مقایسه سهم نقطه‌ای اجزای پایه پولی

به طور کلی در پایه پولی 4 بخش مهم وجود دارد. در این میان بیشترین سهم را در رشد نقطه ای پایه پولی دارایی های خارجی بانک مرکزی و بدهی بانک ها داشته اند.

در این مقطع سهم خالص دارایی های خارجی از رشد نقطه ای پایه پولی برابر با 16.6 درصد بوده و حجمی برابر با 589 هزار میلیارد تومان داشته است. عمده این رشد می تواند به رشد در آمدهای خارجی نسبت به سال قبل و در ادامه رشد نرخ ارز باشد. نرخ ارز از آبان 1400 طبق آمارهای بانک مرکزی در بازار آزاد با رشد 20 درصدی به آبان امسال رسیده است.

در ادامه دومین رکورد هم مربوط به خالص بدهی بانک ها بوده که در این مقطع سهمی 15.5 درصدی را در رشد پایه پولی داشته است.

این سهم در رشد پایه پولی نسبت به پایان سال گذشته 13.2 درصد بوده و در این مقایسه با اختلاف بالا بیشترین سهم بوده است. در مقابل هم خالص بدهی بخش دولتی به بانک مرکزی برابر با منفی 62 هزار و 100 میلیارد تومان بوده و تنها سهم منفی در رشد پایه پولی بوده است. سهمی برابر با منفی 6.6 درصد.

وضعیت وخیم بدهی بانک ها در آبان 1401

آنچه در آمارهای پایه پولی قابل مشاهده است وخامت بی سابقه بدهی در نظام بانکی است. در این مقطع بدهی بانک ها به بانک مرکزی که یکی از مهم ترین شاخص های تورم ساز درکشور به شمار می رود برابر با 225 هزار و 950 میلیارد تومان در میانه پاییز بوده و رشدی 59.14 درصدی را نسبت به آبان سال قبل داشته است. رشدی که حداقل در بازه 7 ساله سابقه نداشته است.

نکته مهم دیگر رشدهای متوالی و بالای بدهی بانکی در پاییز امسال بوده است. یک مرور کوتاه به آمارهای بانک مرکزی نشان می دهد از زمان آغاز به کار دولت سیزدهم تاکنون 4 رکورد مهم در جهش ماهانه پایه پولی به ثبت رسیده که تا پیش از آن سابقه نداشته است. در همین خصوص رشد ماهانه بدهی بانک ها به بانک مرکزی در مهر پارسال، تیر، مهرو آبان امسال بیشترین جهش ها را تجربه کرده و در عرض یک سال و سه ماه دولت سیزدهم چهار جهش مهم را ثبت کرده است. این در حالی است که بدهی دولت به بانک مرکزی منفی شده و اثرکاهشی را بر پایه پولی داشته است.

برخی معتقدند تسهیلات تکلیفی دولت بردوش بانک ها و استقراض دولت از بانک ها در این مدت مهم ترین عوامل رشد بدهی در نظام بانکی شده و این بدهی در غالب اضافه برداشت از بانک مرکزی و بازار باز قابل مشاهده است.

درهمین خصوص مانده عملیات سیاست پولی که یکی از اجزای مهم پایه پولی است در آبان امسال 105.8 درصد بیشتر شده و تقریبا دو برابر شده است.