساخته می‌شود، رود شط‌العَرب وجود دارد که مقرر شد ایران احداث پل متحرک را روی رود انجام دهد.

وزیر راه و شهرسازی با یادآوری این‌که ساخت این پل به‌شکل موازی همراه با احداث مسیر ریلی آغاز می‌شود، گفت: مقرر شد زمین‌های موردنیاز اطراف رودخانه شط‌العرب برای احداث پل در اختیار ایران قرار گیرد و طرف عراقی متعهد شد این امر هرچه سریعتر انجام شود.

بذرپاش از ساخت خط‌آهن شلمچه ـ بصره و پل متحرک طی 18 ماه خبر داد و با بیان این‌که اگر در حین انجام کار قدری زمان طولانی‌تر شود توافق لازم بین دو کشور انجام خواهد شد، اضافه کرد: ایران و عراق همچنین توافق کردند نقشه جامع همکاری حمل‌ونقلی در بخش‌های مختلف ریلی، جاده‌ای، دریایی تنظیم شود تا کارهای مشترک بین دو کشور طبق نقشه جامع انجام شود.

به گزارش تحریریه، وزرای قبلی راه و شهرسازی و در راس آنها، عباس آخوندی وعده‌های متعددی در رابطه با ساخت خط آهن شلمچه-بصره و پل موجود در این پروژه داده بود.

اوایل خرداد 98 هیئت وزیران به‌پیشنهاد وزارت راه و شهرسازی مصوب کرد شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل کشور به‌نمایندگی از وزارت راه و شهرسازی مجاز است به‌منظور تأمین مالی پروژه راه‌آهن شلمچه ــ بصره به‌طول تقریبی 35 کیلومتر و پل بزرگ در مسیر آن با برآورد تقریبی 600 میلیارد تومان تا مرحله بهره‌برداری نسبت به انعقاد قرارداد به‌صورت «BLT» شامل طراحی و احداث پل و مسیر راه‌آهن (شامل زیرسازی و روسازی) و راه‌اندازی تا تحویل آن با شرکت پروژه احداث راه‌آهن و پل شلمچه ــ بصره به‌سهامداری بنیاد مستضعفان با رعایت قوانین و مقررات مربوط اقدام کند.

براساس این تصویب‌نامه، تأمین 60درصد منابع مالی مورد نیاز برای ایجاد پروژه و تأسیسات جانبی مربوط تا تحویل دائم، راه‌اندازی و تسویه حساب کامل هزینه‌ها به‌عهده شرکت طرف قرارداد و تأمین 40درصد دیگر منابع مالی موردنیاز از محل ردیف اعتباری به‌عهده شرکت است که به‌تناسب پیشرفت پروژه و براساس قرارداد به شرکت طرف قرارداد پرداخت می‌شود.

همچنین طرف عراقی متعهد به تأمین و آزادسازی اراضی مورد نیاز شامل اراضی مسیر و حریم ایستگاه‌ها و کارگاه‌ها و تأمین آب و برق کارگاه‌ها و همچنین تأمین ریل، تراورس و دوراهه (سوزن) مورد نیاز برای روسازی و تجهیزات علایم و ارتباطات این خط ریلی شده است. دوره واگذاری معادل 120 ماه مشتمل بر 24 ماه دوره احداث و تکمیل تا مرحله تحویل برای بهره‌برداری و 96 ماه دوره واگذاری منافع بهره‌برداری ــ دوره پرداخت اقساط اجاره (شامل اصل سرمایه و سود مصوب) به "شرکت طرف قرارداد" خواهد بود.

امضای قرارداد اتصال راه‌آهن ایران و عراق

اسفند ماه سال 99 مجتبی یوسفی عضو کمیسیون عمران مجلس از امضای قرارداد اتصال خطوط ریلی شلمچه به بصره و احداث پل روی رودخانه اروند با حضور وزیر راه و شهرسازی، نخست وزیر و وزیر حمل‌ونقل عراق خبر داده و گفته بود:‌ بر اساس توافق صورت‌گرفته، مقرر شده است پروژه اتصال خطوط ریلی ایران به عراق با سرعت انجام شود و با توسعه زیرساخت‌های ریلی اقتصاد کشور بیش از پیش تقویت خواهد شد.

این‌ در حالی بود که تیرماه 2 سال قبل پس از تصویب‌نامه دولت معاون وزیر راه و شهرسازی از توافق اولیه با عراقی‌ها برای آغاز عملیات اجرایی راه‌آهن شلمچه ـ بصره خبر داده است. پس از این مصوبه معاون برنامه‌ریزی و مدیریت منابع وزیر راه و شهرسازی سفری به کشور عراق داشت و در نشست با وزیر جمل‌ونقل این کشور از توافق دو طرف برای آغاز عملیات اجرایی احداث راه‌آهن شلمچه ـ بصره در اسرع وقت خبر داد.

غفاری در این باره گفته بود: طرفین برای ارائه فوری و رسمی محتوای نامه وزیر راه و شهرسازی ایران به‌عنوان پیشنهاد مورد تأیید و حمایت وزارت نقل عراق جهت طرح و تصویب نهایی در هیئت وزیران آن کشور با هدف واگذاری فوری پروژه به شرکت پروژه معرفی‌شده در این زمینه توسط طرف ایرانی موافقت کردند. همچنین توافق شده است اقدامات تحصیل مالکیت زمین‌های پروژه از سوی طرف عراقی ادامه یابد و علاوه بر آن، مقدمات تجهیز کارگاه و شروع اقدامات مقدماتی نظیر نقشه‌برداری، حفر گمانه و... در دوطرف مرز توسط دو وزارتخانه نیز به‌زودی عملیاتی شود.

به گزارش تحریریه، حدود 8 سال یعنی در دولت اول و دوم روحانی و در ادامه دولت رئیسی،‌مسئولان وزارت راه و شهرسازی وعده‌های متعددی از توافق با عراقی‌ها برای ساخت خط‌آهن شلمچه-بصره و اتصال راه‌آهن سراسری ایران به عراق داده‌اند. تازه‌ترین آنها وعده سه هفته قبل وزیر راه و شهرسازی بود که گفت ساخت پروژه مذکور بعد ماه رمضان آغاز می‌شود.

حدود یک هفته از پایان ماه مبارک رمضان می‌گذرد اما هنوز هیچ خبری در رابطه با شروع عملیات اجرایی آن مخابره نشده است. طی سال‌های اخیر عراق با وجود اظهارنظرهای امیدوارکننده در این رابطه، اما در عمل اقدام چندانی انجام نداده است. شاید یکی از دلایل بی‌میلی طرف عراقی برای ساخت خط آهن هزینه‌های مالی آن باشد. مسئله‌ای که گویا ایران آنرا برطرف کرده است.

وزیر راه و شهرسازی اخیرا سفری به دمشق داشته و اشاره‌ای به اولویت‌های دو کشور کرد و گفته بود: مهم‌ترین موضوعی که در کمیسیون مشترک دنبال می‌شود اقتصاد دریامحور است. در بخش ریلی نیز اتحاد بین ایران، عراق و سوریه و احیا و توسعه خطوط ریلی در حوزه های ترانزیت باری و مسافری مدنظر است. این مسیر در گذشته بین 3 کشور بوده است اما در طول سالیان قبل به دلیل جنگ ها و مشکلاتی که بر کشور سوریه تحمیل شده است برخی از بخش های خطوط ریلی از بین رفته است که نیاز به ترمیم و بهسازی مجدد دارد.

پایان/