کارنامه تجارت خارجی کشور در هفت ماه نخست امسال 81 میلیون تن کالا به ارزش بیش از 60 میلیارد بود که نزدیک به 13 میلیون تن آن به ارزش 9 میلیارد و 851 میلیون دلار مربوط به مهر ماه بوده است.

اگر چه ارزش تجارت کشور در هفت ماهه نخست امسال رشد 10 درصدی داشته و وزن تجارت منفی 18 درصد شده است، اما در مهر ماه نسبت به مهر ماه سال قبل ارزش تجارت نیز مثبت نیست و وزن تجارت خارجی نیز کاهش 34 درصدی نسبت به مهر ماه سال 1400 داشته است.

صادرات غیرنفتی کشور در مهر ماه به 9 و نیم میلیون تن و به ارزش 4 میلیارد و 155 میلیون رسید که نسبت به مهر ماه سال قبل با کاهش 5 میلیون و 687 هزار تنی، 37 درصد در وزن و از لحاظ ارزش نیز با بیش از یک میلیارد دلار کاهش نسبت به مهر ماه 1400 با کاهش 21 درصدی همراه بوده است.

در مهر ماه سال گذشته و در دومین ماه استقرار دولت سیزدهم صادرات کشور به رکورد 5 میلیارد و 268 میلیون دلاری در طول یک ماه دست یافته بود اما با وجود صادرات نسبتا منطقی در مهر ماه امسال به دلیل عدم اظهار به موقع صادرات گاز، آمارها کاهش صادرات را نسبت به ماه هفتم سال گذشته نشان می دهد.

اوضاع واردات در مهر ماه امسال کمی متفاوت است و با ترخیص سه میلیون و 427 هزار تن کالا به ارزش 5 میلیارد و 696 میلیون دلار از مرزهای ورودی کشور، وزن واردات نسبت به مهر ماه سال قبل 22 درصد کاهش داشته اما ارزش کالاهای وارداتی با رشد یک میلیارد و 78 میلیون دلاری، 23 درصد افزایش داشته است که ناشی از تفاوت شرایط جهانی نسبت به مهر سال قبل و تفاوت ترکیب کالاهای وارده است.

از ابتدای سال تا پایان مهر ماه یک میلیارد و 218 میلیون دلار برنج (رشد 223 درصدی به دلیل نیاز کشور و عدم ممنوعیت فصلی بر خلاف سال های قبل )، یک میلیارد و 191 میلیون دلار گندم ( بر خلاف ادعا های مطرح شده در خصوص کاهش شدید واردات صرفا 3 درصد نسبت به هفت ماه سال قبل کاهش ارزش داشته است)، یک میلیارد و 171 میلیون دلار ذرت دامی (کاهش 35 درصدی)، 925 میلیون دلار دانه سویا (کاهش 14 درصدی) و 867 میلیون دلار تلفن همراه (کاهش 60 درصدی به دلیل تفکیک کد تعرفه تلفن های هوشمند بالای 600 دلار و افزایش واردات با رویه مسافری و کاهش مشتری به دلایل اقتصادی )پنج قلم اول واردات کالا در 7 ماهه نخست امسال بودند.

اما در هفتمین ماه از این مدت یعنی در 30 روزه مهر ماه، به ترتیب 5 کشور طرف معامله برای واردات، امارات با فروش 2 میلیارد و 229 میلیون دلار (رشد 73 درصدی)، چین با یک میلیارد و 438 میلیون دلار (رشد 35 درصدی)، ترکیه با 538 میلیون دلار (رشد 26 درصدی)، هند با 315 میلیون دلار(جایگزین سوئیس) و آلمان با 148 میلیون دلار (رشد 10 درصدی) بودند.

پنج مقصد صادرات غیرنفتی کشور در مدت 30 روز مهر ماه نیز به ترتیب چین با خرید یک میلیارد و 339 میلیون دلار (رشد 20 درصدی)، عراق با 647 میلیون دلار (کاهش 61 درصدی به دلیل عدم اظهار گاز صادراتی و اینکه بخش زیادی از گاز صادراتی به عراق در مهر 1400 اظهار شده بود)، ترکیه با 455 میلیون دلار (کاهش 58 درصدی به دلیل عدم اظهار به موقع گاز صادراتی به این کشور)، امارات با 364 میلیون دلار (رشد 5 درصدی) و هند با 194 میلیون دلار (جایگزین افغانستان) بودند.

پنج کالای نخست صادراتی کشور در 7 ماه نخست امسال نیز بامدت مشابه سال قبل با تغییراتی به همراه بوده است. در 7 ماه نخست سال قبل 3 میلیارد و 639 میلیون دلار گاز طبیعی، یک میلیارد و 274 میلیون دلار متانول، یک میلیارد و 139 میلیون دلار پلی اتیلن و یک میلیارد و 56 میلیون دلار محصولات نیمه تمام از آهن و فولاد و 905 میلیون دلار پروپان مایع در آمارهای رسمی کشور به عنوان 5 قلم کالای اول صادراتی ثبت شده بود. اما در 7 ماهه امسال این ترکیب با کمی تغییر همراه بوده است و پروپان مایع با دو میلیارد و 17 میلیون دلار (رشد 123 درصدی)، متانول با یک میلیارد و 335 میلیون دلار (رشد 5 درصدی)، بوتان مایع با یک میلیارد و 165 میلیون دلار (در هفت ماهه سال قبل جز10 قلم اول کالای صادراتی نبود)، گاز طبیعی با 977 میلیون دلار (کاهش 73 درصدی به دلیل عدم اظهار به موقع) و پلی اتیلن با 976 میلیون دلار (کاهش 14 درصدی) در رتبه های اول تا پنجم کالاهای صادراتی کشور قرار گرفتند.

با این اوصاف تراز تجاری 7 ماهه کشور منفی 3 میلیارد و 321 میلیون دلار را نشان می دهد و تراز تجاری در ماه مهر نیز منفی یک میلیارد و 541 میلیون دلار بوده است.

امید آنکه با سیاستگذاری دقیق و بررسی مناسب از داده های آماری، حرکت کشور به سمت و سوی مناسب تری در حوزه تجارت خارجی در جریان باشد.

* کارشناس تجارت بین الملل

پایان/